Trong bối cảnh giá sữa thế giới không ổn định, việc đầu tư các trang trại chăn nuôi bò sữa để chủ động nguồn nguyên liệu sữa tươi, không những giúp tăng tỷ lệ nội địa hóa nguồn nguyên liệu, tạo thêm việc làm cho bà con nông dân, nâng cao chất lượng sữa và đàn bò giống trong nước là hướng đi được Thủ tướng Chính phủ khuyến khích theo Quyết định 167/2001/QĐ-TTg.
Dây chuyền sản xuất sữa tại Vinamilk. Ảnh: Diễm Thy
Thận trọng trong đầu tư
Sau khoảng 10 giờ bay, chiếc chuyên cơ của hãng hàng không Malaysia vận chuyển gần 300 con bò sữa, bao gồm bò tơ và bò sữa đang mang thai từ Úc về đến sân bay Tân Sơn Nhất, TPHCM tối 15-5. Đây là lần thứ 8 Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) nhập khẩu bò sữa thuần HF (Holstein Friesian) từ Úc và New Zealand. Ngay trong đêm, toàn bộ số bò này được chuyển tới trang trại chăn nuôi bò sữa của Vinamilk ở huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng nuôi cách ly theo dõi, trước khi nhập vào nuôi chung với đàn bò sữa tại chỗ.
Năm 2000, khi nhận thấy nuôi bò sữa và chế biến sữa là lĩnh vực có một thị trường rộng lớn ngay trong nước, khi mà nguồn nguyên liệu tại chỗ cung cấp quá ít, chỉ khoảng 8% nhu cầu chế biến, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định về việc phát triển đàn bò sữa. Thực hiện chủ trương này, nhiều địa phương đã nóng vội, đầu tư hàng trăm tỷ đồng xây dựng chuồng trại hiện đại và nhập khẩu bò ngoại về nuôi. Nhưng vài năm sau lại bị thất bại hàng loạt do tay nghề người nuôi chưa có, sự không đồng bộ này đã làm ảnh hưởng đến việc phát triển bò sữa trong nước. Lúc đó Vinamilk đã mua lại một số trang trại bò sữa phía Bắc để phục hồi, nâng cao năng suất, chất lượng sữa những trang trại này theo đúng quy trình phải có.
Cũng từ đó, Vinamilk tìm kiếm quỹ đất từ nhiều địa phương, để đầu tư nhiều trang trại bò sữa quy mô công nghiệp. Hiện nay, Vinamilk đã xây dựng và đi vào hoạt động các trang trại bò sữa hiện đại tại tỉnh Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Định và Lâm Đồng. Mỗi trang trại quy mô vừa phải, từ 2.000 - 3.000 con, hơn 140 tỷ đồng/trang trại, với tổng vốn đầu tư khoảng 700 tỷ đồng. Theo các chuyên gia, đó là cách làm thận trọng và chuyên nghiệp trong đầu tư. Không đầu tư ồ ạt mà thực hiện từng dự án vừa phải để có thể hoàn toàn chủ động trong quản lý cũng như đảm bảo nguồn nhân lực. Bởi nuôi bò sữa hoàn toàn không giống như cách nuôi bò ta hay nuôi heo. Theo kế hoạch phát triển, tổng đàn bò các trang trại Vinamilk đến cuối năm 2012 sẽ là 9.500 con, năm 2015 sẽ lên 25.500 con và năm 2016 sẽ đạt 28.000 con. Vinamilk cho biết, giai đoạn 2012 - 2016, tiếp tục làm việc với các địa phương để xây dựng tiếp 4 trang trại ở Thanh Hóa, Tây Ninh, Đắc Nông và Hà Tĩnh, với tổng mức đầu tư trên 1.500 tỷ đồng. Do quỹ đất trong nước ngày càng hạn hẹp, Vinamilk đang tìm kiếm đối tác và quỹ đất tại Campuchia để hợp tác xây dựng trang trại bò sữa.
Mở rộng vùng nguyên liệu vệ tinh
Bên cạnh việc chủ động đầu tư các trang trại quy mô công nghiệp, Vinamilk cũng mở rộng việc thu mua khi tạo điều kiện để phát triển vùng nguyên liệu sữa bò tươi từ các hộ dân ở nhiều tỉnh thành, đặc biệt là khu vực TPHCM (ngoại thành TPHCM), Bình Dương, Long An, Tây Ninh. Đây là nguồn nguyên liệu chủ yếu của Vinamilk trong hàng chục năm nay và vẫn sẽ tiếp tục là nguồn cung quan trọng trong thời gian tới. Nhờ có người nuôi bò sữa mà Vinamilk đã phát triển ấn tượng, chiếm gần 50% thị phần sản phẩm sữa tươi, 90% thị phần yaourt, 30% thị phần sữa bột; và cũng nhờ có Vinamilk mà TPHCM đã hình thành nên nghề mới - nuôi bò sữa và trở thành cái nôi nghề nuôi bò sữa cả nước, từ đó, năm 2001 Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định 167 để nhân rộng mô hình ra cả nước.
Hiện có trên 6.200 hộ chăn nuôi các tỉnh thành đang bán sữa tươi cho Vinamilk mỗi ngày khoảng 450 tấn. Doanh nghiệp đang tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ về thú y để nâng cao chất lượng sữa tươi, nhiều lần chủ động nâng giá thu mua sữa khi giá thức ăn trên thị trường tăng quá cao như năm 2010 và 2011. Hiện giá mua sữa tươi các hộ nuôi vào loại cao khu vực và thế giới. Việc nhập con giống cũng nhằm cung cấp hộ nuôi con giống tốt hơn, năng suất cao hơn, đồng thời khuyến khích bà con tăng quy mô đàn của hộ dân để phát triển bền vững.
Với những hướng phát triển này, đến năm 2016, Vinamilk có thể thu mua từ các hộ nuôi gần 600 tấn sữa tươi nguyên liệu mỗi ngày, đáp ứng khoảng 50% nhu cầu nguyên liệu sữa của Vinamilk. Trong đó, các trang trại của Vinamilk có thể cung cấp trên 80.000 tấn sữa tươi, đáp ứng 25% nhu cầu sữa tươi nguyên liệu phục vụ cho việc chế biến của doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều mà bà con nuôi bò sữa mong muốn là cần tạo ra sự hài hòa lợi ích hơn nữa giữa các khâu để việc nuôi của người nông dân và chế biến sữa của nhà máy thêm bền vững.
Công Phiên
