Ông Tony Lâm đón chúng tôi tại giao lộ đường cao tốc Long Thành - Dầu Giây cắt quốc lộ 51 để đưa đi “mục sở thị” U.S Farm ở ấp Sông Soài 4, xã Láng Lớn, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cách TPHCM khoảng 100km). Đây là nơi ông “khởi nghiệp” từ 3 năm qua, với hướng đi là gây phôi nấm ăn (nấm bào ngư) và nấm thực phẩm chức năng (nấm linh chi) từ nguồn nguyên liệu chính là mạt cưa gỗ cao su cùng cám bắp, cám gạo sẵn có ở Đông Nam bộ.
Một góc trang nông gây phôi nấm bào ngư của ông Tony Lâm
Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi về ông, người có nhiều năm sống ở Mỹ, là vẫn còn nguyên tố chất của một “tri điền Nam bộ” với tên Hoàng Văn Lâm, với dáng người phương phi, quắc thước, hào sảng pha chất khôi hài dễ gần. Theo quán tính, khi đến tác nghiệp ở các cơ sở nông nghiệp công nghệ cao, một đồng nghiệp đi cùng tắt thuốc lá và tháo giày trước khi vào chụp ảnh khu gây phôi nấm của U.S Farm; ông bảo “chi cho phiền”! Quy trình gây các loại phôi nấm ở đây đơn giản, mạt cưa cao su trộn cám bắp và cám gạo, sau khi đưa vào lò sấy triệt trùng, vô bọc, đưa vào phòng cấy meo (nhập từ Nhật Bản), cuối cùng là xếp lên giá cho phôi ra nấm. Ông không muốn “huyền bí” quy trình sản xuất của mình, ai muốn vào tham quan cũng “ôkê” để minh bạch nguồn nguyên liệu làm nấm. Theo ông, không ít cơ sở sản xuất nấm thương phẩm dùng nguyên liệu làm phôi cùng hóa chất kích thích không đảm bảo độ an toàn, mà chưa có cơ quan nào giám sát. Là một trong nhiều loại thực phẩm truyền thống của Việt Nam, thị trường hiện có nhu cầu cả về nấm dùng cho bữa ăn cùng nấm dùng làm thực phẩm chức năng trong điều trị bệnh. Song U.S Farm không đầu tư sản xuất nấm thương phẩm, chỉ cung cấp phôi nấm với mục tiêu để nhà nhà có nấm ăn, do “nhà trồng được” thì chắc chắn sẽ rẻ hơn và yên tâm hơn dùng nấm không rõ nguồn gốc. Theo hướng dẫn của U.S Farm, từ nhà phố đến căn hộ chung cư, chỉ cần một kệ khoảng 100 bịch phôi, chiếm chiều ngang chừng gang tay, dài 1m, cao 1m là có nấm dùng hàng ngày.
Song bài toán chính của ông khi “khởi nghiệp” gây phôi nấm từ nguồn mạt cưa cao su (là chất liệu rẻ tiền nhưng tốt nhất để gây phôi nấm) là nhằm chung tay tạo thêm việc làm cho các hộ nông dân trong thời gian nông nhàn, bằng việc chăm sóc và thu hoạch nấm rất nhàn nhã. Tính toán từ thực tế, chỉ cần một trại khoảng 100m2 bằng tre lá là có thể cho thu nhập bình quân khoảng 3 triệu đồng/tháng, với “nguồn nhân lực” chính là người già và trẻ em.
“Khởi nghiệp” từ 3 năm qua, hiện nay trung bình mỗi tháng U.S Farm cung cấp cho các nông hộ trong vùng khoảng 100.000 phôi nấm bào ngư và linh chi với giá 5.500 đồng/phôi. Diện tích hiện có của U.S Farm khoảng 5ha, tương đương diện tích của nhà vườn vào loại trung bình ở đây. Song ngoài gây phôi và hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân trồng nấm, U.S Farm còn là “hội sở chính” để xúc tiến việc thuê một diện tích liền khoảnh cực lớn để trồng bắp bằng “những con quái vật”. Theo ông, “những con quái vật” là việc cơ giới hóa toàn bộ quy trình trồng bắp mà nhiều nước ứng dụng từ lâu. Việt Nam có nhiều vùng đất có khả năng trồng bắp cho năng suất, chất lượng không kém Mỹ. Song điều kiện cần và đủ là phải có những cánh đồng thật rộng cho “những con quái vật” hoạt động, nhằm giảm giá thành sản phẩm mới có thể cạnh tranh được với bắp Mỹ.
TRỌNG HẢI - PHẠM VĂN
