Đôn đáo mua lúa giống

Các tỉnh miền Tây đang bắt đầu gieo sạ vụ lúa đông xuân mới (niên vụ 2008 – 2009) và nông dân lại phải chạy đôn chạy đáo tìm mua lúa giống.

Mua giống nhưng mù tịt thông tin

Ông Bảy Quý - nông dân xã Vĩnh Hội Đông, huyện đầu nguồn An Phú (An Giang), từ 2 tuần trước đã chạy tìm mua lúa giống cho vụ gieo trồng tới. Bảy Quý phân bua: “Bây giờ lúa giống khô, tùy loại có chỗ bán 12.000đ/kg, thậm chí tui nghe có chỗ còn bán cao hơn”.

Mắc như vậy mà cũng hổng dễ mua, người ta dặn hết rồi. Cầm trên tay mấy bông lúa xanh  ngậm sữa chưa đầy, Bảy Quý nói: “Tụi tui phải chạy tuốt xuống Châu Phú, năn nỉ chỗ quen để đặt mua lúa giống khi nó còn non như vầy nè”. Cũng nhờ quen biết nên được tính giá 7.200đ/kg.

Trả tiền trước phân nửa, còn phân nửa chừng nào suốt lúa họ cho hay thì tới trả dứt rồi chở lúa về ngâm sạ. Năm nay, chỉ riêng tiền mua lúa giống đã mất đứt 2 triệu đồng”. Có điều là ông Bảy chưa biết gì về thứ giống mình đang đặt mua “non”. Người bán chỉ cuộn vào đuôi của mấy bông lúa mẫu - chưa kịp ngậm sữa, một mảnh giấy nhỏ vuông vức bằng 3 ngón tay ghi: SHHN2 – B2. Tư Đông cùng với 5 nông dân khác ở xã Vị Bình, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, cũng phải phóng xe gắn máy về Ô Môn (Cần Thơ) để quyết tìm mua giống chắc ăn. Nhưng tiền túi ít quá không dám bước vô Viện Nghiên cứu lúa ĐBSCL mua giống mà ghé lại mấy địa chỉ bán giống nằm gần trước cổng viện. Tư Đông nói: “Năm nay giống hiếm quá buộc lòng phải tốn công đi xa để mua lúa giống với giá 10.000đ/kg”.

Chuyện nông dân miền Tây đi đặt mua trước lúa giống hoàn toàn “phù hợp” với những dự báo về nhu cầu giống tăng đột biến trong vụ đông xuân. Anh Nguyễn Văn Chẵn, nông dân xã Hiếu Nhơn, huyện Vũng Liêm (Vĩnh Long), bức xúc: “Tức cho nông dân quá. Mọi năm làm lúa gì cũng bán ngang giá nhau hoặc chênh lệch chút đỉnh, ai nấy làm giống IR 50404 để lấy năng suất. Tới năm nay thì kêu bán hổng ai thèm.

Năm nay quyết lòng đi mua giống mới để làm coi lái còn chê hôn”. Có điều là nông dân cứ đi tìm những giống lúa nhưng chưa hiểu biết nhiều về thứ giống mình mua thì kết quả sẽ ra sao? Ở miền Tây, An Giang là tỉnh đi đầu trong việc xã hội hóa công tác giống lúa. Nhờ vậy mà có đến 90% diện tích canh tác hằng năm được nông dân sử dụng các giống lúa đã được kiểm tra. Vậy mà năm nay, nông dân ở các huyện đầu nguồn như An Phú, Châu Phú, Tân Châu… phải chạy đi mua lúa giống ngay khi lúa còn non nớt trên đồng.

Khi nào có chợ lúa giống?

Giám đốc Sở NN-PTNT Hậu Giang, Nguyễn Văn Đồng, cho biết: “Toàn tỉnh cần khoảng 11.000 tấn lúa giống cho nông dân sản xuất vụ đông xuân tới đây, cân đối lượng giống trong tỉnh vẫn còn thiếu 15%. Nhưng với nhu cầu giống của nông dân hiện tại thì tỷ lệ này sẽ tăng lên vì hiện nay Trung tâm Giống nông nghiệp Hậu Giang chỉ mới đáp ứng được trên dưới 2% nhu cầu giống trong khoảng 30% diện tích canh tác sử dụng giống xác nhận”.

Biện pháp đối phó hiện tại, theo ông Đồng là mua lúa giống từ các viện, trường hoặc các trung tâm giống đem về bán lại cho nông dân. Tuy nhiên, theo cách nói của ông Đồng là mua lúa gồm các loại giống nguyên chủng, giống xác nhận… Còn để đáp ứng giống lúa cho nông dân gieo trồng thì phải chờ thêm một thời gian nữa. Bởi lẽ hiện nay, TS Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lúa ĐBSCL đánh giá, giống lúa xác nhận ở ĐBSCL chỉ mới đáp ứng chưa tới 40% nhu cầu giống gieo sạ.

Cho nên nguyện vọng rất chính đáng của nông dân miền Tây là có được chợ lúa giống. Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thao, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện An Phú, người nhiều năm lăn lộn với nông dân trong định hướng chuyển đổi cơ cấu giống lúa nhận định: “Mấy năm gần đây nông dân rất ham giống mới, chỉ cần giá thu mua lúa ưu đãi hơn một chút là họ sẵn sàng đầu tư giống mới theo khuyến cáo. Ông Thao khẳng định rằng, chợ lúa giống sẽ tự hình thành và sẽ hoạt động tốt nếu có chính sách phân biệt lợi ích rõ ràng với từng chủng loại sản phẩm lúa hàng hóa.

Cát Vy