Pháp luật cho phép công dân thực hiện khiếu nại để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trước những quyết định hành chính, hành vi hành chính bị xem là trái pháp luật, xâm phạm các lợi ích hợp pháp và chính đáng của công dân. Tuy nhiên, việc thực hiện quyền khiếu nại bị giới hạn trong phạm vi thời hiệu khiếu nại.
Thời hiệu là thời hạn do pháp luật quy định mà khi kết thúc thời hạn đó thì chủ thể được hưởng quyền dân sự, được miễn trừ nghĩa vụ dân sự hoặc mất quyền khởi kiện vụ án dân sự, quyền yêu cầu giải quyết việc dân sự. Với quy định này, thời hiệu khiếu nại được hiểu là thời hạn mà các quy định pháp luật về quyền khiếu nại được áp dụng, cũng đồng nghĩa đây là thời hạn mà công dân có thể thực hiện quyền khiếu nại mình. Kết thúc thời hạn này, công dân sẽ không được quyền khiếu nại đối với các quyết định hành chính, hành vi hành chính, cho dù có cơ sở để cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Thời hiệu khiếu nại được quy định tại Điều 9 Luật Khiếu nại năm 2011 là 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính. Quá thời hiệu này, việc khiếu nại sẽ không được thụ lý giải quyết. Tuy vậy, cũng có một số ngoại lệ cho những trường hợp quá hạn 90 ngày: người khiếu nại bị ốm đau, thiên tai, địch họa, đi công tác, học tập ở nơi xa, hoặc vì những trở ngại khách quan khác. Nếu đã quá hạn 90 ngày, nhưng người khiếu nại chứng minh được mình gặp một trong số các trường hợp như trên, thì thời hạn khiếu nại sẽ được cộng thêm một khoảng thời gian tương ứng với thời gian gặp phải trở ngại đó.
Đối với các khiếu nại lần hai, thời hiệu khiếu nại được tính theo quy định tại Điều 33 Luật Khiếu nại năm 2011 là 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý. Đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn, thời hạn có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 45 ngày.
Luật sư PHAN VŨ TUẤN
(Văn phòng Luật sư PHAN LAW VIETNAM)
