Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1-2017 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã giao các cơ quan liên quan chuẩn bị nội dung để Thủ tướng chủ trì, họp bàn về 4 vấn đề quan trọng mà Chính phủ đã xác định trong năm 2017, trong đó có sơ kết thực hiện Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 (có hiệu lực từ 1-7-2013). Ngay sau đó, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành về việc chuẩn bị cho hội nghị này, dự kiến sẽ được tổ chức trực tuyến toàn quốc vào tháng 9.
Cần phát hiện các “lỗ hổng” thực thi chính sách
Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, trong những năm qua, cùng với doanh nghiệp nói chung, HTX là một chủ thể quan trọng của kinh tế thị trường, được coi là thành phần kinh tế quan trọng trong cung cấp dịch vụ và kết nối sản xuất cho hàng chục triệu hộ gia đình để tạo ra sản phẩm có năng suất và chất lượng cao, gắn kết với doanh nghiệp trong tiêu thụ, chế biến. Tuy nhiên, kinh tế tập thể hiện nay dù đã có chuyển biến nhưng hoạt động vẫn còn yếu kém, nhỏ bé, manh mún, còn xa mới đạt mục tiêu có 15.000 HTX kiểu mới hoạt động có hiệu quả (cả 3 nội hàm đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả); trình độ tổ chức, năng lực quản lý trong các HTX còn yếu; hoạt động của các HTX còn thiếu gắn bó với nhau, với cộng đồng doanh nghiệp, chưa có sự liên kết hệ thống chặt chẽ cả về mặt kinh tế, xã hội và tổ chức…
Theo Bộ KH-ĐT, từ sau khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực tới giữa năm 2016 thì cả nước tăng thêm 165 HTX (0,9%) nhưng số xã viên giảm hơn 286.000 thành viên và số lao động giảm hơn 200.000 người (tới nay toàn quốc có 19.216 HTX, thu hút trên 6 triệu thành viên tham gia). Bộ KH-ĐT đánh giá tuy tổng số HTX tăng không nhiều nhưng hoạt động đã đi vào thực chất, HTX mới thành lập hoạt động tương đối đúng luật và hiệu quả. Tuy nhiên, việc chuyển đổi HTX theo luật chưa được tiến hành đồng bộ trên toàn quốc. Hiện còn khoảng 25% trên tổng số HTX chưa được chuyển đổi, đăng ký lại.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ. Ảnh: TTXVN
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã yêu cầu các bộ, ngành phải có báo cáo đầy đủ về thực trạng các loại hình HTX trong tất cả các lĩnh vực nông nghiệp, công thương, xây dựng, vận tải, tín dụng nhân dân, du lịch…, đi vào những vấn đề trọng tâm, trọng điểm sát với thực tiễn, phát hiện được các “lỗ hổng” thực thi chính sách hay các mô hình HTX tiên tiến cần được đúc kết, chuyển hóa và nhân rộng được trên thực tiễn. Cùng với đó, đánh giá cụ thể về quy mô HTX, tình hình áp dụng kỹ thuật, công nghệ trong điều hành, sản xuất, kinh doanh, thị trường của các sản phẩm. “Tránh việc báo cáo hình thức để có thể tác động tới nhận thức của xã hội về HTX, hoàn thiện thể chế kinh tế và khắc phục được những hạn chế, bất cập trong thực thi”, Phó Thủ tướng nêu.
Ở đâu quyết liệt là có chuyển biến
Thời gian qua, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Liên minh HTX Việt Nam đã có nhiều khảo sát thực tiễn về mô hình HTX kiểu mới. Theo Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân, xây dựng nông thôn mới thì không thể để tình trạng đa số người dân không vào HTX. Muốn thu nhập cao hơn, bền vững hơn thì người dân phải vào HTX. Thực tế hiện nay mỗi xã thường có 1 - 2 HTX, thu hút 15% - 20% nông dân, còn 80% nông dân đứng ngoài. Phải đặt mục tiêu ở đâu đạt nông thôn mới thì ít nhất có 1 HTX làm mô hình. Còn ở đâu đã có HTX thì phải phấn đấu có nhiều HTX hơn nữa để thu hút phần lớn nhân dân tham gia. Đây chính là quá trình nâng cao chất lượng của nông thôn mới, đó cũng là vấn đề sản xuất. Kinh tế muốn ổn định thì phải gắn với HTX kiểu mới.
Từ thực tiễn hoạt động vận động nhân dân, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cho biết, ở nhiều nơi, cả chính quyền, cấp ủy và mặt trận chưa nhận thức đầy đủ về sự cần thiết của kinh tế hợp tác trong phát triển kinh tế đất nước, trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Do chúng ta chưa nhận thức đúng nên chưa thực sự quyết liệt làm HTX kiểu mới. Đến nay, sau hơn 3 năm chính thức triển khai Luật HTX 2012, những mục tiêu đặt ra chưa hoàn thành. Vì thế, để cho kinh tế hợp tác thực sự phát triển nhằm giúp cho đại đa số nông dân, người làm tiểu thủ công nghiệp thì cần thống nhất nhận thức. HTX kiểu mới là con đường tất yếu của nông nghiệp Việt Nam, đó cũng là nền tảng liên kết giữa HTX và doanh nghiệp để có thể cạnh tranh xuất khẩu, hội nhập. Ví dụ lĩnh vực nông nghiệp, làng nghề thì mô hình sản xuất hộ gia đình sẽ tồn tại lâu dài nhưng không phải là hộ riêng lẻ. Mà các hộ cũng phải liên kết thành HTX để cạnh tranh với doanh nghiệp lớn, đáp ứng yêu cầu người tiêu dùng trong hội nhập quốc tế. “Ở đâu quyết liệt là có chuyển biến. Hà Nội làm quyết liệt, các tỉnh miền Tây Nam bộ làm quyết liệt. Tôi đã chứng kiến nhiều nơi có hội nghị HTX toàn tỉnh, cả Bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch huyện, quận, các sở, ngành… dự hội nghị để phổ biến chủ trương học tập mô hình và quyết tâm làm được”, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân chia sẻ.
|
LÂM NGUYÊN
