Khi hoa cà phê nở trắng trên đại ngàn Tây Nguyên cũng là lúc buôn Bu Prâng (xã Đắk Ndrung, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông) rộn rã tiếng cồng chiêng mở ra những “ngày ăn năm uống tháng” truyền thống của đồng bào M’nông nơi đây. Nét đặc biệt ở Bu Prâng là toàn bộ hoạt động diễn tấu chiêng đều do phụ nữ trong buôn thực hiện.
Bà con đồng bào M’nông ở buôn Bu Prâng đón xuân này với niềm vui kết thúc một vụ sản xuất thắng lợi. Không khí đón tết cổ truyền của bà con vì thế cũng được chuẩn bị chu đáo hơn, rộn ràng hơn. Nhịp cồng chiêng của các nghệ nhân nữ nghe rộn rã, có sức lôi cuốn kỳ lạ, thu hút mọi thành viên trong buôn làng và khách đến với lễ hội mừng xuân mới.
Tấu xong bản chiêng “mừng mùa” và “đón khách”, nghệ nhân Thị Srêu phấn khởi: “Ngày xưa ông bà đánh cồng chiêng để mừng lúa mới, vui lễ hội. Nay đánh cồng chiêng mừng năm mới để con cháu không quên truyền thống dân tộc M’nông, để cầu mong mùa màng được hơn”.
Một buổi tập luyện của đội chiêng nữ Bu Prâng.
Nghệ nhân Điểu Thị Mai (con gái cố nghệ nhân nổi tiếng Điểu Kâu, đội trưởng đội chiêng nữ) cho biết: Đội chiêng thành lập năm 2004, hiện có 6 thành viên, nhiều năm không ngừng luyện tập và tham gia các lễ hội, hay liên hoan văn hóa các dân tộc Tây Nguyên. Đến nay, các chị Thị Mai, Thị Srêu, Thị Đốt, Thị Nhum, Thị Tiêng đã lần lượt được vinh danh là nghệ nhân đánh chiêng. Đội chiêng buôn Bu Prâng còn thu hút gần 20 phụ nữ, thanh niên trong buôn tham gia hát múa và học đánh chiêng. Trong buôn bây giờ, rất nhiều gia đình dùng đến chiêng khi làm lễ cúng ông bà, tổ tiên trong những ngày tết.
Sau khi tham dự lễ hội mừng xuân mới ở Nhà văn hóa cộng đồng buôn, nghệ nhân Thị Đốt mời khách về thăm gia đình và cùng vui tết. Bên ché rượu cần đãi khách, nghệ nhân Thị Đốt kể rằng, mình học đánh chiêng từ năm 10 tuổi và có thâm niên 40 năm gắn bó với cồng chiêng. Gia đình Thị Đốt làm 2ha cà phê và gần 1ha tiêu, trừ chi phí đã thu lãi gần 400 triệu đồng. Vì thế, bà không phải lo lắng nhiều về kinh tế và càng có nhiều thời gian dành cho cồng chiêng, theo đội của buôn biểu diễn ở khắp khu vực Tây Nguyên. Trong những ngày tết, cồng chiêng, rượu ghè lại càng không thể thiếu.
Thị Đốt tâm sự: “Đón xuân mới là theo phong tục của dân tộc M’nông, cùng nhau góp vui, rồi sum họp trong gia đình, với con cháu. Mong con cháu sau này không quên phong tục này từ ché rượu cần đến cồng chiêng”.
Bon Bu Prâng có hơn 200 hộ dân nhưng chủ yếu là đồng bào dân tộc M’nông. Cứ mỗi dịp mừng xuân mới, các gia đình ở buôn Bu Prâng đều có thành viên tham gia văn nghệ truyền thống ở nhà văn hóa cộng đồng. Người già ở buôn Bu Prâng tin rằng, mùa xuân đã gắn liền với tiếng chiêng, với lễ hội và những bếp lửa bập bùng. Bếp lửa đầu xuân sẽ gọi hồn những chiếc chiêng ngân cao hơn, xa hơn, bắt đầu một năm mới no ấm, đủ đầy.
Ông Hoàng Kim Sang, Phó Chủ tịch UBND xã Đắk Ndrung, cho biết: Các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm chăm lo tết cho bà con, không chỉ về vật chất, không để một gia đình nào thiếu thốn, mà đời sống tinh thần với những phong tục, tập quán đầy bản sắc của đồng bào M’nông cũng được gìn giữ, phát huy. Năm nay cây tiêu và cà phê được mùa, tất cả các buôn và bà con đồng bào đều đón tết trong ấm no, hạnh phúc. Bà con cũng phát huy bản sắc truyền thống dân tộc ở đây như tổ chức đón giao thừa tại Nhà văn hóa cộng đồng, rồi tổ chức các trò chơi dân gian, cồng chiêng và một số phong tục của đồng bào được gìn giữ”.
Một mùa xuân mới đang về, những cây mai vàng góc vườn của các gia đình ở buôn Bu Prâng đang nở hoa rực rỡ và những vườn cà phê trên nương rẫy cũng bung hoa trắng ngát hương. Những chàng trai, cô gái, người già, trẻ nhỏ trong buôn lại nối vòng xoang, say mê trong nhịp chiêng rộn rã.
CÔNG HOAN - THẾ THẮNG
