Việc Công ty TNHH Dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán phía Nam – AASCS bị xử phạt 40 triệu đồng vì vi phạm nguyên tắc của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam khi tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính doanh nghiệp đã dấy lên một câu chuyện không mới nhưng rất thời sự.
TTCK phát triển thì CTCK sẽ thu hút nguồn nhân lực rất lớn. Ảnh: Ngọc Bội
Hiện nay cả nước chỉ có khoảng hơn 10 doanh nghiệp kiểm toán được chấp thuận kiểm toán các công ty niêm yết và công ty chứng khoán, trong khi đó con số doanh nghiệp cần kiểm toán để niêm yết lên đến cả ngàn. Sự bùng nổ nhanh của TTCK đã khiến cho sự thiếu hụt các công ty kiểm toán được chấp thuận càng căng thẳng, khiến nhiều chuyên gia lo ngại về chất lượng kiểm toán hiện nay. Ông Hoàng Đức Long, Chánh thanh tra UBCKNN, thừa nhận Thanh tra UBCKNN đã phát hiện vì trường hợp kiểm toán không chính xác hoặc không đầy đủ. Tuy nhiên, phát hiện những trường hợp này khá khó khăn bởi yêu cầu chuyên môn cao, có trường hợp phải nhờ sự phối hợp của cơ quan chuyên ngành của Bộ Tài chính thẩm định. “Lực lượng kiểm toán hiện nay còn thiếu và còn những kẽ hở. Có trường hợp doanh nghiệp cấu kết với kiểm toán dẫn đến vi phạm” - ông Long nói.
TTCK Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển và nhân lực kiểm toán đang trở thành một đích nhắm hàng đầu trong các cuộc “săn đầu người” của các công ty chứng khoán. Sự thiếu hụt nhân lực của ngành này đã dẫn đến thiếu hụt các công ty kiểm toán. Cuối tháng 3 vừa qua, Công ty TNHH dịch vụ kiểm toán và tư vấn kế toán BHP đã bị mất quyền được kiểm toán cho các tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết và tổ chức kinh doanh chứng khoán do không đủ số lượng kiểm toán viên theo yêu cầu. Ông Đào Xuân Dũng, Giám đốc Công ty Kiểm toán UHY, than rằng, chưa bao giờ nhân lực ngành kiểm toán lại bị khủng hoảng như hiện nay. Công ty chứng khoán bùng nổ khiến cho kiểm toán viên cứ lần lượt ra đi, trong khi đó, nơi nào đào tạo là lại bị kéo người. Như UHY, hiện có 10 kiểm toán viên đã có chứng chỉ hành nghề thì đã bị các công ty chứng khoán săn mất 2. Nhiều công ty chứng khoán mới thành lập đã đưa ra nhiều chiêu thức khiến nhân viên công ty cũ khó “cưỡng” được: lương gấp 1,5 đến 2 lần mức hiện tại, cộng quyền mua cổ phiếu ưu đãi. Các vị trí quản lý trong công ty chứng khoán thì luôn được ra giá với mức lương không dưới 20 triệu đồng/tháng cộng với quyền mua cổ phiếu ưu đãi bằng mệnh giá có thể từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng.
Khủng hoảng nhân lực tài chính của Việt Nam như hiện nay khiến ông Rhys Alan Johnson, chuyên gia tư vấn đào tạo ACCA toàn cầu, liên tưởng đến thực tế đã xảy ra tại các nước Đông Âu và Trung Quốc thời kỳ những năm 90 của thế kỷ trước. “Để giải quyết tình trạng này, các nước đã phải chọn giải pháp là thuê nhân công trình độ cao từ các nước như Anh, Hoa Kỳ... về làm việc. Nhưng với Việt Nam điều này khó hơn. Nếu đào tạo nhanh bằng các khóa ngắn hạn thì không đảm bảo. Chính vì vậy, đây là điểm mà các tổ chức đào tạo như ACCA sẽ hỗ trợ các nước trong việc đào tạo nguồn nhân lực này”, ông Rhys Alan Johnson nói.
Đặc thù của nghề kiểm toán viên là phải có chứng chỉ hành nghề. Để đáp ứng nhu cầu đó, Hiệp hội Kế toán công chứng Anh (ACCA) đã có một chương trình đào tạo ngắn hơn. Nếu như lấy bằng ACCA mất 3-4 năm thì khóa học ngắn này có bằng CAT, bao gồm các kiến thức cơ bản nhất phù hợp với cấp độ là trưởng phòng kế toán kiểm toán viên, chỉ mất khoảng thời gian 1,5 năm.
Hoàng Lan – Hằng Thanh
