Mấy ngày qua, báo chí Nhật Bản và thế giới nói nhiều đến sự phục hồi của nền kinh tế Nhật Bản và khẳng định đó là nhờ những chính sách quyết liệt của Thủ tướng Shinzo Abe. Thậm chí một tờ báo nước ngoài còn dùng từ rất mỹ miều: có một niềm lạc quan mang tên Abe. Nhìn những con số thấy khá đẹp mà nếu đi một vòng quanh thị trường thì còn lạc quan hơn. Công ty Sony, người khổng lồ của Nhật, thông báo đã có tăng trưởng trở lại lần đầu tiên trong 5 năm qua. Hãng Honda cũng mừng rỡ loan báo sự trở lại cuộc đua xe Công thức 1, tái gia nhập câu lạc bộ độc quyền những nhà sản xuất xe hiệu suất cao sau một thời gian dài không có lợi nhuận.
Mặc dù vẫn còn nhiều lo ngại, nhưng người tiêu dùng đã bắt đầu chi tiền. Tại khu mua sắm Takashimaya ở khu trung tâm tài chính của Tokyo, những chiếc đồng hồ giá 20.000USD trước đây chỉ được ngắm nhìn và nhận được những lời khen kèm theo cái nhìn nuối tiếc. Giờ đây loại đồng hồ này đã thành mặt hàng bán chạy. Những sản phẩm hàng hiệu từ châu Âu và của Nhật Bản cũng đang được bán đắt như tôm tươi. Đứng vài phút trước một cửa hiệu thời trang, tôi thấy có một gia đình 3 thế hệ phụ nữ đang lựa chọn chiếc váy giá 1.000USD. Điều này hiếm khi xảy ra một năm trước. Chuỗi nhà hàng Sushi giảm giá trong thời kỳ khó khăn vừa mới khai trương loạt nhà hàng cao cấp phục vụ khách hạng sang.
Những năm qua, kinh tế khó khăn, người Nhật hạn chế đi du lịch. Nay các hãng lữ hành cho biết những tour du lịch đi Luân Đôn giá 10.000 USD đang thu hút khách là doanh nhân. Còn số người mua các penthouse ở các chung cư cao tầng tăng 50% so với năm rồi mà giá của chúng đâu có rẻ, có những căn lên đến 1 triệu USD.
Tiêu dùng tăng đã kích thích thị trường chứng khoán tăng trở lại. Một anh bạn quen hôm rồi gặp lại mừng ra mặt vì kiếm được cũng bộn tiền nhờ thị trường chứng khoán và vừa mới mua một chiếc xe hơi thể thao đời mới. Nhiều người khác cho biết họ mua tour du lịch nước ngoài nhờ trúng cổ phiếu. Một số người khác lại tiếc nuối vì năm ngoái đã không mua cổ phiếu.
Nguyên nhân được lý giải trước tiên là nhờ liệu pháp sốc kinh tế của ông Abe, mà báo chí gọi là Abenomics- chính sách kinh tế Abe. Kế hoạch của ông Abe được xem là táo bạo nhất thế giới trong những kế hoạch chống khủng hoảng, kết hợp việc phá giá đồng yen (tăng gấp đôi lượng tiền cung cứng trong vòng 2 năm qua), gói kích thích tài chính truyền thống cùng với việc bãi bỏ những quy định của văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản làm cản trở tăng trưởng.
Nhưng không phải ai cũng hài lòng với những dấu hiệu đó. Người lao động bảo sự bùng nổ này chỉ làm lợi cho người tích lũy ngoại tệ và người giàu, còn trên thực tế lương người lao động đang bị cắt giảm trong khi giá cả đang tăng lên vì chính sách thúc đẩy lạm phát của chính phủ.
Câu chuyện trà dư tửu hậu hiện nay đang xoay quanh chính sách kinh tế của ông Abe. Nhiều chuyên gia kinh tế bảo còn quá sớm để đánh giá hiệu quả của sự bùng nổ kinh tế (từ của giới chuyên môn), bởi cái khó đối với ông Abe không phải là thực thi các liệu pháp sốc kinh tế mà là thực thi các giải pháp chính trị để tập hợp được lực lượng trong quốc hội và chính phủ. Truyền thống ở Nhật cứ hễ chính phủ có chút gì đó lăn tăn là áp lực dư luận và áp lực quốc hội tăng nhanh như nồi áp suất, đến mức chính phủ không thể chịu đựng được và cuối cùng là thủ tướng từ chức.
VIỆT HÙNG
