Ngày 22-2, đoàn công tác của Chính phủ do Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đã đến thị sát và chỉ đạo công tác phòng chống hạn hán năm 2016 tại Ninh Thuận và các tỉnh trong vùng chịu hạn. Theo dự báo, tình hình hạn hán năm nay tiếp tục khốc liệt hơn năm ngoái và Nam Trung bộ vẫn là tâm điểm của hạn hán.
Hạn hán khốc liệt
Sau khi đi khảo sát tình hình hạn hán và kiểm tra công tác chống hạn tại các huyện Bác Ái, Ninh Sơn và Ninh Hải, chiều cùng ngày, Phó Thủ tướng Nguyên Xuân Phúc đã có buổi làm việc với các địa phương khu vực Nam Trung bộ - Tây Nguyên về công tác chỉ đạo phòng chống hạn.
Theo báo cáo của Bộ NN-PTNT, từ cuối năm 2014 đến nay, El Nino đã ảnh hưởng đến nước ta, làm cho nền nhiệt độ tăng cao, thiếu hụt lượng mưa, là nguyên nhân gây ra hạn hán, thiếu nước, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh, các khu vực bị ảnh hưởng nặng là Nam Trung bộ, Tây Nguyên, Đông Nam bộ và ĐBSCL.
Người dân Ninh Thuận lấy nước tiếp tế trong những ngày hạn
Tính riêng năm 2015, khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên đã có gần 40.000ha lúa phải dừng sản xuất do thiếu nước, 122.000ha cây trồng bị hạn hán, thiếu nước và hàng chục ngàn người thiếu nước sinh hoạt. Dự báo, El Nino tiếp tục ảnh hưởng và kéo dài đến giữa năm 2016. Thực tế tình hình hạn hán hiện nay, do lượng mưa năm 2015 thấp, dung tích trữ nước của một số hồ chứa thủy lợi, thủy điện bị thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, một số diện tích cây trồng vụ đông xuân 2015 - 2016 đã bị ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước và khả năng tiếp tục ảnh hưởng đến vụ hè thu năm 2016.
Theo dự báo, mùa khô sẽ kéo dài đến hết tháng 8-2016, do đó, tình trạng hạn hán, thiếu nước có khả năng kéo dài đến hết vụ hè thu năm 2016. Cụ thể, lượng nước trên khu vực sông Cái Nha Trang, sông Cái Ninh Hòa (thuộc tỉnh Khánh Hòa), các hồ chứa thủy lợi hiện có dung tích trữ nước đạt trung bình 50% - 60% dung tích thiết kế (DTTK), dự kiến đến đầu vụ hè thu năm 2016, dung tích trữ nước các hồ còn khoảng dưới 30% - 40% DTTK. Dự kiến, Khánh Hòa có khoảng 7.000 hộ với 35.000 nhân khẩu cần hỗ trợ trong mùa khô hạn năm nay.
Còn tại Ninh Thuận, dự báo năm nay hạn hán còn khốc liệt hơn năm ngoái khi lượng dự trữ nước tại các hồ chứa rất thấp, dung tích trữ nước đạt 30% - 35% DTTK, đến cuối mùa hạn lượng trữ nước tại các hồ chứa chỉ còn khoảng 25% DTTK. Hiện Ninh Thuận phải dừng sản xuất 5.775ha cây trồng và dự kiến, đến vụ hè thu có trên 10.000ha không thể canh tác. Dự báo cũng cho thấy, tại khu vực Tây Nguyên và Đông Nam bộ, khu vực này mùa khô sẽ tiếp tục đến hết tháng 4-2016. Hiện tại, các hồ chứa thủy lợi đang có dung tích trữ nước thấp hơn thiết kế, đạt từ 50% - 60%, nhiều hồ thấp hơn cùng kỳ năm 2015 nên ảnh hưởng trực tiếp đến hàng ngàn hộ dân và trên 100.000ha cà phê.
Sử dụng hiệu quả nguồn nước
Để đối phó có hiệu quả với tình hình hạn hán đang và sẽ tiếp tục diễn ra, Bộ NN-PTNT kiến nghị Chính phủ xem xét, chỉ đạo các bộ ngành liên quan và các địa phương vận hành tối ưu các hồ chứa thủy lợi, thủy điện phục vụ sản xuất và dân sinh. Hướng dẫn các địa phương các giải pháp phòng chống hạn, sử dụng nước tiết kiệm, tưới tiết kiệm nước, các giải pháp công trình phòng chống hạn, đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng các công trình thủy lợi, đặc biệt là hệ thống kênh mương ở các vùng có nguy cơ xảy ra hạn hán. Ngoài ra, cần có cơ chế hỗ trợ hơn nữa cho những vùng bị hạn hán. Thời gian tới cần rà soát, cập nhật cân đối nguồn nước, tiếp tục kiểm tra, tổng hợp cụ thể nguồn nước các hồ chứa, căn cứ thông tin dự báo khí tượng, thủy văn để xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý, phù hợp với khả năng nguồn nước; trong đó, ưu tiên nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc, tưới cho cây trồng lâu năm có giá trị kinh tế cao và các khu công nghiệp khi hạn hán xảy ra.
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sự chủ động của các bộ, ngành và địa phương trong vùng hạn sớm chủ động, báo cáo tình hình hạn hán năm nay. Tuy nhiên, thời gian tới các địa phương phải chủ động hơn nữa trong việc bảo đảm nguồn nước sinh hoạt tối thiểu cho người dân, không được để người dân nào bị đói, khát. Phải bảo đảm công tác bảo vệ rừng, không để cháy rừng xảy ra. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu mỗi địa phương nằm trong vùng hạn cần có các giải pháp mạnh mẽ, thiết thực hơn nữa trong chống hạn. Cần vận động người dân trong vùng hạn tiết kiệm, sử dụng hiệu quả nguồn nước vào cao điểm mùa khô hạn. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ NN-PTNT, tỉnh Ninh Thuận sớm hoàn thành hồ chứa nước Tân Mỹ để đưa vào sử dụng chống hạn trong năm nay. Bên cạnh đó, cần sớm hoàn thiện, đồng bộ các hệ thống kênh mương hiện nay tại các tỉnh chịu hạn hán nặng để phát huy tối đa lượng nước tại các hồ chứa.
Văn Ngọc
