Ngày 1-11, Hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản - Hàn Quốc - Trung Quốc đã diễn ra tại thủ đô Seoul, Hàn Quốc. Đây là hội nghị lần thượng đỉnh đầu tiên giữa 3 nước được tổ chức sau 3 năm. Các bên đã tạm gạt bỏ những tranh cãi về lịch sử và lãnh thổ để tập trung thảo luận về những vấn đề cùng quan tâm là thương mại và an ninh trong khu vực.
Khôi phục hợp tác 3 bên
Trong tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc họp kéo dài 90 phút, Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã nhất trí khôi phục hoàn toàn cơ chế hợp tác 3 bên. Cả 3 nhà lãnh đạo cho rằng, cơ chế hợp tác 3 bên cần được nối lại và phải tăng cường hợp tác tại Đông Bắc Á; đồng thời nhất trí tạm thời gạt sang một bên những khúc mắc lịch sử để thảo luận những mối quan tâm chung về an ninh: thúc đẩy đàm phán 6 bên về hạt nhân trên bán đảo Triều Tiền; phản đối hành động gây căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên và thương mại.
Trước đó, trong cuộc họp, bà Park Geun-hye bày tỏ hy vọng 3 nước sẽ tiến bước trên con đường cùng tồn tại và hợp tác sẽ làm sâu sắc thêm sự phụ thuộc lẫn nhau về mặt kinh tế, mặc dù các cuộc tranh cãi liên quan đến các vấn đề chính trị và an ninh đang cản trở các nước láng giềng này phát huy tối đa tiềm năng hợp tác. Ngoài ra, Tổng thống Park Geun-hye cũng nhất trí phối hợp với lãnh đạo Trung Quốc và Nhật Bản để hướng tới hoàn thiện Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện (RCEP).
Lãnh đạo 3 nước tại Hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản - Hàn Quốc - Trung Quốc
Trong khi đó, ông Shinzo Abe cũng kêu gọi các nhà lãnh đạo 3 nước góp phần đẩy nhanh đà tăng cường sự hợp tác 3 bên. Về phần mình, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cho rằng, bản thân cuộc họp này là bước đi ban đầu hướng tới sự hợp tác 3 bên, nhưng cũng nói rõ rằng sự hợp tác này cần phải được thực hiện dựa trên việc giải quyết các vấn đề nhạy cảm, trong đó có cả các vấn đề liên quan đến lịch sử. Trong một động thái tan băng trong quan hệ, 3 nhà lãnh đạo đã nhất trí nối lại hội nghị thượng đỉnh 3 bên thường niên và lên kế hoạch gặp nhau tại Nhật Bản vào năm tới.
Cải thiện quan hệ Nhật - Hàn
Giới quan sát nhận định hội nghị lần này là dịp để Hàn Quốc và Nhật Bản cải thiện quan hệ. Việc Thủ tướng Nhật Bản và Tổng thống Hàn Quốc sẽ có cuộc thảo luận song phương là chỉ dấu cho thấy 2 bên cùng muốn hướng tới phía trước.
Quan hệ giữa Seoul và Tokyo chưa bao giờ dễ dàng khi bị phủ bóng bởi tranh cãi lịch sử nhạy cảm trong Thế chiến II, đặc biệt là vấn đề phụ nữ Hàn Quốc bị ép mua vui cho lính Nhật. Kể từ khi nhậm chức vào đầu năm 2013 cho đến nay, Tổng thống Park Geun-hye đã nhiều lần từ chối gặp Thủ tướng Abe, bởi lý do Nhật Bản vẫn chưa có hành động cho thấy sự hối lỗi thực sự cho những việc làm trong quá khứ. Vì vậy, theo một nguồn tin ngoại giao mà hãng tin Kyodo có được, cả Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Hàn Quốc đều nhất trí tổ chức một cuộc gặp hướng tới phía trước là điều quan trọng, qua đó sẽ giúp thúc đẩy quan hệ giữa 2 nước. Để chuẩn bị cho cuộc gặp giữa ông Abe và bà Park Geun-hye, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida và người đồng cấp Hàn Quốc Yun Byung Se đã thảo luận thẳng thắn về nhiều vấn đề.
Trong khi đó, tại cuộc gặp giữa thủ tướng 2 nước Nhật Bản - Trung Quốc, ông Lý Khắc Cường đã kêu gọi những nỗ lực chung nhằm duy trì và tăng cường đà tích cực trong cách tiếp cận giữa 2 nước. Thủ tướng Trung Quốc nêu rõ, 2 nước cần xử lý các vấn đề nhạy cảm trong quan hệ chính trị song phương dựa trên tinh thần đối diện thẳng thắn với lịch sử và coi lịch sử là một tấm gương, đồng thời đảm bảo chắc chắn mối quan hệ chiến lược song phương phát triển toàn diện phục vụ lợi ích chung. Còn theo người phát ngôn của Chính phủ Nhật Bản, hai bên đã nhất trí nối lại các cuộc đàm phán liên quan đến hoạt động khai thác khí đốt trên biển Hoa Đông, đồng thời sẽ tích cực phối hợp để sớm thực thi cơ chế liên lạc giữa quân đội 2 nước. Cũng theo người phát ngôn này, 2 nước đã nhất tổ chức đối thoại kinh tế cấp cao vào năm tới.
Đỗ Cao (tổng hợp)
