Chỉ sau thời gian ngắn đưa vào hoạt động, hàng trăm công trình cấp nước sinh hoạt tập trung (CNTT) ở hai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông không vận hành được, gây lãng phí hàng trăm tỷ đồng.
Lãng phí tiền tỷ
Theo Sở NN-PTNT Đắk Lắk, trên địa bàn hiện có 107 công trình CNTT, với tổng vốn đầu tư hơn 345 tỷ đồng và công suất thiết kế đáp ứng cho 34.000 hộ dân với khoảng 170.000 nhân khẩu. Nhưng hiện chỉ có 25 công trình đem lại hiệu quả, 22 công trình hoạt động trung bình, 18 công trình kém hiệu quả và 42 công trình đã ngưng hoạt động.
Công trình cấp nước xã Hòa Xuân, TP Buôn Ma Thuột hư hỏng, không hoạt động được.
Tại địa bàn xã Dliê Yang (huyện Ea H’leo, Đắk Lắk), các buôn Kha, Sek, Tia, Chóa và Rài đều được Liên đoàn Địa chất - Thủy văn miền Trung xây dựng một công trình CNTT với tổng kinh phí đầu tư hơn 1 tỷ đồng. Những tưởng sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ giúp 717 hộ đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây không còn phải đi lấy nước sông, nước suối về dùng. Thế nhưng, 4 năm qua các công trình đã ngừng hoạt động do không có người trông coi nên một số giếng khoan đã xuống cấp, mất vật tư, hỏng máy bơm, ống dẫn... Trong khi đó, người dân cũng như ban tự quản các buôn chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm trong quản lý và sử dụng nguồn nước. Nhiều hộ muốn có nước sạch dùng nhưng không nộp tiền điện để bơm nước hàng ngày. Một số máy bơm bị cháy, hỏng người dân không góp tiền sửa chữa.
Ngay tại địa bàn TP Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), nhiều công trình CNTT ở các xã Hòa Xuân, Hòa Phú, Hòa Khánh... cũng đã ngừng hoạt động suốt nhiều năm. Từ năm 2003-2005, xã Hòa Xuân đã được Chính phủ Đan Mạch tài trợ xây dựng 7 công trình với tổng số vốn 2,696 tỷ đồng, dự kiến phục vụ nước sinh hoạt đảm bảo chất lượng cho 1.153 hộ dân. Nhưng đến nay có 4 công trình đã ngưng hoạt động, 3 công trình còn lại hoạt động kém hiệu quả và chỉ cấp nước được cho 188 hộ dân. Ông Võ Hồng Hải, cán bộ nông nghiệp xã Hòa Xuân, cho biết: Các công trình này thường xuyên hư hỏng, giá điện lại tăng trong khi giá nước không tăng nên thu không đủ bù chi. Vì thế, khi máy bơm của công trình hư hỏng, không có tiền sửa chữa đành phải đóng cửa.
Đầu tư tràn lan
Ông Phạm Phú Bổn, Giám đốc Trung tâm nước sinh hoạt và Môi trường nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho biết, nguyên nhân hàng trăm công trình CNTT sau khi hoàn thành không phát huy hiệu quả là do đầu tư tràn lan, thiếu đồng bộ, thiếu đội ngũ cán bộ quản lý và vận hành. Các địa phương thường giao trách nhiệm vận hành công trình cho những người không có chuyên môn, không đề ra được quy chế hoạt động cụ thể, không xây dựng được nguồn kinh phí bảo dưỡng công trình thường xuyên. Nhiều công trình đã hoàn thành nhưng chưa thể đưa vào sử dụng vì thiếu điện, thiếu nước, chất lượng nước không bảo đảm hoặc phải chờ đợi vì chưa có ban quản lý, vận hành công trình.
“Thêm vào đó, nhận thức của một số người dân về vấn đề nước sạch còn hạn chế nên không đóng góp xây dựng, duy tu công trình mà trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước hoặc tự ý cắt ống lấy nước sử dụng không qua đồng hồ, dùng nước nhưng không trả tiền...”, ông Bổn cho biết thêm.
| |
Công Hoan
