LTS: Lâu nay dư luận trong và ngoài ngành giáo dục đều cho rằng nghề giáo gắn liền với đời sống khó khăn, rằng giáo viên chưa được đãi ngộ xứng đáng với công sức bỏ ra trong sự nghiệp trồng người. Trang Nhịp cầu bạn đọc nhận được nhiều ý kiến như thế, nhưng cũng có ý kiến với góc nhìn khác, xin giới thiệu để bạn đọc cùng suy ngẫm.
Hiện nay nói đến lương, phần lớn giáo viên đều lên tiếng cho rằng thu nhập thấp so với các ngành khác. Bởi lẽ ngay như hiệu trưởng một trường THCS, kể cả phụ cấp lẫn trợ cấp cũng chỉ nhỉnh hơn 5 triệu đồng/tháng.
Giáo viên tiểu học tốt nghiệp cao đẳng ra trường hơn 5 năm kể cả trợ cấp 35% cũng chỉ hơn 2 triệu đồng/tháng, hay như giáo viên dạy Sử bậc THCS có bằng đại học xếp bậc lương A1, ra trường được 7 năm, thu nhập khoảng 2,8 triệu đồng/tháng kể cả trợ cấp. Có giáo viên làm lâu năm, lương không còn bậc để xếp cũng chỉ hơn 4 triệu đồng/tháng.
Giáo viên Trường THCS Hồng Bàng quận 5 hướng dẫn học sinh lớp 9 viết hồ sơ thi tuyển vào lớp 10 năm học 2010-2011. Ảnh: MAI HẢI
Những mức lương nêu trên đều được xếp cho giáo viên có biên chế của các trường công lập. Vậy, thử xem giáo viên của một số trường tư thục quốc tế tại Việt Nam được trả lương như thế nào? Có nơi, giáo viên người Việt có chức vụ hiệu trưởng, làm cho trường tư thục quốc tế được trả lương hơn 8 triệu đồng/tháng.
Giáo viên mới tuyển được phân công làm chủ nhiệm kiêm giảng dạy bộ môn, lương khoảng hơn 5 triệu đồng/tháng. Nếu chỉ nêu có vậy, chắc chắn những thầy cô giáo thuộc biên chế trường công lập đều xuýt xoa khi nghĩ đến đồng lương hẩm hiu của mình.
Thế nhưng thực tế lương và trợ cấp của giáo viên trường công lập có thấp hay không, ta nên xét thêm điều kiện thời gian. Trước hết, xin nói đến giáo viên dạy lâu năm có mức lương vượt khung được nhận 4 triệu đồng/tháng với thời gian giảng dạy 15 tiết/tuần.
Nếu thời khóa biểu xếp khéo sẽ dạy 3 buổi, tương đương với thời gian làm việc 1 ngày rưỡi trong 1 tuần, suy rộng ra 1 tháng người đó chỉ làm việc có 6 ngày. Chỉ có 6 ngày mà lĩnh lương hơn 4 triệu đồng. Tính chi li hơn một chút bằng cách lấy 4 triệu đồng chia cho 6 ngày thì họ được trả hơn 650.000 đồng/ngày.
Tương tự cho giáo viên dạy Sử bậc THCS, cũng với 15 tiết/tuần và cũng làm việc 6 ngày trong tháng với số lương và trợ cấp 2,8 triệu đồng, qua phép chia đơn giản cho số ngày làm việc trong tháng thì mỗi ngày họ bỏ túi hơn 450.000 đồng.
Thời gian làm việc của giáo viên tiểu học có khác, họ chỉ giảng dạy 5 buổi/tuần vì ngày thứ bảy được nghỉ, xem ra 1 tuần làm việc 2 ngày rưỡi và 1 tháng có 10 ngày thực dạy. Giống như cách tính cho giáo viên THCS, mỗi ngày giáo viên tiểu học có 200.000 đồng. Thời gian còn lại họ có thể nghỉ ngơi hoặc làm việc gì tùy thích.
Đem tổng số lương của 3 giáo viên vừa nêu 650.000 đồng + 450.000 đồng + 200.000 đồng = 1,3 triệu đồng chia cho 3, bình quân mỗi người lĩnh 430.000 đồng/ngày. Ngoài ra, 3 tháng hè họ không phải làm gì mà vẫn lãnh lương đầy đủ, đó là chưa kể họ còn hưởng chế độ nghỉ hưu.
Trở lại chuyện giáo viên dạy trường tư, lương bình quân một giáo viên kiêm chủ nhiệm bậc THCS lĩnh 5,5 triệu đồng/tháng, họ làm việc từ 8 giờ đến 16 giờ 30, trưa chỉ được nghỉ 30 phút. Không kể 4 ngày chủ nhật, một tháng họ được nghỉ 4 buổi chiều thứ bảy. Họ không biết nghỉ hè là gì mà chỉ có 14 ngày nghỉ phép/năm đối với giáo viên tiểu học, 18 ngày đối với giáo viên trung học, riêng hiệu trưởng được 21 ngày phép/năm. Dĩ nhiên họ làm theo hợp đồng và không có chế độ hưu.
Đọc đến đây sẽ có nhiều giáo viên cho rằng, người thầy ngoài thời gian lên lớp còn những công việc đặc thù của nghề như soạn bài, chấm bài, nghiên cứu tài liệu để nâng cao chuyên môn. Những hoạt động này không thể tính theo ngày làm việc, họ có thể làm bất cứ lúc nào, ai trả lương cho họ?
Điều này đúng, nhưng bất cứ ngành nghề nào cũng có quy luật đào thải, phải tự nâng tay nghề để đáp ứng yêu cầu của ngành nghề, nhất là trong cơ chế thị trường.
Chúng ta hãy thử tính nếu bây giờ người ta sẵn sàng trả lương 12 triệu đồng/tháng cho giáo viên giỏi và yêu cầu làm việc 26 ngày trong tháng, mỗi ngày làm việc đủ thời lượng 7 giờ 30 phút. Nếu như thực hiện được điều này sẽ giảm hẳn số giáo viên trong hơn 1 triệu thầy cô giáo của cả nước…
Một vài số liệu nêu trên để hiểu rằng lương giáo viên trường công hiện nay dù thấp hay cao nhưng xem ra vẫn dễ chịu hơn giáo viên các trường tư. Ngay như một kỹ sư trẻ mới ra trường nhận việc làm đủ 26 ngày cũng chỉ được công ty tư nhân trả cho 2,5 triệu đồng/tháng. Thử nhìn xa, thu nhập của giáo viên tại Mỹ cũng thường thường so với mức sinh hoạt đắt đỏ ở những nước phát triển.
Tất nhiên mọi so sánh đều khập khiễng. Và cũng từ sự khập khiễng hình thức, hiện nay, thu nhập của giáo viên trường công và trường tư xem ra chưa biết ai hơn ai.
Tuệ Hải
