Luật Xuất bản sửa đổi, bổ sung, có hiệu lực từ 1-7-2005 đã rất thông thoáng khi cho phép nhà xuất bản (NXB) không phải đợi giấy phép của Cục Xuất bản mà chỉ cần đăng ký kế hoạch đề tài rồi chủ động ấn bản. Đó là sự cải cách hành chính theo hướng đơn giản hóa thủ tục, phân cấp mạnh cho cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi cho các NXB, cơ sở in và phát hành xuất bản phẩm chủ động, sáng tạo trong sản xuất kinh doanh.
Cơ chế này hợp lý đối với những NXB, đối tác liên kết làm ăn nghiêm túc. Thế nhưng khi đi vào đời sống, điều này đã bị người ta lợi dụng mà lách để biến khâu quan trọng nhất trong việc kiểm soát nội dung xuất bản phẩm trở thành khâu hậu kiểm. Tai hại hơn, đã có trường hợp, đối tác liên kết không chờ hậu kiểm của NXB đã tung sách ra thị trường. Thế mới có chuyện bi hài sau…
Cục Xuất bản (Bộ VHTT) vừa có công văn gửi các Sở VHTT địa phương, phối hợp với Thanh tra văn hóa và thị trường đình chỉ phát hành, thu hồi tập truyện ngắn “I am đàn bà” (Y Ban) do NXB Phụ nữ và Công ty Văn hóa - Truyền thông Nhã Nam liên kết xuất bản.
Sở dĩ có quyết định trên vì NXB Phụ nữ đã gửi công văn báo cáo về cuốn “I am đàn bà” đang xuất hiện trên thị trường là sản phẩm chưa hoàn thiện. Cụ thể, trong quá trình biên tập, NXB đã gạch bỏ một số câu, đoạn “nhạy cảm” trong bản thảo nhưng phía đối tác liên kết khi tiến hành in ấn đã tự ý không chấp hành và sách tới tay độc giả được in từ bản chưa biên tập.
Khi sách đã ra sạp, Nhã Nam mới đưa đi đọc hậu kiểm và chỉ đến lúc đó, NXB liền tá hỏa tam tinh trước sự tồn tại của những “hạt sạn” và phải cậy nhờ cơ quan quản lý. Không riêng “I am đàn bà”, trên thực tế hiện có không ít ấn phẩm phát hành trên thị trường đều do tư nhân thực hiện từ A đến Z, trong khi NXB chỉ ung dung ngồi chờ… hậu kiểm.
Đón nhận quyết định trên của Cục Xuất bản, ông Vũ Hoàng Giang, Phó giám đốc Công ty Văn hóa - Truyền thông Nhã Nam, lại khẳng định: Công ty luôn tuân thủ mọi quy trình biên tập nội dung và làm bìa của cuốn sách. Đồng thời, trước khi xuất bản, Nhã Nam cũng chưa hề nhận được bất cứ yêu cầu sửa chữa nào từ phía NXB Phụ nữ.
Chứng kiến chuyện này, người trong nghề cười mỉa mai cho cái gọi là “tinh thần liên kết”. Bởi ai lạ gì cái kiểu: Tư nhân nắm tác quyền, NXB chỉ làm mỗi việc đi lấy giấy phép xuất bản. Hợp tác làm ăn mà giờ thành chuyện “sư nói sư phải, vãi bảo vãi hay”. Nực cười thay, ông chằng bà chuộc!
Một thông tin cũng rất đáng chú ý là dù Cục Xuất bản có công văn đình chỉ xuất bản và thu hồi nhưng chúng tôi vẫn chứng kiến cảnh độc giả tìm mua được “I am đàn bà”.
ĐỖ QUANG TUẤN HOÀNG
