Những điểm nghẽn trong cải cách hành chính (CCHC) hiện nay là lực cản lớn đối với sự phát triển của TPHCM. Lãnh đạo TPHCM đang cố gắng để tạo ra sự thay đổi tích cực trong lĩnh vực này. Những buổi gặp gỡ, đối thoại giữa người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư… với lãnh đạo TP đã diễn ra thường xuyên hơn, đi vào thực chất, dưới nhiều hình thức. Tại đó, lãnh đạo cầu thị, doanh nghiệp, người dân thẳng thắn chia sẻ, chỉ ra những tồn tại, khó khăn, ách tắc, kể cả tiêu cực, khiếm khuyết trong bộ máy công quyền mà bản thân họ đã gặp phải khi đi làm thủ tục, để những người có thẩm quyền thấu hiểu hơn và kịp thời chỉ đạo hướng xử lý, tháo gỡ.
Tại hầu hết các chương trình làm việc với từng sở ngành, quận huyện trong thời gian gần đây, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong luôn nhắc đi nhắc lại yêu cầu mỗi cơ quan, đơn vị phải rà soát, kiểm tra và xác định được những khâu, những bộ phận nào còn gây tắc nghẽn tại cơ quan mình trong giải quyết thủ tục cho dân, doanh nghiệp để tháo gỡ. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy TPHCM, luôn nhấn mạnh yêu cầu phải mạnh dạn đột phá, sáng tạo, tìm ra những cách làm hay, hiệu quả tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính.
Với tinh thần đó, nhiều địa phương, đơn vị ở TPHCM lần lượt công bố những cách làm sáng tạo mang lại sự tiện ích cho người dân, doanh nghiệp, như: lấy số thứ tự giao dịch, nộp hồ sơ trực tuyến qua mạng, tra cứu tình trạng giải quyết hồ sơ, thông tin quy hoạch, phản ánh các vấn đề liên quan đến an ninh, trật tự đến cấp có thẩm quyền qua mạng… Nhiều nơi còn bố trí cán bộ làm việc ngoài giờ để giải quyết thủ tục cho dân. Nhiều chương trình phần mềm hỗ trợ công tác quản lý nhà nước cũng được một số nơi tích cực triển khai, cũng là cách gián tiếp để đẩy nhanh việc giải quyết hồ sơ, thủ tục.
Ghi nhận những cố gắng trên, tuy nhiên, nếu hỏi rằng những thay đổi, cải cách vừa qua đã “điểm trúng huyệt” những ách tắc, bức xúc, trì trệ đòi hỏi cần phải thay đổi rõ nét trong lĩnh vực CCHC hiện nay hay chưa, thì rõ ràng còn chưa được như mong muốn.
Một công bố mới đây về kết quả khảo sát do MTTQ TPHCM thực hiện tại 5 đơn vị (Sở Xây dựng, Sở KH-ĐT, quận 1, quận 12 và huyện Hóc Môn) cho thấy, khoảng 50% người dân, tổ chức hài lòng khi đi làm thủ tục hành chính, trong khi trước đó nhiều cơ quan, đơn vị trong bộ máy hành chính đã công bố ra những con số khá đẹp về tỷ lệ hài lòng của người dân đối với đơn vị mình từ 80%, thậm chí hơn 90% (?). Cách khảo sát độc lập của MTTQ TPHCM còn ghi nhận được ý kiến người dân không hài lòng do thủ tục rườm rà, hồ sơ bị trễ hẹn, công chức vòi vĩnh, thiếu chuyên nghiệp… Hay như việc một số cơ quan, đơn vị thực hiện hình thức thư xin lỗi dân đối với những hồ sơ trễ hẹn, thế nhưng sau những lá thư xin lỗi ấy thì tình hình giải quyết thủ tục cho dân có được cải thiện tốt hơn không, hay chỉ là những lá thư thể hiện trách nhiệm phải trả lời.
Thực tế, tình trạng thủ tục chồng chéo, các luật còn “đá” nhau… là những trở ngại nhất định trong thực hiện CCHC hiện nay, nhưng từng bước có thể được tháo gỡ. Nỗi lo lắng nhất chính là lực cản từ phía trình độ, năng lực, tinh thần trách nhiệm của cán bộ công chức trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính. Phổ biến là cách xử lý theo kiểu an toàn cho mình, cho cơ quan quản lý nhà nước và đẩy cái khó về phía người dân, doanh nghiệp. Nhiều cán bộ còn vô cảm trước những bức xúc, những yêu cầu, đòi hỏi chính đáng của người dân, của doanh nghiệp. Đây cũng chính là phần chìm của tảng băng trong lĩnh vực CCHC hiện nay, và nếu không có giải pháp đủ mạnh để phá tan tảng băng này thì e rằng, công tác CCHC sẽ khó đạt được kết quả cao.
