(SGGP).- Ngày 20-11, tại Hà Nội, Thanh tra Chính phủ và Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đã công bố báo cáo khảo sát xã hội học “Tham nhũng dưới góc nhìn của người dân, doanh nghiệp và cán bộ, công chức, viên chức”.
Đây là cuộc điều tra, khảo sát thực địa được tiến hành tại 10 tỉnh, thành phố trong cả nước do phía Việt Nam chủ trì, với sự chỉ đạo trực tiếp của Thanh tra Chính phủ và Văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Số người được hỏi là 5.460, trong đó có 1.801 cán bộ công chức, 1.058 người làm việc ở doanh nghiệp (DN) và 2.601 người dân.
Theo kết quả khảo sát, 45% cán bộ, công chức từng chứng kiến hành vi tham nhũng, 44% DN và 28% người dân từng phải trả chi phí không chính thức. Một số lĩnh vực được coi là có tham nhũng nhiều nhất như cảnh sát giao thông, quản lý đất đai, xây dựng; DN phải chi “lót tay” cao nhất là khi giao dịch với cơ quan thuế, còn với người dân là xin học, xin việc trong cơ quan nhà nước. Trong đó, tham nhũng trong cảnh sát giao thông, quản lý đất đai được cho là “rất phổ biến”. Dịch vụ y tế tác động đến nhiều người nhất và cũng là lĩnh vực có nhiều hành vi hối lộ nhất.
Theo khảo sát này, cán bộ công chức gây khó khăn nên người dân và DN phải hối lộ và thế là cán bộ công chức có động cơ để tiếp tục vòng xoáy này. Cụ thể, 63% DN cho rằng cán bộ công chức cố tình dây dưa, 22% số cán bộ công chức đã chứng kiến cán bộ công chức khác cố tình trì hoãn công việc để đòi nhận hối lộ và 29% số người dân đưa hối lộ vì công việc bị cố tình dây dưa. 59% số DN nói họ xử lý khó khăn bằng cách đưa tiền hoặc quà biếu, 37% số người dân khi gặp khó khăn là đưa tiền ngay để giải quyết công việc.
Có tới 63% số DN nói các khoản chi không chính thức tạo ra cơ chế “bất thành văn” để giải quyết công việc và 58% số người không chính thức nói sau đó công việc được quyết trọn vẹn.
Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, bà Victoria KwaKwa, đưa ra thông điệp qua cuộc khảo sát xã hội học này là “chiếu một tia sáng để giảm tham nhũng tại Việt Nam”. Tham nhũng là vấn đề nghiêm trọng, nhưng không phải là không giải quyết được. Bà cho rằng, minh bạch và trách nhiệm giải trình thực sự là những thể chế hiện đại cần thiết cho Việt Nam trong giai đoạn phát triển tiếp theo. Báo cáo nghiên cứu cho thấy có những nơi thực hiện tốt minh bạch, tỷ lệ tham nhũng, hối lộ đã giảm 40%.
Từ kết quả khảo sát, báo cáo cho rằng Luật Đất đai (sửa đổi) phải hạn chế việc cưỡng chế thu hồi đất để giao cho những dự án tư nhân. Thẩm định đất đai độc lập sẽ giúp giảm thiểu tham nhũng phát sinh do quyền ra quyết định quá lớn của chính quyền địa phương. Luật Phòng, chống tham nhũng sửa đổi cần làm rõ hơn vấn đề tặng và nhận quà biếu: cái gì được tặng và nhận, cái gì không được tặng và nhận. Cần có những thay đổi luật pháp để những sai sót trong bài báo nhà báo chỉ phải chịu trách nhiệm dân sự chứ không phải các chế tài hình sự, sẽ giúp tăng cường quyền lực cho báo chí để viết mạnh dạn hơn về tham nhũng ở mọi cấp...
Lâm Nguyên
