Hàng triệu máy tính được chế tạo và sử dụng khắp thế giới mỗi năm, song ít người biết rằng vàng đóng vai trò tích cực trong nhiều bộ phận của máy, là vật liệu cơ bản cho mạch máy vi tính vì tính dẫn điện của nó không xuống cấp theo thời gian.
Ứng dụng quan trọng nhất của vàng là làm dây vi mạch nối vòng trong các chất bán dẫn, hay “bộ não” của máy tính. Dây liên kết này được tinh luyện đặc biệt (lên đến 99,999% vàng ròng) và có đường kính bình quân là 1% mi li mét, nhỏ hơn đường kính sợi tóc của con người. Vàng cũng được dùng làm chất bột dính để in thành mạch điện trên nền gốm (ceramic), sản xuất ra bo mạch in.
Tại bàn phím máy tính, mỗi phím gõ vào những mạch vàng để truyền số liệu đến bộ phận vi xử lý. Trò chơi máy tính cũng dùng bo mạch in này để nối chuỗi đơn vị liên kết theo thứ tự trong toàn trò chơi. Các chỗ lắp và tháo các thiết bị ngoại vi (peripherals) của máy tính cũng dùng mối tiếp xúc mạ vàng để đảm bảo sạch lâu, chống ăn mòn mối nối và cho các tín hiệu tin cậy.
“Thỏi vàng SJC 1 kilô” - tương đương 26,666 lượng vàng miếng 999,9 - sản phẩm uy tín của Công ty SJC.
Để bảo vệ các máy tính trên phi thuyền thăm dò không gian khỏi bị ngắt mạch vì những bắn phá của ion nặng, NASA đã phát triển máy dò với các điện cực bằng vàng để dò ion nặng.
Với máy này, kỹ sư NASA có thể theo dõi hoạt động chức năng của các máy tính trên phi thuyền đang bay và hiệu chỉnh khi cần thiết. Các máy chụp những bức cận ảnh màu của đá và cát trên hỏa tinh và phân tích cấu trúc hóa học của hành tinh này nhờ vào các bộ phận điện tử phức hợp với các mạch dẫn bằng vàng để điều khiển tiếp đất và chuyển động của nó. Và, những mạch vàng tinh vi này cho phép công nghệ máy tính phức hợp truyền những thông tin trái đất.
Nhờ tính bền, vàng được ứng dụng vào điện thoại, đặc biệt là với điện thoại công cộng với thời tiết ngoài trời khác nhau. Đằng sau lớp vỏ bọc của mỗi ống nói của điện thoại là một máy phát tín hiệu truyền thông thu nhỏ chứa vàng một trong những bộ phận trung tâm của nó là màng ngăn.
Trong màng ngăn có một vòm mạ vàng, kết hợp với các bộ phận khác của ống nói để chuyển chấn động của giọng nói thành mạch điện. Do chuyển tín hiệu với chất lượng cao và không bị ăn mòn, mờ xỉn nên vàng còn được dùng để mạ hàng tỷ điểm tiếp xúc cho các ổ cắm điện thoại và mối nối trong toàn hệ thống điện thoại quốc gia. Các ổ cắm điện thoại trên tường được mạ vàng để đảm bảo cuộc đàm thoại rõ ràng và không bị nhiễm từ.
Ngoài ra, vi mạch trong những máy ti vi bao gồm các dây bằng vàng mỏng như sợi tóc dẫn đến các con chíp vi mạch điện tử để xử lý tín hiệu truyền thông thành hình ảnh trên ti vi. Cáp nối từ ti vi đến máy thu video được mạ vàng để đảm bảo tiếp nhận và chuyển đi tín hiệu rõ và tốt.
Vàng không độc và trơ về mặt sinh học nên rất lý tưởng cho việc điều trị răng: giúp các nha sĩ thao tác bằng tay dễ dàng, nhưng lại vững, cứng, bền, chắc; chống lại hóa chất, chống mòn và không mờ xỉn. Tai nạn, bệnh tật hoặc giải phẫu có thể gây ra tình trạng không có khả năng nhắm mí mắt lại hoàn toàn (Lagophthalmos), mắt sẽ bị khô.
Để giữ ẩm cho mí mắt, các bác sĩ chọn vàng – do không bị mòn và không phản ứng với nước mắt - cấy vào mí mắt bằng cách giải phẫu, lắp một lượng vàng theo tính toán vào mí trên, cho phép mắt nháy được bình thường. Cơ sẽ kéo mí mắt làm việc để mở, đến khi cơ mỏi, trọng lực của vàng trong mí mắt sẽ kéo mí trên đóng lại.
Các bác sĩ giải phẫu còn dùng các hạt vàng để làm thông các động mạch vành bị tắc, bơm những hạt vàng cực nhỏ giúp làm chậm quá trình ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới. Vàng bột còn được dùng chữa trị một vài loại ung thư khác. Một trong những lĩnh vực mới, hứa hẹn nhất của chữa trị y học là dùng các máy laser ion, với bề mặt trong của nó được mạ vàng để kiểm soát sự tập trung của tia laser.
Các máy laser này tạo nên tia hồng ngoại có cường độ cao với bước sóng dài để tìm kiếm và phá hủy có định hướng vào đúng các tế bào ung thư mà không làm phương hại đến các tế bào chung quanh.
Những máy laser với các chi tiết mạ vàng là cuộc cách mạng về y khoa - từ sự phá hủy chính xác tế bào ung thư đến phương pháp giải phẫu tinh vi đối với mắt hoặc mô não mà trước đây không có khả năng thực hiện.
Mới đây, máy laser mạ vàng đã được dùng để phục hồi mô da bị bỏng và bị thương mà không làm ảnh hưởng mô chung quanh. Nhờ vào tính trơ và lành, vàng còn có thể dùng bên trong cơ thể con người mà không sợ bị mòn hoặc bị những phản ứng vật lý có hại.
NGUYỄN ĐÌNH CHÍNH
(tổng hợp)
