Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu năm 2007 chắc chắn đạt 48 tỷ USD, tăng 20,5% so với năm 2006. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là giao thương càng lớn, rủi ro càng cao. Doanh nghiệp (DN) Việt Nam cần phải có biện pháp gì để phòng ngừa rủi ro, và các công cụ tài chính của ngân hàng sẽ hỗ trợ DN thực hiện mục tiêu này thế nào?
Nhiều rủi ro vì tỷ giá
Bốc dỡ hàng xuất khẩu tại Cảng Cát Lái. Ảnh: Cao Thăng
Việc EUR liên tục lên giá so với USD đang khiến nhiều DN nhập khẩu hàng hóa từ EU đứng ngồi không yên vì đã chọn đồng tiền chung để thanh toán. Ngược lại, không ít đơn vị xuất khẩu sang thị trường này lại tỏ ra tiếc nuối vì khi ký hợp đồng lại chọn USD.
Giám đốc một công ty xuất nhập khẩu (XNK) có tiếng ở Hà Nội cho biết, DN của ông đã phải tạm hoãn kế hoạch nhập lô thiết bị từ EU vì lý do đồng tiền chung châu Âu lên giá quá mạnh. Tuy nhiên, DN của ông còn may mắn hơn nhiều DN khác đã trót ký hợp đồng và đang chạy đôn đáo lo thêm khoản tiền chênh lệch do tỷ giá biến động. Trong tháng 10-2007, tỷ giá EUR/USD đã lên mức kỷ lục, và vượt mốc 1,45. Chỉ trong 1 tháng, tỷ giá EUR/USD đã tăng lên 450 điểm. Tỷ giá EUR/VND và tỷ giá USD/VND biến đổi thất thường cũng khiến nhiều DN XNK gặp rủi ro.
Theo một quan chức Vụ Quản lý ngoại hối (NHNN VN), lựa chọn đồng tiền thanh toán chỉ là một việc rất nhỏ mà DN XNK cần chú ý. Thiệt hại hay lợi nhuận trong việc lựa chọn ngoại tệ thanh toán XNK không phải do may rủi, đằng sau lựa chọn đó là sự am hiểu và tính toán rất kỹ lưỡng của mỗi DN. Bà Nguyễn Thùy Chi (Phòng nguồn vốn và kinh doanh ngoại tệ Ngân hàng Quân đội) đưa ra lời khuyên: “Để đề phòng rủi ro, DN nên định kỳ tiến hành định giá tài sản và nguồn vốn theo tỷ giá thị trường”.
Nhiều DN chưa mặn với công cụ bảo hiểm
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh việc lựa chọn ngoại tệ, DN cần phải sử dụng các công cụ bảo hiểm tỷ giá của ngân hàng cho hợp đồng XNK của mình. Bởi trên thực tế, tỷ giá của các loại ngoại tệ thường xuyên biến động và đi kèm với nó là những rủi ro hối đoái đối với các khoản doanh thu từ XNK. Doanh thu càng lớn thì rủi ro hối đoái mà DN có thể gặp phải càng cao.
Tại hội thảo về một số biện pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động XNK tổ chức ở Hà Nội đầu tuần này, các chuyên gia từ Ngân hàng Quân đội đã giới thiệu với DN một loạt sản phẩm và công cụ phái sinh phòng ngừa rủi ro về tỷ giá như: hợp đồng mua bán kỳ hạn (forward), và hoán đổi (swap). Trong đó, giao dịch kỳ hạn cho phép khách hàng xác định một tỷ giá có lợi cho mình khi thanh toán hợp đồng trong tương lai, giúp hạn chế một phần rủi ro.
Giao dịch quyền chọn được xem là công cụ phòng chống rủi ro tỷ giá hiệu quả nhất, được sử dụng khá phổ biến trên thế giới, cho phép các bên tham gia giao dịch linh hoạt thực hiện mua bán quyền chọn mua ngoại tệ của mình một cách có lợi nhất. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thùy Chi, những năm qua nhiều ngân hàng đã thực hiện các nghiệp vụ phái sinh, đặc biệt là nghiệp vụ quyền chọn, song DN vẫn chưa mặn mà với nghiệp vụ này.
Lý do là sự biến động tỷ giá trên thị trường thế giới chưa gây tác động mạnh đến DN. Các công ty cũng phải đối mặt với rất nhiều sức ép khác trong kinh doanh mà tạm thời bỏ qua tác động của tỷ giá. Hơn nữa, USD là ngoại tệ được giao dịch chủ yếu trên thị trường VN nhưng tỷ giá USD/VND lại được NHNN bảo đảm, chỉ biến động trong biên độ +/- 0,25%.
Khi VN đã hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới, sự tác động của tỷ giá đã có ảnh hưởng không nhỏ đến DN. Mặt khác, NHNN đã nới lỏng biên độ dao động tỷ giá USD/VND lên +/-0,5%, cộng với tình hình thế giới biến động mạnh mẽ và liên tục đảo chiều khiến nhiều DN quan tâm hơn đến việc sử dụng các công cụ phái sinh, hạn chế tới mức thấp nhất tác động từ biến động của tỷ giá.
Hàm Yên
