Là một cán bộ có mười mấy năm trong nghề làm chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động trong một doanh nghiệp nhà nước, tôi thật sự băn khoăn khi mức trợ cấp BHXH hàng tháng đối với người lao động là công nhân trực tiếp sản xuất nghỉ hưu trí theo từng chức danh nghề còn quá thấp.
Có thể thấy ngoài nguyên nhân do mức lương cơ sở hoặc mức lương tối thiểu vùng của Nhà nước, Chính phủ quy định đã lạc hậu, còn do việc xây dựng thang, bảng lương trong các cơ quan, doanh nghiệp hiện nay chưa thật sự phù hợp hoặc mang tính phân biệt đối xử, thiếu công bằng giữa các bậc thợ, ngành nghề.
Cụ thể, khi xây dựng thang lương, bảng lương, doanh nghiệp hoàn toàn được quyền “chủ động” xây dựng sao cho phù hợp với yêu cầu sản xuất kinh doanh, nên có những nhóm chức danh người lao động là công nhân trực tiếp sản xuất, doanh nghiệp chỉ xây dựng từ 4 đến 5 bậc lương, mức lương khởi điểm cũng như mức lương kết thúc (hết bậc) là rất thấp. Chẳng hạn công nhân lái xe có bốn bậc thợ, mức lương bậc thợ khởi điểm (bậc 1) có hệ số lương 2,09, mức lương hết bậc có hệ số lương là 3,30. Như vậy sau khi đủ điều kiện nghỉ hưởng chế độ BHXH, người lao động sẽ hưởng mức lương hưu trí là 3,60 x 1.150.000 đồng x 75% (mức hưởng lương hưu tối đa theo quy định). Trong khi đó, đây là công việc có thể nói là nặng nhọc và làm việc trong môi trường khắc nghiệt, căng thẳng vì phải thường xuyên lái xe bất kể giờ giấc… Bên cạnh đó, nhiều trường hợp người lao động đến tuổi nghỉ hưởng chế độ hưu trí nhưng do chưa đóng đủ 30 năm BHXH đối với nam giới và 25 năm BHXH đối với nữ giới sẽ bị trừ theo tỷ lệ cho mỗi năm đóng thiếu BHXH, coi như mức lương hưu trí còn lại chẳng đáng là bao.
Ngoài ra, trong khi một bộ phận cán bộ được coi là cán bộ “gián tiếp” tới ngày tới tháng (3 năm một lần) được nâng bậc lương đều đặn, nhưng đối với người lao động là công nhân trực tiếp sản xuất buộc phải thi nâng bậc thợ. Do vậy, trong thực tế có nhiều trường hợp người lao động nhiều năm liền không được thi nâng lương do không được cơ quan, doanh nghiệp quan tâm tổ chức hoặc vì lý do nào đó mà nhiều người lao động đến khi về hưu vẫn không được hưởng hết bậc thợ theo quy định…
Để người lao động là công nhân trực tiếp sản xuất khi đủ điều kiện nghỉ hưởng chế độ BHXH hưu trí, ngoài việc Nhà nước, Chính phủ cần nghiên cứu, xem xét điều chỉnh mức lương cơ sở, mức lương tối thiểu vùng cho thật sự phù hợp, các cơ quan, doanh nghiệp cần phải xây dựng thang lương, bảng lương đảm bảo công bằng để khi nghỉ hưu hưởng chế độ BHXH hưu trí, người lao động sống được với lương hưu.
NGUYỄN ĐƯỚC
