Hội chợ sách Quốc tế Bắc Kinh (BIBF) lần thứ 12 được tổ chức tại Trung tâm triển lãm quốc tế Bắc Kinh. Ngay từ sáng sớm ngày khai mạc, hàng trăm người dân Bắc Kinh đã xếp hàng dài để mua vé điện tử vào hội sách. Thật bất ngờ, tại đây còn có cả... vé chợ đen. Lễ khai mạc BIBF được tổ chức trang trọng tại Đại lễ đường Nhân Dân với sự tham dự của hơn 1.000 đại biểu ngành xuất bản Trung Quốc và của 40 nước trên thế giới.
Xuất bản Trung Quốc với thế giới - Thế giới với xuất bản Trung Quốc
Những năm gần đây, cùng những chuyển biến tích cực của đời sống kinh tế, chính trị… văn hóa Trung Quốc nói chung, ngành xuất bản nói riêng có những phát triển nhanh chóng. Với nhiều chính sách sáng tạo, hợp lý, Chính phủ Trung Quốc đã tạo môi trường chính trị và kinh tế thuận lợi cho ngành xuất bản Trung Quốc phát triển. Việc tổ chức BIBF hàng năm là một hoạt động tích cực để ngành xuất bản Trung Quốc hội nhập với thế giới và ngược lại.
Bạn đọc Trung Quốc xếp hàng mua vé vào hội sách BIBF 2005.
Được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1986, đến nay BIBF ngày càng phát triển quy mô. Nếu như năm 1986 hội sách chỉ có 7.800m2 thì tới năm 2005 là 26.400m2 với 900 gian hàng (Trung Quốc: 470 gian và nước ngoài có 430 gian). Chiếm 1/2 diện tích tại hội sách, các gian hàng của các NXB Trung Quốc được thiết kế độc đáo thể hiện đặc trưng văn hóa của từng vùng, miền: Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Đông…
Khá bề thế là NXB Giáo dục Nhân dân Trung Hoa (PEP-People Education Press) - NXB chuyên nghiệp lớn nhất Trung Quốc với lãnh đạo đều là các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực nghiên cứu, xuất bản và phát hành. Được Bộ Giáo dục và Chính phủ nước CHND Trung Hoa đỡ đầu và cố Chủ tịch Mao Trạch Đông đặt tên, đây là NXB phát triển nhanh và thành công nhất trong việc xuất bản sách giáo dục cho hệ thống trường học tại Trung Quốc với tổng giá trị phát hành đạt 50 tỉ nhân dân tệ…
Thu hút số lượng lớn bạn đọc trẻ là NXB Trẻ Trung Quốc (CYP - China Youth Press) với 10 trung tâm biên tập về các thể loại đề tài đa dạng: khoa học xã hội, văn hóa giáo dục, nghệ thuật, luật pháp, văn học, audio và video… NXB còn có 5 tờ tạp chí như: Thời sự trẻ, Cầu vồng, Nhân dân, Tâm lý trẻ, Văn học trẻ… xuất bản hàng tháng với số lượng phát hành là 2, 3 triệu bản.
NXB còn có quan hệ kinh doanh thương mại, giao dịch bản quyền với các nước: Mỹ, Anh, Đức, Nhật, Pháp, Ý, Singapore và Malaysia… Đáng chú ý là các xuất bản phẩm của Tập đoàn xuất bản sách quốc tế Trung Quốc (CIPG- China International Publishing Group) - một tổ chức chuyên cung cấp thông tin về Trung Quốc cho bạn đọc thế giới bằng sách in và Internet.
Tổ chức này có 7 NXB: Tiếng nước ngoài, Thế giới mới, Bình minh, Hán Nôm, Báo ảnh… và 4 tạp chí xuất bản định kỳ: Toàn cảnh Bắc Kinh, Tạp chí Trung Quốc, Tạp chí Nhân dân, Trung Hoa ngày nay… Mỗi năm, tập đoàn xuất bản khoảng 2.000 đầu sách và tạp chí bằng 20 thứ tiếng, phát hành trên 100 nước…
Ngoài ra, Trung Quốc còn có hàng trăm NXB với nhiều đề tài khác nhau như NXB Huaxia chuyên đề sách khoa học xã hội, kinh doanh thương mại, khoa học viễn tưởng, sức khỏe và thuốc…; NXB Trường Đại học Jinan với sách nghệ thuật truyền thống, lịch sử văn hóa Trung Hoa, tiểu thuyết lịch sử, văn học cổ điển nước ngoài…
Thành công lớn nhất của BIBF là hoạt động giao dịch bản quyền. Với chủ trương: tiến ra nước ngoài, những năm gần đây giao dịch bản quyền của Trung Quốc từ con số 97 đầu sách (1986) đến năm 2004 là 8.129 đầu sách và tại BIBF 2005 đã đạt con số hơn 10.000 đầu sách… Từ năm 2000 tới 2004 tổ chức bản quyền Trung Quốc hoạt động năng động, có tờ báo riêng và xuất khẩu bản quyền chiếm 35% tổng giá trị xuất khẩu sách báo Trung Quốc.
Bước vào thời mở cửa, thị trường sách Trung Quốc đã thu hút sự quan tâm của ngành xuất bản thế giới, các NXB nước ngoài đã có một chiến lược rõ ràng hướng vào thị trường Trung Quốc và họ đã tiến hành nhiều chương trình quảng bá hấp dẫn tại các hội sách.
Hầu như các tập đoàn xuất bản thế giới và các công ty bản quyền đều có một hoặc nhiều văn phòng tại Trung Quốc với nhiều hình thức khác nhau và họ hy vọng gặt hái được hiệu quả lớn trong tương lai. 40 NXB nước ngoài có mặt tại BIBF 2005 giới thiệu nhiều xuất bản phẩm đa dạng.
Các tập đoàn xuất bản Anh, Đức giới thiệu sách văn học hiện đại, khoa học kỹ thuật, học ngoại ngữ… Các NXB Pháp tập trung khai thác mảng sách y học, nấu ăn, văn học… với sự có mặt của một số nhà văn Pháp. Nhật Bản, Hàn Quốc mỗi nước có hơn 50 gian hàng.
NXB Đài Truyền hình NHK giới thiệu sách nấu ăn, truyện tranh, NXB Shogakukan ngoài series truyện Đôrêmon còn có băng hình, đồ chơi. Các NXB Hàn Quốc tập trung về sách kiến trúc, nghệ thuật… Một NXB của Đan Mạch gây ấn tượng với tủ sách truyện cổ Andersen được in đẹp và công phu. Mỗi câu chuyện cổ tích được thiết kế thành một món quà tặng độc đáo và hấp dẫn.
Xuất bản Việt Nam - Mới chỉ là giao lưu
Một cuộc giao dịch bản quyền.
Những năm gần đây, giữa Việt Nam - Trung Quốc đã ký Hiệp định hợp tác về xuất bản và báo chí. Và hoạt động giao lưu tại hội sách là một trong những hoạt động thiết thực và cụ thể. Tại BIBF 2005 phía Trung Quốc dành cho xuất bản Việt Nam một gian hàng.
Công ty xuất nhập khẩu sách báo Việt Nam (Xunhasaba) đã nỗ lực đem đến hội sách khoảng 100 đầu sách Việt Nam, trong đó có những tên sách mới nhất như Nhật ký Đặng Thùy Trâm, Mãi mãi tuổi hai mươi…
Chỉ tiếc rằng gian hàng sách Việt Nam tại hội chợ như muối bỏ biển và còn mang tính… nghiệp dư và không thể hiện được đầy đủ diện mạo của ngành xuất bản Việt Nam.
Theo đại diện của Cục Xuất bản Việt Nam, vào tháng 10-2005, phía Trung Quốc sẽ tham dự Hội sách Việt Nam được tổ chức tại Hà Nội và Trung Quốc dự định tặng Việt Nam khoảng 1.000 đầu sách (tổ chức dịch sang tiếng Việt và phát hành tại Việt Nam) thuộc các đề tài: văn học, nghệ thuật, sách học ngữ…
Về phía các NXB, mặc dù còn quá ít ỏi nhưng tại BIBF một số NXB đã năng động và gặt hái được ít nhiều thành công giao dịch bản quyền. NXB Thế Giới, NXB Phụ Nữ đã hoàn tất một số hợp đồng. Ông Nhật Anh - Giám đốc Công ty TNHH Văn hóa Nhã Nam đem về gần 20 kg sách thuộc các lĩnh vực văn học, nghệ thuật Trung Hoa để tham khảo và đã đặt được một số quan hệ với các NXB Trung Quốc…
Việt Hà
