Từ ngày 1-5, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá bắt đầu có hiệu lực. Những phản ánh đầu tiên của các phương tiện thông tin đại chúng cho thấy có nhiều người dân vẫn… phớt lờ luật. Người bảo không biết, người bảo “Chống sao vẫn cho bán thuốc lá?” và thản nhiên… hút tiếp.
Có lẽ để luật “thấm” sâu hơn và nhanh hơn, cần có sự sửa đổi đồng bộ các luật liên quan, điển hình là Luật Bảo hiểm y tế (BHYT). Và đây là thời điểm thích hợp, bởi theo chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội, dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT sẽ được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ V (khai mạc ngày 20-5) và trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp kế tiếp.
Nhìn ra thế giới, theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Liên bang Mỹ, phần lớn chi phí y tế của nước này dành cho những căn bệnh y tế phòng tránh được, như các bệnh phát sinh do thói quen hút thuốc lá; bệnh tiểu đường hoặc các biến chứng của căn bệnh béo phì. Khoảng 40 triệu người dân Mỹ đang hút thuốc lá và đó là nguyên nhân của ít nhất 30% số ca tử vong vì ung thư và 80% số ca tử vong vì ung thư phổi.
Đài Truyền hình CBS ngày 8-8-2010 cung cấp thông tin: trong năm 2009, BHYT của Mỹ đã chi trả 55 tỷ USD chỉ riêng cho hóa đơn khám bác sĩ và hóa đơn bệnh viện trong 2 tháng cuối đời của bệnh nhân; nhiều hơn ngân sách dành cho Bộ An ninh nội địa và Bộ Giáo dục! Đáng nói hơn, ước tới 20% - 30% số chi phí khổng lồ này không hề mang lại tác động tích cực.
Trong một diễn biến khác, những ngày qua dư luận rúng động bởi câu chuyện một người mẹ nghèo lâm trọng bệnh đã quyết định tự vẫn để dành chi phí sống của mình bồi đắp tương lai cho con cái. Nhìn từ một khía cạnh nào đó, dường như sự lựa chọn quyết liệt của người mẹ là “đúng đắn”, bởi cho dù toàn bộ tiền chính sách xã hội có đến được với gia đình nghèo đó thì cũng không thể đủ vừa chi trả cho gánh nặng bệnh tật (trong trường hợp vô vọng), vừa đầu tư thích đáng cho giáo dục - cũng có nghĩa là đầu tư cho tương lai, với khả năng làm cho quỹ xã hội có nhiều tiền hơn và có khả năng chi trả nhiều hơn.
Nên chăng, chính sách BHYT cần được thiết kế theo hướng cảnh tỉnh những người đang vô tư hủy hoại sức khỏe của mình và của cộng đồng bằng khói thuốc?
ANH THƯ
