Một ca sĩ hàng đầu của VN nói giản dị rằng: “Hát hay tức là làm cho người nghe xúc động”. Tôi trộm liên tưởng: một quyển sách hay tức quyển sách làm độc giả xúc động. Những đứa con của biển (*) là một quyển sách như vậy.
Ái Duy là một tên tuổi lạ, chí ít trên văn đàn lẫn trong hiểu biết riêng tôi. Bởi lạ nên cái thật cùng chất tư liệu lịch sử ngồn ngộn gói trong một quyển truyện vừa chỉ hơn 200 trang, với lần lượt từng chương là từng câu chuyện kể về những cư dân, những phận người đủ mọi thành phần trong một địa danh có tên Xóm Mới thuộc Nha Trang, Khánh Hòa trong giai đoạn từ lúc Xóm Mới hình thành, cho đến sau 1975 - khoảng thời gian nhạy cảm, “tranh tối tranh sáng” chuyển giao giữa 2 thời kỳ, 2 chế độ, là yếu tố thu hút người đọc.
Tác giả, nhân vật kể chuyện và là người trong cuộc, là một nhà văn đã viết những truyện ngắn, bài báo về cư dân Xóm Mới tình cờ nhận được email của một người lạ, một nhân vật bí ẩn với nick-name Concuabien, bày tỏ sự xúc động và đồng cảm của một người xuất thân từ khu Xóm Mới đang lưu lạc nơi xa. Kể từ đó, thông qua email, tác giả tiếp tục kể lần lượt rất nhiều câu chuyện cho người lạ này nghe. Các nhân vật đều có cá tính, có đời sống riêng độc đáo, riêng Bi kịch cỗ thọ đường là chương xuất sắc nhất kể chuyện gia đình ông Vạn cùng bi kịch gia đình, thời cuộc - như sự gặt hái tất yếu của một lối sống đoản hậu.
Một giọng văn nữ mềm mại, ngọt ngào, mộc mạc, vừa đầy hoài niệm, đầy chiêm nghiệm, vừa thấm đẫm yêu thương, đôi chỗ, đôi lúc rất đỗi thật thà, ngấp nghé chủ nghĩa tự nhiên, đây là điểm hạn chế đồng thời cũng chính là mặt mạnh của tác giả, lần nữa chứng tỏ một tác phẩm văn học hay không hẳn phải phá cách, tuyên ngôn này nọ… mà chỉ cần thật giản dị, thật chân thành, thật gần gũi, và rõ ràng “điều gì xuất phát từ trái tim sẽ đi đến trái tim”.
Những đứa con của biển chắc chắn sẽ chạm vào trái tim của độc giả, nhất là lớp độc giả có độ tuổi trung niên từng sống qua 2 thời cuộc. Xét về góc độ nào đó, đây là câu chuyện về những phận người trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, ngụy, dù tác giả không cố ý viết về đề tài chiến tranh, một tác phẩm không có “máu đổ, đầu rơi, thây phơi đầy đồng” mà đau đớn, mà day dứt…
SONG PHẠM
----------
(*) NXB Trẻ phát hành; giá 26.000đ.
