Thủ tướng Yukio Hatoyama
Hãng AP đưa tin, sáng 2-6, Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama đã bất ngờ tuyên bố từ chức trong một phiên họp toàn thể tại đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) cầm quyền, dù trước đó một ngày ông đã khẳng định sẽ tiếp tục tại nhiệm để hàn gắn sự chia rẽ trên chính trường Nhật Bản.
Nguyên nhân dẫn đến vụ từ chức của ông Hatoyama được cho là có liên quan đến việc di dời căn cứ không quân của Mỹ mang tên Futenma, đặt trên đảo Okinawa.
Sau khi Chính phủ Nhật đạt thỏa thuận với Mỹ tiếp tục đặt căn cứ này trong phạm vi Okinawa, nội các của ông Hatoyama liên tục vấp phải nhiều sự chỉ trích trong nội bộ đảng, sự phẫn nộ của rất nhiều người dân xứ mặt trời mọc. Họ cho rằng, ông đã đi ngược lại cam kết trước khi ứng cử chức Thủ tướng là xóa sổ căn cứ này khỏi Okinawa.
Bên cạnh đó, tỷ lệ ủng hộ đối với chính phủ liên tục giảm kể từ khi ông nhậm chức vào cuối tháng 9-2009, từ 70% xuống mức 17%. Trong khi đó, đảng Dân chủ Xã hội (SDP) cũng tuyên bố rút khỏi liên minh cầm quyền, đảng Dân chủ Tự do đối lập yêu cầu giải tán Hạ viện để bầu cử sớm.
Trước quá nhiều sức ép, ông Hatoyama buộc phải từ chức trước thời hạn. Ông tuyên bố, Chính phủ Nhật trong thời gian qua đã không làm được những việc đúng với nguyện vọng của nhân dân, sự ra đi của ông sẽ đem đến sinh khí mới của đảng DPJ.
Cùng với ông Hatoyama, Tổng Thư ký DPJ Ichiro Ozawa cũng sẽ từ chức theo đề nghị của vị thủ tướng này. Các nhà phân tích chính trị Nhật Bản cho rằng, do cả hai ông Hatoyama và Ozawa đều là chính trị gia kỳ cựu trong đảng DPJ, nên sự ra đi của hai nhân vật này nhiều khả năng sẽ gây một ảnh hưởng lớn trong nội bộ đảng. Nhưng sự ra đi này sẽ thổi luồng sinh khí mới cho đảng DPJ, tạo điều kiện cho một thế hệ lãnh đạo mới lên nắm quyền.
Việc từ chức cũng diễn ra chỉ vài tuần trước khi Nhật Bản tiến hành bầu cử Thượng viện, dự kiến vào ngày 11-7 tới. Thủ tướng Hatoyama lên nắm quyền sau thắng lợi vang dội trong lịch sử chính trường Nhật Bản của DPJ tại cuộc bầu cử Hạ viện tháng 8 năm ngoái.
Ông Hatoyama là vị thủ tướng thứ 4 tuyên bố từ chức trong vòng 4 năm qua tại Nhật Bản. Thủ tướng mới sẽ nhanh chóng được đảng DPJ chọn vào ngày 11-6 tới.
Ngay khi Thủ tướng Nhật Bản Hatoyama tuyên bố từ chức, sau 8 tháng tại vị, các nhà phân tích cho rằng Bộ trưởng Tài chính Naoto Kan là ứng cử viên tiềm năng nhất có thể kế nhiệm ông. Bộ trưởng Tài chính Kan, người cũng kiêm nhiệm là phó thủ tướng, là một chính trị gia nổi bật trong đảng DPJ, cùng với ông Hatoyama và nhân vật trụ cột Ichiro Ozawa tạo nên “cỗ xe tam mã” của DPJ.
Bộ trưởng Tài chính Naoto Kan (trái). Bộ trưởng Ngoại giao Katsuya Okada (giữa). Bộ trưởng Giao thông Seiji Maehara (phải).
Những ứng viên khác được đề cử vào vị trí thủ tướng là Bộ trưởng Ngoại giao Katsuya Okada, Bộ trưởng Giao thông Seiji Maehara.
Ông Tetsuro Kato, giáo sư chính trị tại Trường Đại học Hitotsubashi ở Trường Đại học Tokyo nhận định, việc rút lui của một đảng cánh tả Dân chủ xã hội khỏi liên minh cầm quyền, đã làm chính phủ hiện nay rơi vào thế bất ổn, nhất là trong thời điểm họ phải đưa ra kế hoạch cắt giảm nợ công khổng lồ và một chiến lược khích lệ tăng trưởng.
Hiệp định ký kết với Mỹ về việc tiếp tục duy trì căn cứ không quân Futenma trên đảo Okinawa trở thành gánh nặng rất lớn đặt trên vai chính quyền mới.
Trong khi đó Chính phủ Mỹ, tác nhân gián tiếp dẫn đến sự từ chức của ông Hatoyama, cho biết họ theo dõi sít sao diễn biến trên chính trường Nhật và không có bình luận gì.
T. HẰNG
