Nhiều người vẫn quen hiểu vai trò của MTTQ qua nhiều hoạt động như xóa đói giảm nghèo, trao tặng nhà đại đoàn kết, nhà tình thương…, nhưng nhiệm vụ không thể thiếu của MTTQ là xây dựng Đảng, chính quyền thông qua vai trò giám sát và phản biện xã hội.
Vai trò giám sát của MTTQ đã được Hiến pháp 1992 minh định cùng với một số văn kiện của Đảng và các văn bản khác của Nhà nước. Còn phản biện xã hội vừa được xác định khá rõ trong nội dung văn kiện Đại hội X và Đại hội XI của Đảng. Một sự thật có lẽ được nhiều người chấp nhận là hiện nay hoạt động MTTQ cấp cơ sở còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được vị trí chức năng nhiệm vụ của mình cũng như sự mong đợi của người dân.
Vị trí vai trò của MTTQ theo luật định là rất lớn, ngay cả tổ chức Đảng cùng cấp cũng là một thành viên. Vai trò quan trọng như vậy nhưng ở nhiều nơi, khi tiến hành sắp xếp nhân sự lại đưa cán bộ nhiều tuổi, cán bộ không đủ tuổi cơ cấu cấp ủy hay cán bộ năng lực hạn chế về làm công tác MTTQ và đoàn thể. Đó là lý do làm cho cán bộ MTTQ có một vị trí không mạnh về cả “nội dung” lẫn “ hình thức”, thiếu bản lĩnh, thiếu nghiệp vụ chuyên môn, lý luận chính trị nên không còn đủ tự tin với nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội. Cũng còn một hạn chế nữa là cán bộ MTTQ cũng như cấp ủy, chính quyền chưa nhận thức đầy đủ nên việc thực hiện nhiệm vụ giám sát còn mang tính chiếu lệ và phản biện chưa đủ mạnh. Để khắc phục và làm tăng hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện của MTTQ, cán bộ MTTQ cấp cơ sở và quận, huyện phải được lựa chọn từ những người có trình độ văn hóa cơ bản tối thiểu đáp ứng vai trò nhiệm vụ. Cần xóa bỏ cách điều chuyển công tác những cán bộ yếu kém năng lực chuyên môn, lý luận chính trị làm công tác MTTQ. Ngược lại, có thể bố trí cán bộ có năng lực, cán bộ trẻ trong quy hoạch về công tác tại MTTQ nhằm đào tạo thực tiễn về vận động quần chúng, sâu sát cơ sở, nâng cao trình độ nhận thức về giám sát và phản biện xã hội theo cách mà quận 1 (TPHCM) từng làm. Ngoài ra, cần tạo sự phối hợp, kết hợp thường xuyên từ MTTQ với HĐND, UBND cùng cấp. Ngược lại, UBND và cơ quan chính quyền các cấp cần nhận thức đúng và đủ về vai trò, chức năng của MTTQ để tạo điều kiện, tiếp thu phản biện đúng trên tinh thần biết lắng nghe, cầu thị, từ đó sửa chữa kịp thời những tồn tại, khuyết điểm của mình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng đã đề ra.
NGUYỄN MINH ÚT
