Thống kê mới nhất cho thấy quảng cáo trên báo New York Times đã giảm 19% trong quý 3, báo Gannett giảm 15%, Postmedia 21% và McClatchy là 17%. Các ấn bản của tờ báo lớn của Mỹ như The Journal, New York Times, Guardian, Gannetts... đã lập tức đề ra các kế hoạch cải tổ, sa thải bớt nhân viên hoặc dẹp bỏ một số bộ phận.
Theo biên tập viên Gerard Baker của tờ Wall Street Journal, tin tức về cuộc bầu cử tổng thống đã khiến cho tirage báo in sụt giảm nghiêm trọng bởi những thông tin giật gân câu view trên mạng xã hội.
Trong vài tuần qua, Facebook, Twitter và một số trang mạng xã hội khác đã bày ra cho hàng triệu người Mỹ những câu chuyện giả mạo về các cuộc thăm dò ý kiến chiến dịch vận động tranh cử của ứng cử viên đảng Dân chủ Hillary Clinton, về những kế hoạch chi tiết “cứu hộ” bà Hillary Clinton được Roger Stone, cố vấn thông tin của ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump chia sẻ trên Twitter, chuyện bà Clinton đã trả tiền cho các cuộc thăm dò dư luận cố ý tung kết quả sai lệch chia sẻ trên trang Twitter của ông Trump... đến cả những cái chết bí ẩn được cho là đáng ngờ của những kẻ thù của bà Clinton mà phóng viên Frank Bruni của tờ Times nghe đồn râm ran ở tiền sảnh khách sạn ở Ohio...
Thượng nghị sĩ Claire McCaskill của đảng Dân chủ ở bang Missouri buồn bã nhận định: “Đây là một cuộc khủng hoảng lớn nhất đối với nền dân chủ, mô hình kinh doanh của báo chí thật đang thất bại”. Nếu các tập đoàn truyền thông bị cắt giảm khốc liệt trong cuộc bùng nổ độc giả định hướng theo kiểu bầu cử lần này, thì báo chí sẽ giống như một mớ rác rưởi để lại sau khi các đoàn xiếc kéo đi.
Nội chuyện tờ Times tiết lộ chuyện ông Trump trốn 1 tỷ USD tiền thuế trong năm 1995 đã thu hút 5,5 triệu lượt xem. Đó là con số khổng lồ. Tờ Washington Post không chia sẻ con số lượt xem nhưng đã có đến hơn 13.000 bình luận cho một bài của David A. Fahrenthold nói về chuyện ông Trump làm thế nào điều hành quỹ từ thiện theo những cách vi phạm với công ước về đạo đức từ thiện. Ngày 6-11, các cố vấn của ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa D. Trump cũng đã không cho phép ông post tin lên trên trang Twitter riêng của ông. Theo tờ Hill, trang của ông Trump trên các mạng xã hội có hơn 13 triệu độc giả và chính trị gia này đã nhiều lần sử dụng chúng để phỉ báng đối thủ chính trị của mình, cung cấp cho cử tri quan điểm chưa có cố vấn báo chí lọc kỹ...
Những tờ báo lớn đang phát triển mạnh ở mảng trực tuyến, những báo nhỏ thì khó khăn hơn. Theo trang Vox, điều này có nghĩa là mọi chuyện sẽ trở nên tệ hơn, nhiều tòa báo có thể sẽ buộc phải đóng cửa. Hay nói như báo New York Times, đội ngũ các nhà báo được đào tạo theo truyền thống, có trách nhiệm sẽ giảm dần... Báo chí giả mạo trên mạng xã hội đang ăn mòn báo in, làm ô nhiễm nền dân chủ của Mỹ bằng những đề mục tin tức giả nguy hiểm.
Với tình trạng này, các nhà quảng cáo sẽ nhận ra rằng họ có thể kiếm được nhiều tiền hơn nhờ quảng cáo trên các nền tảng truyền thông mới. Và như vậy, doanh thu quảng cáo của báo in sẽ có xu hướng giảm mạnh hơn cả số lượng độc giả. Có thể nói từ sau cuộc bầu cử đặc biệt này mà truyền thông Mỹ, đặc biệt là báo giấy truyền thống, sẽ phải đối mặt với nhiều thử thách mới, trong đó báo chí giả.
HẠNH CHI
