Mùa mưa bão, lũ lụt đang vào thời kỳ cao điểm và có biểu hiện dị thường, cực đoan do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Thế nhưng tại hội nghị triển khai công tác dự báo, cảnh báo thiên tai năm 2012 do Trung tâm Khí tượng - Thủy văn quốc gia tổ chức ở Hà Nội ngày 30-5, các chuyên gia khí tượng trong cả nước đều than thở rằng cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ công tác dự báo thiên tai hiện nay còn nhiều khó khăn, bất cập.
Theo ông Bùi Minh Tăng, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng - thủy văn Trung ương, 5 tháng đầu năm 2012, thời tiết cả nước đã xuất hiện những biểu hiện cực đoan. Hiện tại, cả nước đang bắt đầu bước vào một mùa mưa bão khó lường.
Theo nhận định của các chuyên gia thuộc Viện Khí tượng thủy văn và môi trường (Bộ TN-MT), năm nay sẽ có khoảng 6-7 cơn bão đổ bộ đất liền, cao hơn so với trung bình nhiều năm và cả năm 2011. Nguyên nhân do thời tiết của nước ta đang chịu ảnh hưởng của pha lạnh La Nina. Nhưng từ tháng 10-2012 trở đi, hiện tượng El Nino sẽ quay trở lại, nhiệt độ tăng cao, mưa khá ít nên khô hạn có thể xảy ra diện rộng, gây khó khăn về nguồn nước.
Tại hội nghị, các chuyên gia đều khẳng định, để chủ động ứng phó thiên tai ngày càng khốc liệt, đòi hỏi phải chủ động từ khâu đầu tiên là dự báo thời tiết, cảnh báo thiên tai. Tuy nhiên hiện nay, công tác dự báo, cảnh báo đang gặp nhiều khó khăn như thu thập số liệu quan trắc không được đầy đủ do mạng lưới trạm quan trắc còn quá mỏng, quy trình cũng như khả năng truyền tải số liệu từ các trạm về trung tâm xử lý còn chậm và lạc hậu do đường truyền dung lượng nhỏ...
Theo ông Bùi Minh Tăng, để đáp ứng yêu cầu thu thập số liệu cao không, cả nước đã đầu tư trang bị 7 trạm quan trắc radar. Hiện nay việc truyền dữ liệu từ các radar về Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương lại khá phập phù.
Trạm radar ở TP Việt Trì (Phú Thọ), Vinh (Nghệ An) vẫn hoạt động bình thường, nhưng trạm radar ở Hải Phòng nhiều khi lại không có số liệu truyền về. Lẽ ra các trạm radar phải được vận hành thường xuyên, nhưng trạm ở Nha Trang (Khánh Hòa) chỉ hoạt động khi có bão.
Trước diễn biến ngày càng dị thường của thiên tai, Thứ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho rằng, cần phải đổi mới công tác dự báo, cảnh báo thiên tai một cách tổng thể về công nghệ thu thập số liệu quan trắc, quy trình thông tin, truyền tải dữ liệu cũng như độ chính xác trong dự báo thiên tai, thời tiết.
Đặc biệt, Trung tâm Hệ thống các đài khí tượng cao không phải xem lại quy trình vận hành các trạm radar, đảm bảo các thông tin của trạm radar phải truyền về được trung tâm để xử lý số liệu, để việc dự báo bão lũ chính xác, tránh tình trạng gây lãng phí và bất cập như hiện nay. Nắm bắt chính xác số liệu tình hình thủy văn, dòng chảy, mực nước tại các hồ thủy điện để chủ động cảnh báo lũ, đảm bảo thực hiện quy trình vận hành liên hồ, tránh thiệt hại cho các vùng hạ du.
Văn Phúc Hậu
