Ngày 24-8, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu cao cấp (NCCC) về Toán đã tổ chức hội thảo sơ kết 2 năm hoạt động. Với nhiều kết quả ấn tượng, viện tiếp tục được kỳ vọng nhiều trọng trách lớn để làm rạng danh nền toán học Việt Nam.
Những con số ấn tượng
Theo GS Ngô Bảo Châu, Giám đốc Khoa học Viện NCCC về Toán, sau 2 năm hoạt động, viện đã khẳng định được vai trò và vị thế quan trọng của mình trong việc tạo môi trường học thuật đặc biệt cho các nhà khoa học. Các giảng viên đại học thực hiện những ý tưởng, đề tài nghiên cứu toán học xuất sắc, hỗ trợ công tác đào tạo nhân tài, các hoạt động đào tạo đỉnh cao về toán học. Viện đã đón nhận 137 cán bộ nghiên cứu đến làm việc, trong đó có 40 nhà toán học là người nước ngoài hoặc người Việt Nam làm việc ở nước ngoài. Đã có 21 công trình được công bố chính thức trên các tạp chí toán học quốc tế có uy tín và 69 công trình công bố dưới dạng tiền ấn phẩm có sự tài trợ toàn bộ hoặc một phần từ Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển toán học. Viện còn tổ chức 17 khóa đào tạo ngắn hạn, các trường hè, trường xuân, bài giảng đại chúng với số lượng hàng ngàn học viên mà đại đa số là sinh viên, nghiên cứu sinh tham dự.
Viện đã tổ chức 8 hội nghị, hội thảo trong nước và quốc tế về các chuyên ngành, lĩnh vực của toán học, trong đó có 2 hội nghị rất lớn là Hội nghị Toán học Pháp Việt tổ chức tháng 8-2012 tại Huế với gần 450 đại biểu tham dự và Đại hội Toán học Việt Nam lần thứ 8 từ ngày 10 đến 14-8-2013 tại Nha Trang với gần 700 đại biểu tham dự. Bên cạnh đó, việc xét thưởng công trình toán học, cấp học bổng cho học sinh và sinh viên giỏi ngành Toán đã thực sự tạo sinh khí mới, động lực mới đối với những người đam mê toán học…
GS Ngô Bảo Châu và các cộng sự đánh giá, quyết định áp dụng thí điểm cơ chế tài chính đặc thù của Viện NCCC về Toán do Bộ trưởng Bộ GD-ĐT ban hành về cơ bản đã hỗ trợ đắc lực cho hoạt động chuyên môn của viện. Sau 2 năm, bước đầu xây dựng thành công dù còn rất nhiều khó khăn. “Thù lao cho cán bộ nghiên cứu là thỏa đáng nếu như so với các đơn vị công lập trong các ngành giáo dục và nghiên cứu, nhưng cũng chưa đủ hấp dẫn nếu như so với một số cơ sở giáo dục ngoài công lập, ít chuyên gia từ TPHCM hưởng ứng” - GS Ngô Bảo Châu cho biết.
Đưa toán học phục vụ cuộc sống
Dù còn nhiều khó khăn, nhưng hầu hết các nhà khoa học đều đánh giá, hiệu quả trong hoạt động của viện trong 2 năm qua là rất ấn tượng, đã thổi luồng sinh khí mới cho ngành toán học Việt Nam. Toán học Việt Nam ngày càng có vị thế cao hơn trên trường thế giới. Đội ngũ cán bộ Toán của Việt Nam đã trưởng thành hơn, đông đảo hơn. Nói như Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Quân, Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển toán học và Viện NCCC về Toán có quyền hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn của toán học Việt Nam, tiếp tục được những thành tựu quan trọng mà những thế hệ đi trước đã tạo lập.
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Trần Quang Quý, Chính phủ đặc biệt quan tâm đến hoạt động của viện. Lần đầu tiên một viện nghiên cứu có được cơ chế đặc thù để hoạt động. Đó là mơ ước của nhiều viện nghiên cứu khác. Viện NCCC Toán đề xuất kinh phí hoạt động thế nào, Chính phủ đều nỗ lực đáp ứng. Với hiệu quả hoạt động của viện trong 2 năm qua, GS Ngô Bảo Châu đã thực hiện đúng niềm tin của Thủ tướng Chính phủ. Thực tế, GS Ngô Bảo Châu đã năng động trong việc kết nối các hoạt động của viện, mỗi năm dành 3 tháng hoạt động tại viện. Đặc biệt, việc xét thưởng công trình toán học, cấp học bổng cho học sinh và sinh viên giỏi ngành Toán được đánh giá là một bước tiến lớn đối với toán học Việt Nam, biến ước mơ “có giải thưởng 1.000 USD dành cho công trình toán học” bao nhiêu năm thành hiện thực.
Tuy nhiều niềm vui, nhưng trăn trở của giới toán học Việt Nam hiện nay là phải tiếp tục đưa toán học Việt Nam phát triển theo chiều sâu, đặc biệt là phát triển toán học ứng dụng. Bởi mô hình toán này đang ngày càng trở lên quan trọng trong nhiều lĩnh vực, từ tài chính đến hàng không; từ sinh học tới khoa học vật liệu.
Theo GS Nguyễn Hữu Dư, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, ứng dụng toán học còn hạn chế dù đã có thành quả bước đầu. Tương lai, đó phải là một trọng điểm của viện, bởi đó chính là khía cạnh để giới làm toán phụng sự Tổ quốc, phụng sự cộng đồng bằng những thành quả cụ thể. GS Dương Minh Đức, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM, thành viên hội đồng khoa học của viện, cũng cho rằng, phải làm sao để khoa học nuôi sống xã hội chứ không phải xã hội nuôi sống khoa học, vì vậy toán học ứng dụng phải là một trong những ưu tiên của viện thời gian tới.
| |
PHAN THẢO
