Nhiều năm qua, xã Hàm Liêm và Hàm Chính của huyện Hàm Thuận Bắc (tỉnh Bình Thuận) là “điểm nóng” về tình trạng khai thác cát trái phép. Dù chính quyền địa phương đã nhiều lần vào cuộc kiểm tra, ngăn chặn, nhưng đến nay hoạt động khai thác cát trái phép vẫn diễn ra nhộn nhịp, công khai cả ngày lẫn đêm.
Khai thác cát lậu hoạt động rầm rộ ở xã Hàm Liêm
Rầm rộ, công khai
Nằm cách TP Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận) chỉ chừng 3km nhưng 4 - 5 năm qua, nạn khai thác cát trái phép ở xã Hàm Liêm chưa khi nào im ắng. Sau gần một tuần âm thầm theo dõi hoạt động của “sa tặc”, đúng như những gì người dân nơi đây phản ánh, chúng tôi đã chứng kiến hoạt động khai thác, vận chuyển cát trái phép diễn ra ngang nhiên. Khu vực 1.200ha thuộc thôn 2 (xã Hàm Liêm) là nơi tập trung các điểm khai thác cát trái phép nhiều nhất. Khu vực này được giới thu mua cát lậu đánh giá là cát có chất lượng tốt, trữ lượng lớn và chỉ cần “hô là có ngay”. Theo ghi nhận, tại đây có ít nhất 4 điểm khai thác cát quy mô với hệ thống máy múc đất, máy hút cát và đội ngũ xe ben chuyên dụng rất hùng hậu, hoạt động cả ngày lẫn đêm. Ông B. (ngụ thôn 2, xã Hàm Liêm) bức xúc: “Họ khai thác cát lậu rất công khai và rầm rộ. Theo ước tính của tôi, mỗi ngày không dưới 150 xe ben chở cát lậu đi ngang nhà tôi, trong đó có những xe có trọng tải lớn đến 14 - 15 tấn. Người dân chúng tôi lúc nào cũng cảm thấy bất an. Đang đêm nằm ngủ, xe ben chở cát gầm rú suốt đêm không sao ngủ được. Có những hôm tôi chứng kiến, nhiều cháu học sinh đi học bị xe ben chạy ép vào lề đường, mặt đứa nào cũng tái xanh”. Điều đáng nói, hàng chục xe ben vận chuyển chạy rầm rộ ngang qua trụ sở xã Hàm Liêm mà không hề gặp bất kỳ trở ngại nào.
Tương tự, nạn khai thác cát trái phép ở xã Hàm Chính cũng rầm rộ không kém. Qua tìm hiểu, 2 thôn Ninh Thuận, Trũng Liêm của xã này có gần chục điểm khai thác cát lậu, trong đó có 3 điểm khai thác quy mô, sử dụng máy móc chuyên dụng. Tiếp cận điểm khai thác cát gần cầu kênh Trũng Liêm (thôn Trũng Liêm), lập tức một người đang nằm ngủ dưới gốc cây trứng cá (gần ngã ba cầu) bám theo xe chúng tôi. Nghi là người cảnh giới, chúng tôi chỉ kịp quan sát nhanh và dùng điện thoại ghi lại hiện trường khai thác cát rồi rút trở ra. Qua ghi nhận, đây là điểm khai thác rất quy mô, có xe móc đất và lực lượng người khai thác khá đông. Chỉ trong khoảng 30 phút có mặt tại đây, ít nhất đã có 10 xe ben vận chuyển cát lậu đi ra khỏi bãi khai thác. Ông K. (thôn Trũng Liêm) ngần ngại: “Người dân ở đây biết chuyện khai thác cát lậu từ lâu nhưng không ai dám nói vì sợ liên lụy. Các anh cứ nhìn là biết, ngày nào chẳng có hàng chục xe ben chở cát chạy từ trong bãi ra. Con đường dài 7km chạy qua hai thôn Trũng Liêm và Ninh Thuận xe chở cát chạy nhiều quá, nhiều đoạn đã bị nát bấy, mùa mưa bà con đi lại rất khó khăn. Chúng tôi không hiểu tại sao chính quyền lại để bọn “sa tặc” ngang nhiên lộng hành như vậy”.
Biết nhưng… bất lực
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Minh, Chủ tịch UBND xã Hàm Liêm, cho biết: “Tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn xã đã diễn ra từ năm 2012, nhưng đến nay vẫn không thể dẹp được. Bọn chúng hoạt động manh động, tinh vi, lúc nào cũng có một đội quân ngồi dọc đường làm nhiệm vụ cảnh giới. Chúng tôi vừa bước chân ra khỏi xã là có người báo cho các chủ cát lậu ngay”. Cũng theo ông Minh, chính quyền xã biết rất rõ những người được xem là chủ các bãi cát lậu, nhưng do họ quá tinh vi, manh động nên cũng không làm được gì. Còn ông Huỳnh Văn Tiến, Phó Chủ tịch UBND xã Hàm Chính, cũng thừa nhận: “Dù chúng tôi thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát các điểm khai thác cát lậu trên địa bàn xã nhưng cũng gặp rất nhiều khó khăn. Các đối tượng khi thấy lực lượng đi kiểm tra là báo cho nhau, lập tức các phương tiện khai thác cát ngừng hoạt động. Có khi tiếp cận được hiện trường thì chủ phương tiện khai thác cát đóng cửa xe bỏ đi, xe ben tạt vào lề đường nên không thể lập biên bản. Đồng thời, quyền hạn của cấp xã có hạn nên chúng tôi rất cần sự phối hợp của ngành chức năng cấp trên để giải quyết vấn nạn này”.
Ông Nguyễn Văn Hoàng, Chủ tịch UBND huyện Hàm Thuận Bắc, thẳng thắn: “Vấn đề trên được chúng tôi xử lý từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa thể chấm dứt. Huyện đã thành lập hẳn đội công tác liên ngành để phối hợp với xã Hàm Liêm và Hàm Chính tuần tra, xử lý tình trạng trên, nhưng bọn chúng hoạt động lén lút, tinh vi nên việc xử lý gặp nhiều khó khăn. Sắp tới, chúng tôi sẽ đề xuất xin ý kiến của UBND tỉnh Bình Thuận có những giải pháp kịp thời để chấn chỉnh hoạt động khai thác cát lậu ở địa phương”.
NGUYỄN TIẾN
