Bước vào một cửa hàng đồ ăn nhanh tại Bogota, thủ đô của Colombia, Paola Flores gọi một phần combo gồm gà rán, khoai tây chiên và đồ uống có ga cho cô và 3 đứa con. Cô thư ký này cho biết với thu nhập của mình, cô chỉ có thể trả tiền cho một bữa ăn như vậy để giúp cô và các con no bụng.
Tuy nhiên, những suất ăn như vậy đã khiến Flores trở thành một trong số hàng triệu người dân Mỹ Latinh bị béo phì, căn bệnh xã hội đang tạo ra gánh nặng cho khu vực này hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Theo một báo cáo của Viện Phát triển hải ngoại (ODI) của Anh, hơn 56% người trưởng thành tại Mỹ Latinh bị thừa cân hoặc béo phì, cao hơn rất nhiều so với mức trung bình 34% của thế giới. Yenory Hernandez-Garbanzo, chuyên gia đến từ Tổ chức Nông lương LHQ (FAO) cho biết, trong quá khứ vấn đề chính của Mỹ Latinh là suy dinh dưỡng, còn giờ đây là béo phì.
Thống kê chính thức của LHQ cho thấy số người đói tại Mỹ Latinh đã giảm từ mức 68,5 triệu người trong năm 1991 xuống 37 triệu người vào cuối năm 2014. Đây là khu vực duy nhất trên thế giới (xét theo tổng thể các khu vực) hoàn thành mọi Mục tiêu Thiên niên kỷ liên quan tới xóa đói mà LHQ đề ra tới năm 2015.
Theo chuyên gia Garbanzo, tình trạng béo phì bắt nguồn từ việc các nước Mỹ Latinh thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh thông qua việc mở rộng lĩnh vực công nghiệp và đi cùng với đó là thói quen, sở thích dùng đồ ăn nhanh. Trong khi đó, các tập đoàn thức ăn nhanh khổng lồ, đặc biệt là các tập đoàn của Mỹ, đang mở rộng hoạt động theo cấp số nhân, cũng như sức mạnh của quảng cáo.
Còn với số đông người lao động, đồ ăn nhanh-thường có hàm lượng muối, đường và mỡ cao - không chỉ tiện lợi hơn trong cuộc sống ngày càng bận rộn, mà còn rẻ hơn các món ăn đảm bảo sức khỏe nhưng đòi hỏi chế biến nhiều.
Florencia Vasta, chuyên gia của tổ chức Liên minh toàn cầu về cải thiện dinh dưỡng cho hay chưa tính tới các tác động xã hội rộng lớn, chỉ riêng thiệt hại kinh tế của việc bùng nổ béo phì tại Mỹ Latinh là rất lớn do các chi phí y tế phát sinh để chữa trị cho những người béo phì hoặc các bệnh liên quan như tiểu đường và tim mạch.
Đơn cử, Mexico - quốc gia có tỷ lệ người trưởng thành thừa cân cao nhất khu vực (70%) - đã mất 5,5 tỷ USD trong năm 2008 do vấn nạn này. Nếu không đảo ngược xu hướng trên, con số này có thể lên tới 12,5 tỷ USD vào năm 2017.
Hiện chính phủ một số nước Mỹ Latinh đã áp dụng những biện pháp cụ thể cho vấn đề xã hội này. Mexico, Costa Rica, Uruguay và Colombia đã áp đặt mức thuế đặc biệt đối với các đồ uống có đường, khuyến khích sử dụng thực đơn lành mạnh tại các trường học và yêu cầu mọi cơ sở giáo dục phải đặt các bình nước uống công cộng để giảm mức tiêu thụ đồ uống có đường. Trong khi đó, Ecuador áp dụng chế độ kiểm soát thực đơn tại các cơ sở giáo dục và công cộng.
Mặc dù vậy, Melissa Vargas, chuyên gia dinh dưỡng của FAO nhận định cuộc chiến chống nạn thừa cân tại Mỹ Latinh sẽ không kém phần gian khó và phức tạp so với cuộc chiến xóa đói trước đây. “Một trong những vấn đề lớn ở đây là sự ảnh hưởng của ngành công nghiệp thực phẩm. Họ có quá nhiều ảnh hưởng đối với chính trị cũng như tiền bạc để quảng bá những sản phẩm làm người sử dụng béo phì” - bà Vargas nói.
Minh Châu
