Hậu quả chất độc da cam tại Việt Nam: Mỹ phải chịu trách nhiệm pháp lý

Nhân kỷ niệm ngày Vì nạn nhân chất độc da cam, ngày 9-8, Hội Nạn nhân chất độc da cam TPHCM đã tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề “Da cam – Thông điệp trái tim”. Tại đây, các luật sư, nhà khoa học, đại diện các tổ chức xã hội đã tập trung thảo luận các vấn đề pháp lý liên quan đến trách nhiệm của Mỹ trong việc giải quyết hậu quả chất độc da cam/dioxin tại Việt Nam, cũng như những vấn đề chăm sóc cho nạn nhân…

Chúng ta không thua kiện

Thạc sĩ Lê Thị Ngọc Thanh cho rằng, đến thời điểm này, hậu quả của chất độc da cam/dioxin vẫn chưa được giải quyết từ những người có trách nhiệm chính. Việt Nam cần có sự rõ ràng về trách nhiệm pháp lý của những người gây ra tội ác.

Chúng ta chỉ có thể yêu cầu Mỹ thực hiện trách nhiệm thông qua các biện pháp giải quyết tranh chấp quốc tế, mặc dù áp dụng các biện pháp này cũng không phải đơn giản. Đây là vụ kiện thuộc lĩnh vực tư pháp quốc tế, giải quyết xung đột về lợi ích giữa các cá nhân với các pháp nhân theo hệ thống luật pháp Mỹ tại tòa án Mỹ.

Qua thông tin vụ kiện, chúng ta biết được trách nhiệm của các nhà sản xuất, nhưng còn trách nhiệm của Chính phủ Mỹ như thế nào? Vai trò của Chính phủ Việt Nam trong việc yêu cầu Chính phủ Mỹ bồi thường thiệt hại do hành vi vi phạm pháp luật quốc tế trong cuộc chiến tranh hóa học tại Việt Nam là gì? Những vấn đề trên chỉ có thể làm rõ thông qua các quy phạm pháp luật quốc tế.

“Ngay từ khi sản xuất, Mỹ đã biết tác hại của dioxin. Khi sử dụng tại Việt Nam, các cố vấn quân sự đã có những đề nghị chấm dứt việc dùng vũ khí hóa học. Không những Mỹ vẫn ngoan cố sử dụng mà còn kết hợp với các loại vũ khí hóa học khác như bom napan, bom lân tinh trắng… Thái độ đó càng chứng tỏ Mỹ vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế” – thạc sĩ Ngọc Thanh nhấn mạnh.

Từ những kết quả nghiên cứu khoa học của mình, thạc sĩ Ngọc Thanh kết luận: Sử dụng chất độc dioxin với tính chất diệt chủng là vi phạm các quy định của luật pháp quốc tế, Mỹ phải chịu trách nhiệm về những hành vi của mình, bao gồm cả trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm đạo đức.
 
“Chúng ta không thua kiện mà Mỹ bác đơn không dám xử vì sợ thua” - GS-BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, người đã có mặt trong cả 3 phiên điều trần tại Mỹ nói.

Chăm lo cho nạn nhân dioxin

Bên cạnh việc đấu tranh đòi công lý, việc chăm lo cho gần 5 triệu nạn nhân chất độc da cam hiện nay cũng đang được huy động sự chung sức của cả cộng đồng.

Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam TPHCM, cho biết, đã 49 năm trôi qua kể từ khi Mỹ bất chấp sự ngăn cản của nhiều nhà khoa học tiến hành chiến dịch Ranch Hand rải hơn 80 triệu lít chất độc da cam xuống Việt Nam. Hậu quả của nó vẫn tồn tại dai dẳng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Hàng trăm ngàn người nhiễm dioxin mắc bệnh nan y đã chết. Hàng triệu nạn nhân có bệnh và các thế hệ con cháu khi sinh ra đã bị mắc bệnh ung thư và dị tật. Các thế hệ tiếp theo cũng đang mắc các căn bệnh quái ác.
 

GS-BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng nhấn mạnh, trước mắt cần vận động hỗ trợ cho gần 5 triệu nạn nhân chất độc da cam tại Việt Nam, đồng thời tẩy sạch một cách nhanh chóng các địa điểm có nồng độ chất độc da cam/dioxin cao để tránh hậu quả tiếp theo cho các thế hệ mai sau.

“Hiện tại chúng tôi đang xây dựng phòng thí nghiệm để lấy mẫu sữa các bà mẹ trong vùng chịu ảnh hưởng về xét nghiệm. Nếu nồng độ dioxin trong sữa mẹ cao sẽ khuyến cáo không cho con bú sữa mẹ”, GS-BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng cho biết.

HỒ THU