Thông tin bà H., ngụ quận Phú Nhuận, TPHCM bị cấm xuất cảnh vì nợ thuế - số tiền không lớn - đang gây bức xúc trong dư luận xã hội. Đây không phải trường hợp hi hữu vì trước đó cũng có nhiều trường hợp cũng bị cấm xuất cảnh với lý do trên. Tình trạng trên xuất phát từ văn bản 1850 ngày 18-5-2009 của Tổng cục Thuế về việc dừng xuất cảnh đối với trường hợp người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế.
Có ý kiến cho rằng, cấm xuất cảnh đối với trường hợp người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế là cần thiết. Bởi lẽ, việc tạm dừng xuất cảnh là biện pháp hiệu quả để thu tiền nợ thuế, nhất là những doanh nghiệp đã tẩu tán tài sản, biến mất khỏi địa điểm kinh doanh. Tuy nhiên, cần xem lại việc vận dụng văn bản này trong việc cấm xuất cảnh đối với cá nhân trong trường hợp doanh nghiệp còn nợ thuế. Vì tại văn bản 1850 của Tổng cục Thuế nêu rõ, các trường hợp dừng xuất cảnh gồm: người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài; Người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài hết thời hạn làm việc tại Việt Nam hoặc kết thúc hoạt động cung cấp dịch vụ, hành nghề độc lập tại Việt Nam; cá nhân có dấu hiệu bỏ trốn khỏi Việt Nam mà chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế (bao gồm cả trường hợp công dân Việt Nam thường trú trong nước đang chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nghĩa vụ nộp thuế). Dựa theo nội dung văn bản trên, cơ quan thuế chỉ được phép đề nghị cơ quan xuất nhập cảnh cấm xuất cảnh đối với những cá nhân có dấu hiệu bỏ trốn khỏi Việt Nam mà chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.
Trở lại câu chuyện của bà H., việc xuất cảnh của cá nhân là nhằm mục đích tìm kiếm đối tác, thị trường... chứ không phải vì nợ tiền thuế mà bỏ trốn và như giải thích của bà H. trên phương tiện truyền thông đại chúng, việc bà nợ thuế do không hề hay biết vì không nhận thông báo của cơ quan thuế (!?). Hiện nay, xuất cảnh là việc các cá nhân, doanh nghiệp thường xuyên phải sử dụng trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Chính nhờ những chuyến đi này, họ mới tìm kiếm thêm được các đối tác, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, nhằm có tiền lo cho đời sống người lao động, cũng như đóng góp vào ngân sách nhà nước. Đây là vấn đề cần khuyến khích để doanh nghiệp thể hiện sự năng động, sáng tạo của mình trong giai đoạn hội nhập kinh tế thế giới. Vì vậy, việc cơ quan thuế dừng xuất cảnh đối với họ xem như chặn đường làm ăn của doanh nghiệp.
Tự do đi lại là một trong những quyền cơ bản của công dân. Do đó, các cơ quan chức năng nên xem xét kỹ từng vụ việc sao cho “thấu tình, đạt lý”, chứ đừng làm khó người dân như trường hợp cấm xuất cảnh vì lý do nợ tiền thuế của bà H.
ĐÌNH LÝ
