Trong 3 môn thi bắt buộc của tuyển sinh lớp 10 công lập, Ngữ văn là môn thi thu hút nhiều quan tâm của dư luận xã hội. Năm nay, đề thi môn Ngữ văn tại TPHCM có chủ đề xuyên suốt là “Trên hành trình trưởng thành”, còn đề thi tại Hà Nội xoay quanh chủ đề “Hạnh phúc”. Điểm chung của các đề thi năm nay là sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa, học sinh lần đầu tiên tiếp cận văn bản nên phải có kỹ năng đọc hiểu, nắm chắc đặc trưng thể loại, từ đó giải quyết yêu cầu của đề bài. Nhận định chung của hầu hết giáo viên là đề thi vừa sức, một số ý dẫn dắt trong câu hỏi chính là gợi ý cho phần làm bài của thí sinh, hoặc vận dụng lời giải của câu hỏi trước để trả lời câu hỏi sau.
Ở môn Toán, đề thi của Hà Nội được đánh giá có độ phân hóa tương đương năm ngoái, phổ điểm trung bình sẽ bằng hoặc giảm nhẹ so với kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2024. Riêng tại TPHCM, đề thi được nhiều giáo viên và học sinh nhận xét “dễ hơn mong đợi” do số lượng câu hỏi có mức độ phân hóa giảm rõ rệt so với năm 2024. Trước đó, tại kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập năm 2024, đề thi môn Toán tại TPHCM trở thành đề tài bàn luận sôi nổi trên các diễn đàn, mạng xã hội do có độ phân hóa khá cao. Kết quả thi ghi nhận có hơn 50% bài làm có điểm dưới 5, tạo nên làn sóng phản đối về những đổi mới trong cách ra đề của TPHCM nhiều năm qua. Để xoa dịu dư luận, đề thi năm nay giảm mức độ phân hóa nên được dự đoán sẽ có phổ điểm thi “đẹp” hơn. Riêng với môn tiếng Anh, dự đoán chung về điểm thi tại hai thành phố lớn là sẽ có “mưa điểm 10” do đa số câu hỏi không mang tính chất đánh đố.
Có thể nói, kỳ thi được học sinh và giáo viên đánh giá là căng thẳng hơn thi tốt nghiệp THPT (do tỷ lệ thí sinh trúng tuyển lớp 10 công lập hàng năm dao động từ 60%-80%) đã khép lại trong sự thở phào nhẹ nhõm của thí sinh. Tuy nhiên, đội ngũ các thầy, cô giáo lại cho rằng các đề thi quá an toàn, chưa mạnh dạn đổi mới, vẫn tư duy theo kiểu cũ là đưa ra một khái niệm hoặc công thức, yêu cầu học sinh “bóc tách” theo ngữ cảnh, phần nào hạn chế khả năng tư duy, phản biện của học sinh.
Năm nay, lứa học sinh tham gia kỳ thi tuyển sinh lớp 10 là sản phẩm chung của hai chương trình giáo dục cũ và mới. Vì vậy, một mặt đổi mới còn mang tính chất “nhát tay”, song mặt khác cũng cần thêm thời gian đo lường chuyển biến trong dạy và học ở bậc phổ thông. Chúng ta có thể tiếp tục kỳ vọng, song thiết nghĩ đổi mới cần quyết liệt hơn để hoàn thành mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất cho người học.
