Hãng AFP ngày 10-3 đưa tin, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết nước này sẽ gửi tới Mỹ một loạt đề xuất nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng hiện nay tại Ukraine. Ngoại trưởng Lavrov cũng nói rằng ông đã mời người đồng cấp Mỹ John Kerry tới thăm Nga vào ngày 10-3 để tiếp tục đối thoại, song ông Kerry thông báo muốn hoãn chuyến thăm này.
Cùng ngày, hãng tin Reuters đưa tin, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh với Tổng thống Mỹ Barack Obama rằng tất cả các bên cần bình tĩnh và kiềm chế liên quan đến cuộc khủng hoảng ở Ukraine nhằm tránh làm căng thẳng leo thang. Trước đó, trong cuộc hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Anh David Cameron cũng ủng hộ việc thành lập một “nhóm tiếp xúc” có thể giúp tổ chức các cuộc đối thoại trực tiếp giữa Mátxcơva và Kiev.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Nga đã bày tỏ hết sức tức giận trước tình trạng vô luật pháp ở miền Đông Ukraine, đồng thời tố cáo phong trào dân tộc cực hữu bán quân sự Right Sector đang đồng lõa với chính quyền mới ở Kiev. Bộ Ngoại giao Nga còn tố cáo phương Tây làm ngơ trước tình trạng bạo lực và bắt bớ nhằm vào các công dân Nga ở Ukraine. Tuyên bố cũng cho biết 7 phóng viên người Nga cũng bị bắt giữ ở thành phố miền Đông Dnipropetrovsk.
Trong diễn biến liên quan, Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseny Yatseniuk cho biết sẽ phát biểu trước HĐBA LHQ về tình hình Crimea vào ngày 13-3. Quyền Ngoại trưởng Ukraine Andriy Deshchytsya tuyên bố nước này có thể sẽ ký thỏa thuận liên kết với Liên minh châu Âu (EU) trong tháng 3.
Đại sứ Mỹ tại Ukraine cho biết giới chức nước này, bao gồm cả các đặc vụ Cục Điều tra Liên bang (FBI) đang có mặt tại Kiev để giúp Ukraine điều tra nạn tham nhũng dưới thời Tổng thống bị phế truất Viktor Yanukovych. Cùng ngày, hãng tin Interfax dẫn nguồn tin từ quan chức Ukraine cho biết lực lượng thân Nga đã củng cố thêm quyền kiểm soát ở bán đảo Crimea của Ukraine khi chiếm thêm một bệnh viện quân sự và một căn cứ tên lửa. Không có binh sĩ Ukraine nào bị thương.
Chính quyền mới ở Kiev đã phong tỏa kho bạc của chính quyền Crimea và đóng băng các tài khoản của Crimea, nhưng lại quyết định phân bổ 125,8 triệu Hryvna (gần 13 triệu USD) cho các binh sĩ hiện còn đóng quân ở khu tự trị Crimea. Thông tin trên được tờ Kyiv Post trích dẫn lại từ Nghị quyết số 145 (do chính phủ lâm thời Ukraine đăng tải chính thức trên trang website hôm 9-3). Tổng số tiền này được giải ngân cho lực lượng vũ trang, lính nội vụ thuộc Bộ Nội vụ và lực lượng biên phòng của Ukraine hiện còn đóng quân tại Crimea. Khoản hỗ trợ tài chính này được trích một nửa từ nguồn ngân sách quốc gia. Số còn lại được lấy từ quỹ của Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ và biên phòng. Dự kiến, quyết định này sẽ được chấp thuận trong vòng một ngày.
Trước diễn biến này, Phó Chủ tịch Ủy ban Công nghiệp của Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) Pavel Dorokhin cho biết Mátxcơva sẵn sàng cung cấp 1,1 tỷ USD viện trợ cho Crimea. Hãng Interfax đưa tin phát biểu tại thủ phủ Simferopol của Crimea, ông Pavel Dorokhin cho biết ưu tiên trong khoản hỗ trợ này là dành cho các doanh nghiệp có liên quan tới công nghiệp quốc phòng, máy móc xây dựng, bảo dưỡng tàu, trong đó có các tàu thuộc Hạm đội Biển Đen”.
Trong lúc này, các nhân chứng cho biết binh sĩ Ukraine đang di chuyển từ khu vực ngoại ô Zhytomyr về hướng Perekov thuộc Crimea. Trong khi theo thông tin của phóng viên kênh “Nước Nga 24”, đội quân di chuyển từ phía Tây và tiến về hướng Đông và Đông Nam. Hiện Bộ Quốc phòng Ukraine vẫn chưa xác nhận chính thức về tin này, trong khi cơ quan báo chí của bộ này đã ngừng trả lời các cuộc điện thoại. Nhiều nguồn tin còn tiết lộ lính nhảy dù và máy bay chiến đấu của Ukraine đã ráo riết tiến hành các bài tập huấn luyện vào ngày 9-3. Động thái trên kéo theo nhiều suy đoán về kế hoạch quân sự của Ukraine nhằm giành lại quyền kiểm soát bán đảo Crimea. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Ihor Tenyuh cho biết việc di chuyển lực lượng này chỉ được thực hiện giữa các căn cứ cho các bài tập huấn luyện.
Trong khi đó, bất chấp sự phản đối của Đức và Nhật, Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng các bước đi do chính quyền hợp pháp của Crimea tiến hành hiện nay phù hợp luật quốc tế và nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân trên bán đảo này. Russia Today ngày 10-3 đưa tin, Thủ tướng Crimea Sergei Aksyonov sẽ tạo cơ hội cho người dân tại khu tự trị thuộc Ukraine này lựa chọn sử dụng hộ chiếu Nga hay Ukraine trong trường hợp Crimea sáp nhập vào Liên bang Nga sau cuộc trưng cầu dân ý dự kiến diễn ra vào ngày 16-3.
PHƯƠNG NAM - HẠNH XUÂN
- Tổng thống Putin: Crimea hành động phù hợp luật pháp quốc tế
