Ngoảnh đi ngoảnh lại, mới lúc nào hoa sấu còn lấm tấm, li ti rơi đầy mặt đường Trần Hưng Đạo, thế mà nay, những chùm sấu xanh non đã lúc lỉu trên cành. Bỗng một ngày, hàng rau xanh quen thuộc xuất hiện những quả sấu xanh, non mỡn, mời gọi. Chẳng bà nội trợ nào lại dễ bỏ qua khi bắt gặp những trái sấu non đầu mùa như thế.
Nếu như sấu chín là món khoái khẩu để nam thanh nữ tú ăn chơi thì sấu xanh “được việc” hơn nhiều. Nào làm ô mai, nước sấu đá… nhưng gần gũi nhất phải kể đến việc tham gia vào bữa ăn hàng ngày của người Hà Nội.
Đơn giản nhất là nước rau muống dầm sấu, thứ canh phổ biến của hầu hết các gia đình, chẳng cứ giàu nghèo. Chỉ cần dăm quả sấu, thả vào nồi nước rau luộc là có ngay một bát canh chua thanh làm dịu mát cái oi nực của mùa hè.
Quả sấu dầm nước mắm chấm rau cũng có vị ngon riêng biệt, không giống vị chanh hay bất kỳ một thứ quả chua nào. Sang hơn một chút là canh sấu nấu với sườn hoặc thịt nạc. Nấu loại canh này cũng không cần cầu kỳ nhưng người Hà Nội vẫn có cách nấu, cách cảm nhận riêng.
Chỉ cần vài dẻ sườn non hoặc 1 chút thịt nạc thăn thái mỏng, vài lá hành, mùi tàu là bạn có ngay một bát canh chua rất hấp dẫn. Nấu canh sấu chua theo đúng cách của người Hà Nội phải làm sao cho nước canh còn trong, vị thanh mát.
Dùng sấu non nấu canh thì nước trong hơn, vị chua thơm nhẹ hơn. Để nồi canh ngon, sườn phải cho vào luộc qua, bỏ nước đầu, sau đó ninh nhỏ lửa chừng 30 phút, cho vào vài quả sấu đã cạo vỏ vào, nêm nếm gia vị vừa đủ. Lúc nào sắp ăn mới dầm nát sấu. Vị chua dịu, thơm ngái của sấu thật ăn ý với nước dùng ngọt thanh của canh thịt.
Những hàng cây sấu trên con đường Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão đã gắn liền với ký ức tuổi thơ của bao người con Hà Nội. Mùa sấu cũng gắn với thói quen và cả thú vui ăn uống trên đất Hà Thành.
Đến nỗi, nhiều người đi xa, trong các câu chuyện kể về món ăn Hà Nội vẫn nhắc nhớ hoài vị sấu. Bây giờ, sấu được coi như một món quà thương mến mà người Hà Nội thường gửi cho bạn bè, người thân ở Sài Gòn . Nhờ vậy mà, ngay giữa đất Sài Gòn náo nhiệt, nhiều người lại có cơ hội tận hưởng vị chua tê đầu lưỡi, thơm ngái đến lạ lùng của trái sấu xanh đầu mùa.
DUY ANH
