Không như những tổ chức tín dụng vi mô khác trên thế giới, ngân hàng SEWA Bank ở Ấn Độ do những phụ nữ nghèo và ít học trực tiếp điều hành và trợ giúp các lao động nữ tự túc trong cả những lĩnh vực phi tài chính.
“Chủ tịch ve chai”
“Chủ tịch ve chai” Manjulaben Vaghela (giữa) và các thành viên ban điều hành.
Đứng đầu hệ thống ngân hàng này là bà Manjulaben Vaghela, một người làm nghề buôn bán ve chai. Bà Manjulaben (được bầu vào cương vị Chủ tịch SEWA Bank hồi cuối tháng 7) là người phụ nữ đầu tiên thuộc giai cấp lao động phổ thông được làm Chủ tịch SEWA Bank nói riêng và một ngân hàng ở Ấn Độ nói chung.
Đây là một sự kiện lịch sử, đặc biệt ở Ấn Độ, nơi người nghèo thường bị khóa vào những vị trí thấp kém và ít có cơ hội thăng tiến. Hội đồng quản trị của SEWA Bank có 8/10 thành viên xuất thân từ tầng lớp lao động phổ thông nghèo và chỉ có 2 thành viên thuộc diện “blouse trắng” (học thức). Một người là Jayshree Vyas, Giám đốc điều hành và một kế toán có bằng cấp. Điều này cho thấy SEWA Bank có khao khát khuyến khích, ủng hộ, cải thiện và trao quyền hành cho bất cứ một phụ nữ thuộc giai cấp lao động nghèo nhất nào.
Năm 1974, Ela Bhatt, một luật sư ở Ahmedabad, đã có một bước đi cấp tiến để cải thiện tình trạng của các lao động nữ nghèo. Bà giúp một nhóm các phụ nữ không học hành sống trong các khu nhà ổ chuột tại Ahmedabad tổ chức và thành lập liên đoàn lao động của riêng họ: SEWA. Tổ chức này cung cấp nhiều dịch vụ giúp thành viên của mình đáp ứng được những nhu cầu cơ bản trong gia đình họ, gồm việc đào tạo kỹ năng, kỹ thuật và cách quản lý, hướng dẫn công tác tiếp thị và kế toán, mở các lớp học xóa mù chữ, lớp dạy làm mẹ và kiến thức y tế, cung cấp dịch vụ chăm sóc trẻ, trợ cấp theo đầu trẻ, trợ cấp góa bụa và y tế, bảo hiểm nhóm và thông qua ngân hàng SEWA để cung cấp cho họ một hệ thống dịch vụ tài chính đầy đủ.
Hiện liên đoàn SEWA có khoảng 800.000 thành viên với chi nhánh ở một vài bang của Ấn Độ, bao gồm Gujarat, nơi Ahmedabad tọa lạc. SEWA Bank, một ngân hàng liên kết với Ngân hàng Phụ nữ Thế giới (WWB), chỉ hoạt động tại Ahmedabad và các làng mạc lân cận. Hiện SEWA ở các bang khác đang trong quá trình xây dựng một ngân hàng riêng ở từng địa phương.
Đáp ứng nhu cầu hàng ngày
Dù là cho vay hay dịch vụ tiền gửi tiết kiệm, các sản phẩm của SEWA Bank được thiết kế đặc biệt để có thể đáp ứng nhu cầu hàng ngày của một phụ nữ lao động. Những nhu cầu khẩn cấp như cần tiền để xoay sở khi có người thân bị bệnh hay chết sẽ được hệ thống bảo hiểm của SEWA “bao cấp”. Những kế hoạch lâu dài như giáo dục con cái, mua nhà… được hỗ trợ qua hệ thống tiết kiệm nhiều kỳ hạn. Trong khi đó, những kế hoạch liên quan đến kinh doanh như mua cửa hàng, sắm sửa trang thiết bị… được cung cấp thông qua hệ thống tín dụng. Đối với các khoản cho vay, SEWA Bank thu lãi suất vào khoảng 17% mỗi năm, trong khi những người cho vay nặng lãi thường cho vay với lãi suất 120%/năm. Đối với tài khoản tiết kiệm, SEWA trả lãi suất khoảng 8% mỗi năm.
Thay đổi quan điểm của các phụ nữ nghèo, SEWA Bank tổ chức các lớp học hàng tuần cho thành viên để giúp họ nâng cao kiến thức về cuộc sống, đặc biệt là kiến thức tài chính như dạy họ phân biệt các khoản phí tổn hữu ích (như học phí cho con cái) và các khoản phí tổn vô lý (như chuyện cưới xin –vốn rất tốn kém tại Ấn Độ). Phân biệt các khoản phí tổn hữu ích và vô ích có tác động rất lớn đến đời sống tài chính của người phụ nữ Ấn Độ. Nhờ những chính sách này, tại SEWA Bank luôn có số người gửi tiền tiết kiệm gấp 3 lần số người đi vay. Hệ thống tiền gửi linh hoạt và tự nguyện của SEWA Bank giúp thành viên có thể dễ dàng tích trữ tiền tiết kiệm. Họ có thể gửi tiết kiệm theo kỳ hạn tháng, tuần, thậm chí là ngày và có thể rút tiền bất cứ khi nào họ cần.
Vinh Trang
(Theo WWB)
