Kết quả bầu cử ở Đức không mang lại chiến thắng cho bất cứ đảng nào. Cả hai đảng lớn (dù có số phiếu cao nhất) là đảng Dân chủ xã hội của đương kim Thủ tướng G. Schroeder và Liên minh dân chủ Thiên Chúa giáo đều thất bại.
Thứ nhất vì họ bị mất từ 3 đến 4 ghế so với cuộc bầu cử năm 2002, thứ hai là vì họ không giành được đủ số ghế để thành lập chính phủ dù dẫn đầu số phiếu và thứ ba là không đảng nào vượt trội hẳn lên để đủ quyền thành lập liên minh tiến tới thành lập chính phủ vì CDU đạt 35% trong khi SPD cũng đạt đến 34%. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, nước Đức rơi vào tình trạng phức tạp và khó xử như thế này.
Đương kim Thủ tướng G. Schroeder.
Không đảng nào chiến thắng thì không ai ngạc nhiên nhưng tình huống không ai chịu nhường ai thành lập chính phủ lại khiến cử tri ngạc nhiên. Báo chí Đức mấy ngày qua luôn chạy tít hàng đầu tin nóng sốt nhất về nhất cử nhất động của hai đảng SPD và CDU.
Hiện nay, các đảng lớn đang ráo riết đàm phán với các đảng nhỏ để có một liên minh đa số tiến tới thành lập chính phủ. Giải pháp cuối cùng có thể xảy ra: hai đảng lớn là SPD và CDU sẽ liên minh với nhau và trở thành liên minh đầu tiên lớn nhất trong lịch sử nước Đức. Thế nhưng câu hỏi lớn là ai sẽ làm thủ tướng.
Tin mới nhất là đại diện hai đảng mới gặp nhau để đàm phán về một số vấn đề, trong đó có cả việc đưa ra quan điểm của mỗi bên. Sau cuộc họp, ông Schroeder và bà Merkel đều có cuộc gặp gỡ riêng rẽ với báo chí.
SPD tuyên bố thủ tướng phải là ông Schroeder, còn CDU cũng khẳng định thủ tướng phải là bà Merkel. Xung quanh cuộc gặp gỡ này, dư luận cũng đoán già đoán non, như báo Finacial Times Germany thì cho rằng có thể hai đảng sẽ liên minh trong điều kiện cả ông Schroeder và bà Merkel đều không làm thủ tướng.
Trước bầu cử, cử tri khá thờ ơ vì cho rằng đảng nào cầm quyền cũng không có gì thay đổi. Nhưng sau khi có kết quả bầu cử và SPD cùng CDU tranh giành quyền lực căng thẳng như thế thì cử tri không thể thờ ơ nữa mà tỏ ra bực mình. Nhiều người bảo, hai bên nên liên minh với nhau, nếu không ai chịu nhường ai làm thủ tướng thì tốt nhất là mỗi bên làm thủ tướng hai năm trong nhiệm kỳ bốn năm.
Bà Merkel
Nhiều người đã đùa như thế nhưng báo chí Đức thì cho rằng biết đâu đó cũng là giải pháp (có lẽ đó cũng là giải pháp mà người châu Âu hay sử dụng, khi nhớ lại lần bầu cử Chủ tịch Ngân hàng châu Âu đầu tiên, Pháp và Hà Lan không chịu nhường nhau cuối cùng mỗi bên giữ nửa nhiệm kỳ).
Trong vòng 4 tuần, nếu không thành lập được chính phủ, nước Đức sẽ phải tổ chức cuộc bầu cử mới. Nếu như thế, đây cũng sẽ là lần đầu tiên họ phải bầu cử lại vì không thành lập được chính phủ.
Điều ngạc nhiên lớn nhất ở Đức trong cuộc bầu cử vừa qua là đảng Xã hội chủ nghĩa dân chủ (PDS) của những người cộng sản trước đây đã giành thắng lợi lớn tại các bang vùng Đông Đức. Có đến 25,4% cử tri Đông Đức bỏ phiếu cho PDS và đảng này đã giành thêm được 5 ghế, tổng cộng có 54 ghế tại quốc hội.
Đây là thắng lợi ngoài dự đoán của tất cả các chuyên gia phân tích chính trị. Trả lời câu hỏi này, nhiều người cho rằng nguyên nhân chính là sau 16 năm thống nhất, vùng phía Đông vẫn nghèo hơn phía Tây, số người thất nghiệp ở Đông Đức vẫn cao hơn Tây Đức.
Đề tài liên minh giữa các đảng luôn nổi bật trên báo chí Đức trong những ngày hậu bầu cử.
Ngay sau khi thống nhất, hàng loạt nhà máy xí nghiệp ở Đông Đức phải phá sản vì không cạnh tranh nổi với hàng phía Tây tràn vào. Hàng triệu người thất nghiệp và phần lớn trong số họ đến nay vẫn chưa có việc làm. Trong khi đó, những năm qua, Chính phủ của ông Schroeder lại cắt giảm trợ cấp thất nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế đang suy thoái làm cho đời sống họ khó khăn hơn. Cũng chính vì lẽ đó, SPD của Thủ tướng Schroeder bị mất đến 9 ghế tại các bang miền Đông.
Chung số phận với SPD tại miền Đông là CDU, (đảng từng mang Đông Đức hội nhập nền kinh tế Tây Đức mà họ từng gọi là xứ sở thần tiên dưới thời ông Helmut Kohl) chỉ đứng hạng thứ ba, sau cả đảng của những người Cộng sản. Cho dù bà Merkel từng nhấn mạnh nhiều lần, trong những lần đi vận động, rằng miền Đông là quê hương của bà.
Và thực tế là CDU chọn bà vào vị trí chủ tịch chỉ vì muốn tranh thủ nguồn gốc Đông Đức của bà để thu hút cử tri Đông Đức bỏ phiếu cho CDU. Thế nhưng họ đã tính sai nước cờ.
Điều đó cho thấy gì nếu như không phải là sự thất vọng của cử tri Đông Đức sau 16 năm thống nhất. Dư luận Đức gọi đây là thất bại mang tính lịch sử và là một trong những cú sốc lớn nhất trong cuộc bầu cử này.
Sau cuộc bầu cử đầy kịch tính này, một câu hỏi lớn đặt ra là phải chăng nước Đức đang đứng trước ngã ba đường. Ngã ba đường trong việc thành lập chính phủ và cả ngã ba đường trong tâm thức của cử tri.
VIỆT TRUNG
(Truyền về từ Berlin)
