Số liệu thống kê cho thấy, trong tương lai, Việt Nam sẽ có khoảng 10,8 triệu tín chỉ carbon tự nguyện mỗi năm được cung cấp, với nhu cầu trao đổi mua bán rất lớn. Do vậy, việc xây dựng sàn giao dịch tín chỉ carbon là rất cần thiết để đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả hơn.
Theo Bộ TN-MT, Việt Nam đang xây dựng Đề án phát triển thị trường carbon trong nước, tập trung vào giao dịch bắt buộc việc trao đổi hạn ngạch phát thải của các doanh nghiệp và trao đổi ở thị trường carbon trong nước, định hướng kết nối với thị trường quốc tế.
Tới đây, Bộ TN-MT sẽ tham mưu để Thủ tướng phê duyệt hạn ngạch của Việt Nam, phân bổ cho các cơ sở giai đoạn 2026-2030 và hàng năm. Mặt khác, theo quy định tại Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, cứ 2 năm một lần, Bộ TN-MT phải báo cáo minh bạch cho Liên hợp quốc, nêu rõ lượng tín chỉ carbon tạo ra tại Việt Nam và bán ra nước ngoài để thực hiện bù trừ.
Hiện, Bộ TN-MT đã nhận được chỉ đạo của Chính phủ về nghiên cứu, ban hành các cơ chế quản lý toàn bộ tín chỉ carbon. Sắp tới, Bộ TN-MT sẽ thiết lập hệ thống đăng ký quốc gia để các doanh nghiệp, tổ chức tại Việt Nam đăng ký.
Nhiều ý kiến cho rằng, sàn giao dịch tín chỉ carbon được vận hành sẽ tăng cường tính minh bạch của thị trường trong việc định giá carbon và thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân chung tay vào mục tiêu giảm phát thải. Theo bà Nguyễn Hồng Loan, Trưởng Ban Tư vấn xây dựng và vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon tự nguyện, xu hướng thực hiện mục tiêu Net Zero, nhu cầu tín chỉ carbon tự nguyện trên thế giới tăng lên, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Các dự án tín chỉ carbon tại Việt Nam hầu hết được thực hiện thông qua hợp đồng mua trước, nghĩa là bên có nhu cầu sẽ đặt hàng (hiện nay, không có tín chỉ được ban hành sẵn để giao dịch trên sàn). Việc thiết lập sàn giao dịch sẽ giúp các giao dịch liên quan đến tín chỉ carbon được tập trung, minh bạch và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cần nghiên cứu đánh giá tiềm năng và nhu cầu thị trường, xác định mục tiêu, thiết kế, cách thức quản lý và vận hành phù hợp.
Ở góc nhìn khác, bà Nguyễn Thúy Hạnh, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Standard Chartered, cho rằng, việc thành lập thị trường tín chỉ carbon là định hướng quan trọng để Việt Nam đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Việt Nam là thị trường tiềm năng nhưng để huy động vốn đầu tư nước ngoài thì doanh nghiệp trong nước, chuỗi cung ứng phải chuyển dịch theo hướng xanh, bền vững.
