Tại Aschiana, một trường học đặc biệt ở thủ đô Kabul của Afghanistan, cậu bé mặc đồng phục trắng quá khổ vội vã xuống cầu thang để học judo, bé gái khác vận khăn trùm đầu háo hức chờ học may. Với những nơi không có chiến tranh thì điều đó bình thường nhưng với một đất nước xung đột liên miên thì việc mở một lớp học như vậy cho trẻ em đường phố không phải là dễ, nhất là trong xã hội từng chịu các biện pháp hà khắc của Taliban. Aschiana mở cửa thu nhận các trẻ em vào học sau khi các em dành phần lớn thời gian trong ngày kiếm sống bằng đủ thứ nghề trên đường phố Afghanistan đầy rẫy các băng nhóm tội phạm và các trùm ma túy.
Hayat bên các trẻ đường phố học ở trường
Hashmatullah Hayat, giám sát viên dự án trường học này là người tư vấn cho trẻ học nghề, năng khiếu và cả tiếng Anh. Bản thân anh cũng từng là trẻ đường phố đi bán báo kiếm sống. Anh đã đến với Trường Aschiana tham gia lớp học vẽ tranh. Câu chuyện đầy nghị lực của Hayat trở thành nguồn cảm hứng cho các trẻ em đang muốn thoát khỏi cuộc sống đường phố. Đó cũng là cách anh quyết tâm giúp các em.
Tổ chức cùng tên với ngôi trường này được kỹ sư Mohammed Yousef thành lập vào năm 1995. Một năm sau đó, Taliban lên cầm quyền đã cấm giáo dục cho trẻ em gái và phụ nữ cũng như cô lập Afghanistan khỏi nền văn minh của thế giới. Taliban sẵn sàng xử tử những ai dám thách thức luật của họ. Vì thế, Aschiana bắt đầu hoạt động giáo dục trong bí mật. Họ tổ chức các lớp học bí mật dành cho các bé gái trong nhà dân vì Taliban thường xuyên đến trường kiểm tra xem có bé gái theo học hay không.
Sau cuộc can thiệp do Mỹ dẫn đầu vào năm 2001 lật đổ chế độ Taliban, những bức tranh do Hayat vẽ được nhiều người tại Mỹ biết đến. Tranh của anh Hayat kể từ đó cũng bán chạy và anh dùng tiền đến Ấn Độ vào năm 2008 để lấy bằng cử nhân. Anh chia sẻ trên tờ Christian Science Monitor: “Điều quan trọng nhất mà tôi học được ở Trường Aschiana là hội họa, nó đã giúp tôi rất nhiều trong cuộc sống”.
Sau khi nhận bằng cử nhân, anh trở lại Kabul và không cảm thấy không đâu thích hợp với mình bằng việc trở lại Aschiana. Hàng ngày, anh dành thời gian thăm tất cả các lớp học khác nhau từ giáo dục cơ bản, đào tạo nghề, nghệ thuật đến thể thao để đảm bảo rằng mọi thứ đang vận hành theo kế hoạch. Hashmat Hayat cam kết làm tất cả những gì có thể để đẩy mạnh mục tiêu của giáo dục Afghanistan là ưu tiên dành cơ hội tốt nhất cho những trẻ em nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất.
Tuy nhiên, Aschiana tiếp tục gặp nhiều thách thức. Cách đây không lâu, ngôi trường một lần nữa nhận được lời đe dọa từ Taliban. Ngoài ra, các băng nhóm và trùm ma túy đường phố muốn lái các em theo con đường buôn ma túy nên họ xem Aschiana là lực cản đe dọa lợi ích của họ. Mặt khác, Aschiana chưa bao giờ nhận được bất kỳ sự giúp đỡ tài chính nào từ Chính phủ Afghanistan khi chính phủ còn phải ưu tiên cho kinh tế và an ninh hơn là vấn đề trẻ em đường phố. Hầu hết các nguồn tài trợ cho nhà trường đến từ bạn bè và những người ủng hộ ở nước ngoài, nên tổ chức vẫn đang phải vật lộn để tồn tại. Dù vậy, Aschiana đã cho kết quả tích cực khi nhiều em đã được thu nhận vào hệ thống giáo dục công và không ít em vào làm việc cho các tổ chức của chính phủ hoặc khu vực tư nhân.
KHÁNH MINH
