Giảm ùn tắc giao thông tiếp tục là một trong những chương trình đột phá của TPHCM trong giai đoạn 2011 - 2015. Để thực hiện thành công chương trình này, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) nhận thấy nhiệm vụ quan trọng nhất là phải thu hút được các nguồn lực để tập trung phát triển hoàn chỉnh hệ thống giao thông, phát triển vận tải hành khách công cộng…
Thu hút mạnh nguồn vốn ngoài ngân sách
Phát triển hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông trong bối cảnh nguồn ngân sách hạn hẹp, cơ chế chính sách còn nhiều vướng mắc thật sự là một bài toán khó cho TPHCM mà cụ thể là đơn vị đầu mối tổ chức, điều phối thực thi nhiệm vụ này: Sở GTVT. Trong những năm qua, Sở GTVT đã đi đầu trong việc tìm kiếm, huy động các nguồn vốn ngoài ngân sách để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông theo phương thức BOT, BT với các dự án như cầu Phú Mỹ, cầu đường Bình Triệu 2, xa lộ Hà Nội, đường Tân Sơn Nhất – Bình Lợi – Vành đai ngoài… Sắp tới, Sở GTVT sẽ tiếp tục công việc này, đặc biệt là thu hút các nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước nhằm thực hiện cho được mục tiêu xây dựng hoàn chỉnh mạng lưới giao thông theo quy hoạch đã duyệt, hiện đại hóa, kết nối đồng bộ và thông suốt mạng lưới giao thông trong phạm vi TP và trong vùng TPHCM.
Tập trung phát triển hệ thống vận tải hành khách. Ảnh: KIM NGÂN
Tuy nhiên, nếu trên thực tế có phát sinh thêm nhiều hình thức mới có lợi hơn cho xã hội, nhà nước và nhà đầu tư, sở sẽ chủ động nghiên cứu và đề xuất UBND TPHCM xem xét áp dụng. Sở GTVT cùng với các đơn vị trong ngành phấn đấu đến năm 2020 sẽ xây dựng mới và nâng cấp mở rộng 3 tuyến đường bộ vành đai, 11 trục đường bộ hướng tâm đối ngoại, 7 đường bộ cao tốc, 4 đường trên cao, hoàn thiện 2 trục chính xuyên tâm đô thị; xây dựng 25 cầu, hầm lớn bắc qua các sông: Sài Gòn, Đồng Nai, Nhà Bè, Lòng Tàu… Xây dựng, nâng cấp các bến bãi hiện có và xây dựng các bến bãi mới để hình thành mạng lưới giao thông tĩnh hiện đại, trong đó ưu tiên xây dựng các bãi đỗ xe tại khu vực đô thị đã ổn định; xây dựng các bến bãi trung chuyển hàng hóa ở cửa ngõ ra vào nội đô và dọc tuyến vành đai số 2… Hoàn thành việc di dời các cảng biển trên sông Sài Gòn ra khỏi khu vực trung tâm TP cùng với việc xây dựng các cảng biển mới tại các khu vực Hiệp Phước và Cát Lái để có khả năng tiếp nhận tàu hàng hóa và tàu khách có trọng tải lớn, cải tạo, nâng cấp luồng tàu biển trên các sông Lòng Tàu và Soài Rạp, đưa năng lực khai thác hàng hóa thông qua các cảng biển khu vực TPHCM đạt 200 triệu tấn/năm vào năm 2020; nâng cấp các tuyến vành đai vận tải thủy nội địa số 1 và số 2; các tuyến đường thủy liên tỉnh, hoàn tất đầu tư xây dựng các cảng Phú Định… để năm 2020 đưa năng lực khai thác hàng hóa thông qua các cảng, bến thủy nội địa khu vực TP đạt 62 triệu tấn/năm.
Tập trung phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng đô thị; xây dựng và đưa vào khai thác 6 tuyến tàu điện ngầm (metro) và 3 tuyến đường sắt nhẹ tramway và monorail; phát triển hệ thống xe buýt, cải tạo và chuyển đổi chức năng các bến xe hiện hữu ở khu vực trung tâm (Bến xe miền Đông, Bến xe miền Tây, Bến xe Chợ Lớn…) thành các bến trung chuyển xe buýt, xây dựng mới một số nhà ga hành khách xe buýt và các bến bãi hậu cần cho xe buýt; đầu tư xây dựng các bến xe khách liên tỉnh tại khu vực ngoại vi trung tâm.
Cải cách thủ tục đầu tư, đề xuất chính sách phát triển
Để thu hút thành công các nguồn lực xã hội, một trong những vấn đề then chốt cần làm là cải cách thủ tục đầu tư. Hiện nay, TP đã đàm phán xong và đang triển khai 7 hợp đồng BOT, BT với tổng vốn đầu tư 15.900 tỷ đồng; chuẩn bị đàm phán 11 hợp đồng với tổng vốn 39.280 tỷ đồng và đang kêu gọi đầu tư 31 dự án với tổng vốn 167.585 tỷ đồng. Tuy nhiên, kết quả này còn khá khiêm tốn so với nhu cầu. Trong khả năng của mình, thời gian sắp tới, Sở GTVT sẽ cố gắng cải cách thủ tục trong sở như chuẩn bị kỹ các dự án kêu gọi đầu tư, giúp nhà đầu tư tháo gỡ nhanh các vướng mắc; đề xuất cải tiến các thủ tục, quy trình phối hợp với các sở, ngành liên quan để rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư… Đồng thời tiếp tục phối hợp với các sở ngành, quận huyện của TP chuẩn bị quỹ đất đối ứng và bồi thường giải phóng mặt bằng… đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước, xã hội và nhà đầu tư.
Phát triển vận tải hành khách công cộng tại TPHCM tuy đã đạt được một số thành công nhất định song vẫn còn nhiều bất cập. Củng cố và phát triển hơn nữa hoạt động này sẽ là một trong những nhiệm vụ rất khó khăn mà Sở GTVT phải triển khai mạnh mẽ trong thời gian tới vì đây là điều kiện cơ bản để từng bước hạn chế xe cá nhân, chống ùn tắc và giảm tai nạn giao thông. Để đạt được kết quả như mong muốn sở sẽ phải đồng loạt triển khai nhiều hoạt động: nâng cao chất lượng hoạt động toàn diện của xe buýt, chú trọng đến việc quy hoạch giữ quỹ đất và chính sách thu hút đầu tư phát triển hệ thống bến bãi… Đặc biệt sẽ phải kiên trì vận động người dân, các ban ngành liên quan cũng như đề xuất UBND TPHCM nhiều vấn đề mang tính chất “đòn bẩy” cho hoạt động vận tải hành khách công cộng như lộ trình hạn chế xe cá nhân, chống lấn chiếm vỉa hè, dành vỉa hè cho người đi bộ (thu hút người dân tiếp cận sử dụng phương tiện công cộng), mạnh dạn dành các làn đường riêng cho phát triển BRT - một loại hình vận tải công cộng khối lượng lớn bằng xe buýt.
Trong nhiều năm tới, nhiệm vụ chính trị của Sở GTVT rất nặng nề. Với quyết tâm chuyển từ tư duy quản lý ngành theo kịp đà tăng trưởng kinh tế xã hội sang tư duy quản lý ngành theo hướng thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của TP, Sở GTVT rất cần sự đồng tình ủng hộ, góp ý của các cấp lãnh đạo và đông đảo người dân.
BÙI XUÂN CƯỜNG (Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM)
