Sáng 25-7, sau một năm thi công xây dựng công trình Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến Tắt tại thôn Linh Thượng, xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh (Quảng Trị), UBND tỉnh Quảng Trị, Báo SGGP, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đã trang trọng tổ chức lễ khánh thành đưa vào sử dụng. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ đã đến dự và cắt băng khánh thành.
Đến dự còn có các đồng chí Lê Hữu Phúc, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị; Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ LĐTB-XH; Nguyễn Đức Cường, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị; Trần Thế Tuyển, nguyên Tổng biên tập, cố vấn Chương trình Nghĩa tình Trường Sơn Báo SGGP; Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam; Thiếu tướng Phan Khắc Hy, nguyên Phó Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn, Phó Chủ tịch Hội Truyền thống Trường Sơn đường Hồ Chí Minh Việt Nam; Nguyễn Phước Thanh, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân và các đại biểu cắt băng khánh thành Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến Tắt ngày 25-7. Ảnh: Phan Lê
Công trình Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn-Bến Tắt nằm trong Chương trình Nghĩa tình Trường Sơn do Báo SGGP phát động tháng 9-2009. Công trình tọa lạc trên ngọn đồi cao với diện tích 3.100m², hòa trong không gian thiêng liêng của Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn, ngầm Bến Tắt, cầu treo Bến Tắt, sông Bến Hải và con đường Hồ Chí Minh huyền thoại.
Kiến trúc công trình thể hiện sự tôn vinh, tưởng nhớ vĩnh hằng đối với các liệt sĩ đã hy sinh trên tuyến đường Trường Sơn, nay chưa quy tập được vào Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn an nghỉ. Đền có 3 gian 2 chái, mái ngói hoàng lưu ly, cổng vào là 4 trụ biểu bằng đá nguyên khối; lan can và các bậc cấp lên xuống với đôi rồng chầu hai bên đều bằng đá xanh tạo ra sự vững chải, trang nghiêm của ngôi đền.
Bên ngoài có nhà bia lưu danh liệt sĩ, nhà chờ làm nơi tạm nghỉ của khách hành hương. Chính đền có bức phù điêu bằng đá hoa cương, khắc tên các anh hùng liệt sĩ hy sinh trên đường Trường Sơn. Tổng mức kinh phí xây dựng công trình 10 tỷ đồng, do Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam tài trợ, Trung tâm Bảo tồn di tích và Danh thắng Quảng Trị làm chủ đầu tư.
Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn bên cạnh Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn và dòng Bến Hải lịch sử này là đền thờ đầu tiên hoàn thành trong 5 đền thờ liệt sĩ mà Chương trình Nghĩa tình Trường Sơn đã tổ chức thực hiện trên các khu di tích lịch sử dọc đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, nhằm tri ân những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Nhắc đến quá khứ oanh liệt và hào hùng về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam không ai không nhắc đến đường mòn Hồ Chí Minh. Con đường được hình thành trong suốt chiều dài của cuộc chiến, chạy dọc theo dãy Trường Sơn hùng vĩ. Sông Bến Hải từ thượng nguồn Trường Sơn đổ ra biển Cửa Tùng, một thời được sử dụng làm giới tuyến phân chia hai miền Nam-Bắc.
Ngầm Bến Tắt là đoạn đường vượt qua một khúc sông thuộc thượng nguồn sông Bến Hải đi ngang qua địa bàn xã Vĩnh Trường. Mùa hè, đầu nguồn sông Bến Hải khô cạn hẹp lại như lòng suối nhỏ. Mùa lũ, nước dâng cao, các bến thuyền trong khu vực không thể vượt, chỉ một bến nhỏ bên sông đi được nên người dân gọi là Bến Tắt.
Đường Trường Sơn đoạn qua Bến Tắt là cửa ngõ huyết mạch từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam. Trên tuyến đường lịch sử ấy, hàng chục ngàn chiến sĩ cùng hàng triệu tấn vũ khí, đạn dược, lương thực thực phẩm, quân trang quân dụng... đã được vận chuyển vào ra. Hòng chặn đường hành quân của các chiến sĩ giải phóng cũng như chi viện cho miền Nam, giặc Mỹ đã dùng mưa bom bão đạn trút xuống mảnh đất này.
Đông đảo người dân thắp hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến Tắt.
Cũng nơi đây, “cửa ngõ” Bến Tắt, biết bao chàng trai, cô gái tuổi mười tám đôi mươi ra đi mở đường cho những chuyến xe qua, họ đã ngã xuống và hóa thân vào những cung đường, vào mảnh đất linh thiêng này.
Năm 1973, cây cầu treo Bến Tắt được thay thế ngầm Bến Tắt với sự giúp đỡ của các chuyên gia Cuba. Cầu treo Bến Tắt đã tạo điều kiện thuận lợi để đưa nhanh hàng hóa, vũ khí, cơ động lực lượng tham gia chiến dịch mùa xuân năm 1975, phục vụ chiến dịch 711 giải phóng Buôn Ma Thuột, Tây Nguyên. Bến Tắt thời đó như một yết hầu của bom đạn. Nhưng địch bắn ta lại sửa, lại xây dựng cây cầu mới để đảm bảo thông suốt mạch máu giao thông chi viện miền Nam.
Năm 1986, Bến Tắt được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia trong hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh bên cạnh Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn. Và hôm nay, hơn 37 năm sau cuộc chiến ác liệt,
Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến Tắt ra đời không ngoài việc ghi tạc vào truyền thống của lịch sử của dân tộc một quá khứ hào hùng và là nơi chúng ta tưởng nhớ những anh linh liệt sĩ vẫn còn nằm đâu đó trên Trường Sơn. Sau buổi lễ khánh thành, đông đảo người dân khắp nơi đổ về đây thắp những nén nhang cho những linh hồn liệt sĩ vẫn còn đâu đó ở Trường Sơn.
Phan Lê
