14 năm sau bước khởi đầu chệnh choạng, Gold Cup chứng kiến bước phát triển vượt bậc trong giải đấu trên đất Mỹ, nhưng có lẽ đây chỉ là bước khởi đầu trong quá trình tìm kiếm sự thừa nhận từ thế giới bóng đá.

Cách đây 12 năm, khi FIFA bắt đầu phân hạng các đội tuyển quốc gia qua mỗi tháng, không một thành viên nào của khu vực Concacaf đứng trong tốp 10, họ chỉ có 1 quốc gia chen chân trong tốp 25, và 9 nước khác nằm giữa tốp 100 quốc gia hàng đầu thế giới. Bây giờ, Concacaf có 2 đại diện trong tốp 6, 3 quốc gia trong tốp 25 và gần nửa tá đứng trên hạng 100.

Các cầu thủ Mỹ mừng chiến thắng trong trận chung kết với Panama.

Lợi nhuận từ Gold Cup đã nâng lên gấp 8 lần so với bước khởi đầu và nhờ vậy liên đoàn Concacaf đã có được một trụ sở khang trong trong tòa tháp Triump trên đại lộ số 5 lừng tiếng ở New York. Tuy nhiên, bên ngoài khu vực Bắc Trung Mỹ và biển Caribe, giải vẫn đang vất vả để tìm kiếm sự thừa nhận.

Một trong những lý do khiến giải bóng đá có đẳng cấp không tồi này chưa thoát khỏi cái tai tiếng là “vùng trũng” của bóng đá châu Mỹ La-tinh chính là việc các thành viên không thường xuyên gửi đội hình mạnh nhất của họ dự giải, thay vào đó họ xem đây là cơ hội để tiếp thêm sinh lực cho vòng loại World Cup, thử nghiệm cầu thủ mới hoặc bắt đầu tiến trình xây dựng lại đội tuyển.

Cựu tiền đạo tuyển Mỹ, Eric Wynalda, hiện đang là bình luận viên truyền hình cho biết là thuở trước anh luôn mong muốn dự giải bởi vì đây là “cơ hội tranh tài tốt nhất cho các quốc gia trong khu vực. Bây giờ nó là một giải “hạng” trung bình và tôi không nghĩ nó còn đặc biệt như trước”.

Tính chất “đặc biệt” mà Wynalda đề cập được thể hiện rõ qua số khán giả dự khán trận chung kết giữa chủ nhà Mỹ và Panama: 31.018 người, chiếm chỉ phân nửa số chỗ ngồi trên sân Giant ở New York. Con số đó khá hơn 14.432 khán giả của trận chung kết năm 2000 giữa Mỹ và Costa Rica ở California, nhưng là bước giật lùi nếu so với hơn 70.000 người dự khán trận chung kết giữa Mexico và Brazil năm 2002 tại Mexico City.

Tổng thư ký liên đoàn Concacaf Chuck Blazer tiết lộ là dù khán đài chẳng bao giờ kín chỗ song lợi nhuận của Gold Cup đã tăng hơn gấp 8 lần so với giải lần đầu năm 1991 và đó là nguồn ngân quỹ quan trọng, giúp hỗ trợ những chương trình phát triển trong liên đoàn. Ông khẳng định mục tiêu của Gold Cup vẫn là giữa cho các đội tuyển quốc gia, đặc biệt là những quốc gia nhỏ ở Trung Mỹ và Caribê, duy trì thi đấu và chuẩn bị tốt hơn cho những cuộc tranh tài quốc tế.

Một nguồn động viên lớn với Gold Cup là sức hút của truyền hình: Những kênh truyền hình cáp tiếng Tây Ban Nha của Jamaica và Mexico (trong những trận đấu vòng ngoài) hồi đầu tháng này đã được khán giả truyền hình đánh giá cao nhất ở Mỹ suốt 10 tháng qua, đứng đầu trong số những chương trình thể thao dành cho người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha sống trên đất Mỹ. Nhưng một thực trạng trái ngược là những kênh tiếng Anh không trực tiếp trận nào trong giải, thậm chí những trận đấu của tuyển Mỹ!

Một giới hạn của Gold Cup chính là mức độ quảng bá giải bên ngoài khu vực khiến chính tiền vệ tuyển Mỹ John O’Brien cũng gặp rắc rối khi giải thích với CLB của mình lý do được triệu tập: “Nhiều người hỏi tôi, liệu đây có phải là một giải chính thức (?) và họ từ chối cho tôi rời đội. Tôi phải giải thích: Đây là giải EURO của chúng tôi!”

Nhưng với mọi người, Gold Cup không được đối xử như giải Euro. Mỹ đưa ra đội hình có đến 4 cầu thủ chưa từng được tuyển. Mexico mang đến lực lượng yếu hơn nhiều so với đội hình dự Confed Cup. Khách mời Nam Phi và Colombia trình làng đội hình được mô tả là thuộc hạng C. HLV Jose Hernandez của Panama thậm chí còn thừa nhận Gold Cup không phải là ưu tiên hàng đầu của ông: “Khi bước vào giải bạn muốn thắng nó, nhưng mục tiêu tối hậu vẫn là gia cố lực lượng cho cuộc chiến vòng loại World Cup”.

Ngay cả tiền đạo Landon Donovan của Mỹ cũng không cảm thấy tầm vóc lớn lao của vinh quang mà anh vừa giành được khi thú nhận: “Bạn không có nhiều cơ hội để thắng bất cứ giải thưởng chuyên nghiệp nào, vì vậy bạn phải giành lấy cơ hội khi có được”.

Nếu người trong cuộc không có được nhận thức đúng đắn về giá trị và tầm vóc của giải, thì bao giờ Gold Cup mới tìm thấy sự thừa nhận của thế giới bóng đá?

TIẾN TRUNG