Ngành chế biến gỗ vừa trải qua thời gian tăng trưởng cực kỳ ấn tượng, luôn ở mức 2 con số. Kim ngạch xuất khẩu 2,8 tỷ USD của năm 2008 đã tăng khoảng 46 lần so với năm 1996. Lượng doanh nghiệp tăng bình quân 40%/năm, lên con số 2.526 DN.

Chế biến gỗ Việt Nam vươn lên vị trí thứ 2 trong khối ASEAN, sản phẩm xuất khẩu ở 120 quốc gia, trở thành 1 trong 6 ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn của cả nước, thu hút 170.000 lao động…

Nhưng sự phát triển quá nhanh với phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa có thời gian để đi vào ổn định nên khi suy thoái kinh tế toàn cầu xảy ra, chế biến gỗ chính là ngành chịu tác động nặng nề nhất. Thời gian trôi qua ảnh hưởng của suy thoái càng “ngấm sâu” vào từng doanh nghiệp. Thị trường thu hẹp, hàng hóa bị tồn đọng, giá đầu ra sản phẩm giảm, đơn hàng vừa ít, vừa khó thực hiện. Có công ty xuất hàng mà nhà nhập khẩu bị phá sản.

Doanh nghiệp chế biến gỗ của ta còn nhiều hạn chế như năng lực yếu, vốn ít, chưa có sự hợp tác… Đa phần doanh nghiệp chế biến gỗ đều sử dụng công nghệ lạc hậu, được sản xuất từ lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc), rất ít thiết bị từ Đức, Nhật Bản, Italia. Thiếu sự hợp tác đồng bộ khi vươn ra thị trường toàn cầu và còn mang tính tự phát, nên doanh nghiệp gỗ VN không phát huy được sức mạnh. Các doanh nghiệp Trung Quốc thường đi theo hội, liên kết với chủ rừng và mua dài hạn nên luôn có nguồn nguyên liệu dồi dào và lâu dài, còn DN Việt Nam mạnh ai nấy làm.

Vì vậy, theo ông Trần Quốc Mạnh, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (HAWA), trong giai đoạn khó khăn này cũng manh nha cơ hội vàng cho ngành chế biến gỗ Việt Nam. Đây là dịp để sắp xếp lại ngành hàng, các doanh nghiệp hợp tác, gắn kết với nhau trong việc cùng tìm kiếm thị trường, nhập khẩu nguyên liệu, kể cả việc hợp tác khai thác thị trường nội địa vốn đã bị bỏ ngỏ. Đây là tiền đề tạo mối liên kết bền chặt hơn trong chuỗi cung ứng. Có thể mua nguyên liệu giá rẻ, ít bị cạnh tranh trong lúc này. Bản thân doanh nghiệp cũng phải tái cấu trúc. Hiện đang là lúc giá cả thiết bị rẻ nhất, lãi suất ngân hàng thấp nhất, lại được TP khuyến khích hỗ trợ lãi suất nên khả năng tiếp cận những hệ thống thiết bị máy mới hiện đại rất cao. Là dịp để xây dựng, đổi mới nhà xưởng nhờ giá vật tư xây dựng xuống thấp, là điều kiện tốt nhất đổi mới nhà xưởng và còn là cơ hội mua lại nhà xưởng từ những đơn vị phá sản…

Công Phiên