Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) ngày 17-1 (giờ Việt Nam) đã nhất trí dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế chống Iran sau khi Cơ quan Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tuyên bố rằng Tehran đã tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận hạt nhân đạt được cuối tháng 7-2015 giữa Iran và nhóm P5+1 nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của nước này.
Quốc tế hoan nghênh
Truyền thông quốc tế ngày 17-1 cho biết, Mỹ và EU đã tuyên bố dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế nhằm vào Iran, ngay sau khi IAEA công bố báo cáo khẳng định Tehran đã tuân thủ đúng các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân đạt được hồi tháng 7 năm ngoái. Động thái này cũng chính thức xác nhận thỏa thuận lịch sử giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Nga, Mỹ, Pháp, Anh, Trung Quốc và Đức) mang tên Kế hoạch Hành động toàn diện chung chính thức có hiệu lực sau 6 tháng ký kết.
Tại cuộc họp báo ở Vienna (Áo), trong tuyên bố chính thức về sự kiện quan trọng này, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà Federica Mogherini xác nhận EU, Mỹ và LHQ đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế, tài chính nhằm vào Iran. Bên cạnh đó, EU và Mỹ sẽ tiếp tục theo dõi sát quá trình thực thi thỏa thuận của các bên.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani khẳng định sự kiện dỡ bỏ lệnh trừng phạt là “chiến thắng vẻ vang” của đất nước và nhân dân Iran
Ngoại trưởng Iran Mohammad Javed Zarif khẳng định cả Tehran và nhóm P5+1 đã đều nỗ lực thực hiện đúng các điều khoản thỏa thuận. Ông Zarif nhấn mạnh “Thỏa thuận thể hiện thông điệp rằng những nỗ lực của tất cả các bên là nhằm mang lại hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực cũng như trên thế giới”. Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã bày tỏ hoan nghênh sự kiện quan trọng này, nhấn mạnh đây là “chiến thắng vẻ vang” của đất nước và nhân dân Iran.
Cộng đồng quốc tế cũng đã bày tỏ hoan nghênh, coi đây là một thành công lịch sử sau nhiều nỗ lực của các bên, đồng thời hy vọng thành công này sẽ góp phần thúc đẩy các nỗ lực giải quyết các điểm nóng trên thế giới thông qua con đường ngoại giao.
Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký một mệnh lệnh hành pháp dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Iran, trong đó có các hạn chế trong lĩnh vực ngân hàng, thép, vận chuyển hàng hóa và một số lĩnh vực khác.
Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon hoan nghênh các bên đã thực thi nghiêm túc thỏa thuận hạt nhân đạt được, đồng thời bày tỏ hy vọng sự thành công của thỏa thuận này sẽ là tiền đề góp phần duy trì sự ổn định, an ninh trong khu vực và tăng cường hợp tác quốc tế.
Bộ Ngoại giao Nga đã hoan nghênh các động thái mới nói trên, đồng thời bày tỏ hy vọng tất cả các bên tiếp tục có thái độ trách nhiệm và trung thực đối với các vấn đề liên quan việc thực thi Kế hoạch hành động toàn diện chung.
Ngoại trưởng các nước Đức, Pháp hy vọng những kết quả tích cực trong giải quyết hồ sơ hạt nhân của Iran sẽ giúp đem lại niềm tin rằng những căng thẳng và xung đột trong khu vực, đặc biệt là vấn đề Syria, có thể được giải quyết bằng con đường ngoại giao.
Nhiều cơ hội hợp tác
Iran cho biết nước này đã lên kế hoạch sử dụng hàng tỷ USD đang bị phong tỏa để nhập khẩu các hàng hóa thiết yếu, sau khi các lệnh trừng phạt quốc tế nhằm vào chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này được dỡ bỏ.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Iran (CBI) Valiollah Seif tuyên bố Iran có thể tiếp cận ngay lập tức khoản tài chính trị giá 30 tỷ USD bị phong tỏa của nước này. Khoản tiền này sẽ được chính quyền Iran chuyển vào một tài khoản an toàn để sử dụng. Ông Seif cũng nhấn mạnh việc dỡ bỏ phong tỏa đối với các khoản tài chính ở các ngân hàng ngoài nước cũng như mở lại hệ thống thanh toán quốc tế là một tín hiệu tích cực đối với nền kinh tế Iran.
Ngay sau khi Mỹ và EU tuyên bố dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế nhằm vào Iran, ngày 17-1, Ngoại trưởng Anh Philip Hammond hy vọng việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt Tehran sẽ giúp các doanh nghiệp Anh mở rộng hoạt động vào quốc gia Hồi giáo này.
Cùng lúc này, nhiều quan chức trong các ngành công nghiệp của Hàn Quốc cho biết các công ty nước này đang tích cực chuẩn bị vào làm ăn tại Iran, do việc dỡ bỏ những lệnh trừng phạt có thể tạo ra những cơ hội đầu tư.
Các công ty xây dựng Hàn Quốc lâu nay vẫn hy vọng sẽ có cơ hội giành được nhiều dự án đầu tư mới ở Iran do nước này đang có kế hoạch thay thế các cơ sở dầu khí đã cũ và xây dựng hạ tầng mới. Hãng thông tấn Yonhap dẫn lời một quan chức thuộc Liên đoàn Các ngành công nghiệp Hàn Quốc, nhấn mạnh rằng trước khi có các lệnh trừng phạt, Iran đã từng là một trong những đối tác thương mại lớn của Hàn Quốc và có mối quan hệ tốt với các công ty của nước này. Quan chức này nói thêm rằng khi mà Chính phủ Iran kêu gọi đầu tư vào các dự án xây dựng hạ tầng cơ sở và nhà máy thì các công ty của Hàn Quốc sẽ có nhiều cơ hội.
Các nhà sản xuất thép và các hãng hàng không của Hàn Quốc cũng đang kỳ vọng sẽ được hưởng lợi từ tình trạng giá dầu thấp trong bối cảnh dầu thô của Iran sẽ được bán ra thị trường toàn cầu sau khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, qua đó đẩy giá dầu xuống thấp hơn nữa. Hiện các hãng lọc dầu của Hàn Quốc đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung cấp dầu thô để tăng cường hoạt động của các nhà máy, giúp tạo thêm được thu nhập. Iran là nước có trữ lượng dầu lớn thứ tư và lượng khí đốt lớn thứ hai trên thế giới.
VIỆT ANH (tổng hợp)
