Lợi ích từ lưới điện thông minh

Xu hướng tất yếu

Giải pháp lưới điện thông minh đã được triển khai tại nhiều nước trên thế giới trong khoảng 10 năm trở lại đây. Đa phần ngành điện các quốc gia đã đầu tư và khai thác hiệu quả hệ thống SCADA/DMS/EMS và hệ thống đo ghi xa tích hợp. Một hệ thống lưới điện thông minh đầy đủ bao gồm: SCADA, đo ghi xa, tích hợp điều khiển các nguồn năng lượng phân tán (mặt trời áp mái, điện gió), các loại lưu trữ năng lượng (các loại pin, điện-nén khí-điện, điện-khí đốt, thủy điện tích năng, tích năng bằng bánh đà, ô tô điện…). Vì vậy, xây dựng lưới điện thông minh là một xu thế phát triển tại hầu hết các quốc gia trên thế giới với lợi ích mang lại vô cùng to lớn. 

Xây dựng và triển khai kế hoạch phát triển lưới điện thông minh, ngoài việc thực hiện chủ trương của Chính phủ còn giúp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Điện lực TPHCM (EVNHCMC). Trên thực tế, thực hiện theo lộ trình phát triển lưới điện thông minh của Thủ tướng Chính phủ, EVNHCMC đã xây dựng “Đề án lưới điện thông minh” với mục tiêu xây dựng một hệ thống lưới điện tiên tiến (thực hiện đồng bộ trên cả lĩnh vực quản lý vận hành lưới điện và dịch vụ khách hàng) nhằm nâng cao độ tin cậy cung cấp điện cho khách hàng, giảm tỷ lệ tổn thất điện năng, tăng năng suất lao động và tư vấn khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả. Có thể nói, việc nghiên cứu và xây dựng lưới điện thông minh là một nhu cầu tất yếu của ngành điện thành phố để phục vụ khách hàng, cũng như mang đến những giá trị gia tăng tốt nhất cho khách hàng sử dụng điện. EVNHCMC là đơn vị đi đầu trong tập đoàn đã nghiên cứu xây dựng lưới điện thông minh từ năm 2014. Trong quá trình thực hiện đề án này, EVNHCMC luôn cập nhật và điều chỉnh đề án để phù hợp với xu hướng chung của ban chỉ đạo phát triển lưới điện thông minh tại Việt Nam và mới đây nhất là đề án xây dựng đô thị thông minh của UBND TPHCM.   

Nâng cao độ tin cậy 

Để quản lý, vận hành tự động lưới điện trên địa bàn thành phố, EVNHCMC đã thành lập Trung tâm Điều khiển từ xa. Trung tâm này có nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là theo dõi, giám sát tình hình cung cấp điện và điều khiển toàn bộ lưới điện trên địa bàn toàn thành phố, bao gồm các trạm 110kV và thiết bị đóng cắt trên lưới điện trung thế. Trung tâm cũng theo dõi sự cố mất điện, cảnh báo tình trạng đầy tải, quá tải, lệch điện áp và nhanh chóng đưa ra giải pháp xử lý như tự động điều khiển từ xa các thiết bị đóng cắt để nhanh chóng tái lập hay cách ly thiết bị khỏi hệ thống.

Theo đại diện lãnh đạo EVNHCMC, hạt nhân của trung tâm điều khiển này là hệ thống SCADA/DMS đã được đầu tư và đưa vào vận hành chính thức từ tháng 3-2017 với nhiều trang thiết bị và chức năng tiên tiến. Trung tâm có hệ thống phần cứng, phần mềm có độ dự phòng 1-1; màn hình cảm ứng lớn phục vụ giám sát vận hành. Phần mềm của hệ thống được tích hợp với hệ thống thông tin địa lý lưới điện cung cấp giao diện trực quan sinh động. Hệ thống cũng có các chức năng tính toán tối ưu, tự động hóa lưới điện, quản lý các khu vực lưới điện thông minh. Ngoài ra, Trung tâm Điều khiển từ xa cũng không cần bố trí người trực nên giúp về vấn đề bảo mật và an ninh. Dự kiến trong năm 2018, EVNHCMC sẽ hoàn tất việc xây dựng 100% trạm 110kV không có người trực vận hành.

Để mang đến hiệu quả và lợi ích cao nhất cho khách hàng, EVNHCMC đã tập trung ứng dụng khoa học - công nghệ trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, xây dựng và phát triển lưới điện theo mô hình lưới điện thông minh. Thông qua hệ thống tự động hóa lưới điện và tối ưu hóa phương thức vận hành sẽ nâng cao độ tin cậy cung cấp điện cho khách hàng. Xây dựng kho dữ liệu về thông tin mất điện để kết nối với kho dữ liệu dùng chung của thành phố, cũng như cung cấp 100% dịch vụ trực tuyến của ngành điện ở cấp độ 4 đến với khách hàng. Tiếp tục cải thiện về chỉ số tiếp cận điện năng, hỗ trợ miễn phí công tác thử nghiệm và kết nối các dự án hệ thống điện mặt trời do khách hàng đầu tư vào lưới điện trên địa bàn thành phố. Ứng dụng hệ thống đo đếm dữ liệu công tơ điện tử từ xa (đến năm 2020 sẽ có 68% khách hàng được đo xa và đến năm 2022 có 100% khách hàng được đo xa).

EVNHCMC còn tập trung vào các ứng dụng khoa học - công nghệ khác. Cụ thể là ứng dụng công nghệ thi công, sửa chữa, bảo trì trên lưới điện đang mang điện (live-line working) để giảm thiểu tối đa trường hợp cắt điện để thi công, sửa chữa trên lưới điện; trang bị và sử dụng các thiết bị phục vụ công tác thử nghiệm, chẩn đoán để đánh giá chất lượng vận hành vật tư thiết bị phục vụ công tác sửa chữa, bảo dưỡng nhằm ngăn ngừa sự cố; đẩy mạnh ứng dụng toàn diện công nghệ thông tin thông qua việc xây dựng các phần mềm dùng chung, đặc biệt là ứng dụng trên nền hệ thống thông tin địa lý (GIS) để nâng cao năng lực quản lý lưới điện của đội ngũ kỹ sư, cán bộ ngành điện thành phố.