Gần như chắc chắn, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank - VCB) sẽ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trong tháng 12 này. Theo nguồn tin của ĐTTC, cuối tuần trước Chính phủ đã phê duyệt mức giá khởi điểm cổ phiếu VCB. Theo Nghị định 109, khoảng 20 ngày sau khi có giá khởi điểm, doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa sẽ tiến hành IPO. Do vậy vào thời điểm này, hầu như mọi nhà đầu tư đều tập trung vào đợt đấu giá cổ phiếu VCB sắp tới.
Giá khởi điểm: 100.000 đồng/cổ phiếu
Ngay sau khi Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng có ý kiến về thay đổi phương thức cổ phần hóa VCB, lãnh đạo VCB đã công bố sẵn sàng cho đợt IPO trong nước. Bà Nguyễn Thu Hà, Phó Tổng giám đốc VCB khẳng định: “Đến nay chúng tôi đã sẵn sàng. Những gì VCB phải làm chúng tôi đã làm xong”.
Theo nguồn tin của ĐTTC, giá khởi điểm để đấu giá cổ phiếu VCB đã được phê duyệt có thể ở mức 100.000 đồng/cổ phiếu. Mức giá này hoàn toàn có lý, là khá mềm nếu so với cổ phiếu các ngân hàng khác.
Trong quyết định phê duyệt đề án cổ phần hóa VCB, Chính phủ đồng ý giá trị phần vốn góp của Nhà nước vào ngân hàng là 11.127 tỷ đồng, đúng bằng giá trị sổ sách đã được kiểm toán bởi Công ty Ernst & Young năm 2006. Vốn điều lệ của VCB đến ngày 31-12-2006 là 4.356 tỷ đồng, phần còn lại là các quỹ dự trữ, vốn khác, chênh lệch tỷ giá do chuyển đổi báo cáo tài chính, lợi nhuận để lại, quỹ đánh giá lại tài sản.
Đáng chú ý nhất là sự gia tăng nhanh chóng các quỹ dự trữ của VCB trong vòng một năm, từ 2.728 tỷ đồng cuối năm 2005 đã tăng lên 5.227 tỷ đồng vào cuối năm ngoái. Chính các quỹ dự trữ này cho thấy nội lực của VCB trong xử lý rủi ro, đặc biệt trong tín dụng và tỷ giá, một khi có “trục trặc” như nợ khó đòi.
Xét về hiệu quả kinh doanh, VCB đang là một trong những ngân hàng tốt nhất Việt Nam. Năm 2005, lợi nhuận trước thuế của ngân hàng chỉ có 1.760 tỷ đồng (lợi nhuận sau thuế 1.292 tỷ đồng); nhưng năm sau đó đã tăng gấp hơn hai lần, lên 3.893 tỷ đồng (2.877 tỷ đồng); sáu tháng đầu năm 2007 khoảng 1.400 tỷ đồng. Đây thuần túy là lợi nhuận từ kinh doanh tiền tệ, khác hẳn với phần đông các ngân hàng cổ phần là lợi nhuận từ kinh doanh chứng khoán chiếm tỷ lệ 25-30% trong tổng lợi nhuận.
Với những lợi thế này, đương nhiên cổ phiếu VCB có phần áp đảo so với các ngân hàng khác tại Việt Nam. Tổng Giám đốc VCB Nguyễn Phước Thanh, dù mới tiếp nhận trách nhiệm nhưng cũng không dấu diếm: “Mức giá mà đối tác chiến lược nước ngoài chào VCB dù chưa được như ý muốn, nhưng vẫn là mức cao hơn bất cứ cổ phiếu ngân hàng nào tại Việt Nam đã từng bán cổ phần cho đối tác nước ngoài”.
Giá sau IPO: Không thấp hơn giá khởi điểm
Theo đánh giá của một số chuyên gia chứng khoán, nếu giá đấu thành công 120.000 đồng/cổ phiếu thì đợt IPO của VCB sẽ là một yếu tố nâng đỡ thị trường rất tốt. Tuy nhiên, với sự quan tâm đặc biệt của giới đầu tư hiện nay, khả năng giá cổ phiếu VCB sau đấu giá sẽ lên tới 150.000 – 160.000 đồng/cổ phiếu vẫn có thể xảy ra. Nhất là khi trong đợt IPO này chỉ có 6,5% trong tổng số 15.000 tỷ đồng vốn điều lệ (sau cổ phần hóa) của VCB được bán ra.
Ở một góc độ khác, một chuyên gia tài chính cho rằng, mức giá khởi điểm 100.000 đồng/cổ phiếu là quá cao so với kỳ vọng của giới đầu tư, nhất là các quỹ đầu tư, vốn có phân tích rất kỹ trước khi tham gia đấu giá.
Cách đây ít lâu, đã có nhiều đồn đoán rằng mức giá khởi điểm chỉ ở mức 80.000 đồng/cổ phiếu. Vụ trưởng Vụ Chiến lược Ngân hàng Nhà nước, ông Lê Xuân Nghĩa cho rằng, rất khó dự đoán giá IPO của VCB, nhưng chắc chắn mức giá này sẽ cao hơn giá của Bảo Việt - một doanh nghiệp lớn và cũng tiến hành IPO giống cách mà VCB sắp tiến hành.
Ngay sau khi lộ trình IPO của VCB được Chính phủ xác định chắc chắn, các quỹ đầu tư đã chuẩn bị sẵn sàng tiền mặt để tham gia cuộc đấu giá được xem là lớn nhất từ trước đến nay. Ở thời điểm này, các quỹ đầu tư cũng đã chuẩn bị thông tin, tài liệu về VCB để nghiên cứu trước khi đưa ra mức giá trong cuộc đấu giá. |
Bà Nguyễn Thu Hà, Phó Tổng Giám đốc VCB cũng từng bác bỏ các tin đồn về giá mà dư luận đưa ra ở mức 150.000 – 160.000 đồng/cổ phiếu. Bà Hà phát biểu thận trọng: IPO VCB đang được các nhà đầu tư săn đón, mong chờ. “Nhưng dù sao việc IPO của VCB cũng không thể làm thay đổi giá của mặt bằng chung toàn thị trường; mà chỉ có thể tác động nhất định đến giá cổ phiếu của ngành ngân hàng” - bà Hà nhận định.
Nhà đầu tư nước ngoài: Vào cuộc sớm?
Tiến trình cổ phần hóa VCB theo kiểu mới (chọn đối tác chiến lược nước ngoài trước, IPO sau) thất bại cũng có nguyên nhân từ giá. “Việc đàm phán chọn đối tác chiến lược nước ngoài không đạt được kỳ vọng của VCB và Chính phủ, nhất là giá. Chính phủ thấy rằng nên thận trọng và cân đối lợi ích giữa các bên, nhất là lợi ích của các nhà đầu tư nhỏ lẻ” - bà Nguyễn Thu Hà giải thích về việc tiến trình cổ phần hóa VCB “đổi chiều”, quay lại thực hiện theo Nghị định 109. Và theo quy trình này, điều đáng chú ý là nhà đầu tư nước ngoài cũng được tham gia đấu giá khi VCB tiến hành IPO.
Ông Nguyễn Phước Thanh, Tổng Giám đốc VCB giải thích: “IPO lần này chỉ bán 6,5%, nên dù các nhà đầu tư nước ngoài có mua hết, cộng với 20% bán cho đối tác chiến lược nước ngoài thì cũng chưa hết room cho phép”. Theo lãnh đạo VCB, với cách làm trước đây, chọn nhà đầu tư chiến lược nước ngoài rồi IPO thì mới hạn chế nhà đầu tư nước ngoài, nhưng nay IPO trước thì việc cho phép các nhà đầu tư nước ngoài tham gia là hợp lý.
Tuy nhiên, việc cho phép các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đấu giá lại phát sinh thêm vấn đề về giá sau IPO. Một số chuyên gia cho rằng có khả năng các nhà đầu tư nước ngoài vì tranh mua sẽ bỏ giá rất cao, đẩy giá đấu thành công bình quân tăng mạnh. Nhưng có ý kiến lại phân tích: giá IPO sẽ là cơ sở để VCB thương thảo với đối tác chiến lược nước ngoài.
Giới đầu tư cho rằng tỷ lệ mua của nhà đầu tư trong nước chiếm phần lớn, điều này có nghĩa giá của VCB sẽ do chính các nhà đầu tư “nội” quyết định. Tuy nhiên, cũng không loại trừ khả năng, để “dìm” giá, nhà đầu tư nước ngoài sẽ bỏ giá cực thấp để kéo giá đấu thành công bình quân xuống. |
Tính trước vấn đề này, ông Nguyễn Phước Thanh cho hay, tỷ lệ nhà đầu tư nước ngoài tham gia trong đợt IPO sẽ có khống chế: “Tuy nhiên, tỷ lệ như thế nào xin đợi đến khi chính thức có quyết định IPO, chúng tôi sẽ công bố”.
Một vấn đề khác được đặt ra nếu mức giá đấu thành công trong đợt IPO tới đây quá cao, có thể các đối tác chiến lược nước ngoài hiện nay sẽ bỏ cuộc. Lãnh đạo VCB cho biết, chuyện này có thể xảy ra. Do vậy, việc đàm phán chọn nhà đầu tư chiến lược đang tạm dừng và VCB cũng chưa có đàm phán cụ thể tiếp theo với các đối tác. Tất cả đều mong chờ kết quả IPO của VCB!
Bảo Minh
VCB sẽ tạo sóng trên thị trường chứng khoán Đợt bán CP lần đầu (IPO) của VCB đang là đề tài nóng, thu hút sự quan tâm của giới đầu tư. Phóng viên ĐTTC xin trích đăng ý kiến của các chuyên gia xoay quanh vấn đề này. Ông Dominic Sriven,Giám đốc điều hành Dragon Capital: Sự kiện VCB cổ phần hóa và IPO được giới đầu tư trong và ngoài nước rất quan tâm. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có những thông tin chính thức, rõ ràng về các chỉ số hoạt động của VCB, nên khó có thể nhận định với mức giá khởi điểm 10 chấm là cao hay thấp. Tuy nhiên, theo ý kiến chủ quan của tôi, nếu với mức giá khởi điểm dự kiến như báo ĐTTC đưa ra, thì so với tổng tài sản của VCB, việc định giá có vẻ thấp hơn so với các NH khác. Thông thường, giá đấu giá CP sẽ dựa trên 2 yếu tố là: khả năng sinh lời và giá trị sổ sách của doanh nghiệp bán đấu giá. Tuy nhiên ở trường hợp VCB vẫn còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng là thặng dư sau khi đấu giá sẽ được xử lý ra sao. Nhiều quỹ đầu tư, công ty tổ chức đầu tư trong nước, các nhà đầu tư cá nhân... rất mong chờ đợt IPO của NH này. Nên nếu giá khởi điểm là 10 chấm, thì chắc sẽ có nhiều nhà đầu tư đặt giá cao hơn để trúng thầu. Ông Hoàng Công Gia Khánh, Giảng viên Đại học quốc gia TPHCM: Mức giá khởi điểm là 10 chấm không phải là quá bất ngờ đối với nhiều NĐT. Mức giá này cũng không phải là mức giá bất hợp lý. Nhiều NĐT đã lấy mức giá của ACB làm căn cứ đánh giá đối với CP của VCB vì đây là NH mạnh, có thị phần lớn... Trong quá trình định giá VCB, NĐT không thể chỉ dựa vào chỉ số ROE để đánh giá mà còn phải dựa vào những yếu tố tác động đến ROE. Đặc biệt, chúng ta vẫn chưa có thể đánh giá được hết giá trị tài sản vô hình và hữu hình của VCB, trong đó tài sản hữu hình tiềm năng là quyền góp vốn của VCB vào những NH và doanh nghiệp mà trước kia VCB mua lại với giá rất rẻ. Nếu những thông tin này được công bố một cách chính thức thì NĐT sẽ có cơ sở quyết định mức giá đấu phù hợp. Giá CP VCB sẽ có tác động mạnh đến giá CP của các NH khác trong thời gian tới. Ông Đào Hồng Châu, Phó tổng giám đốc Eximbank: Với thị phần, thương hiệu, quy mô hoạt động và mức độ ảnh hưởng lớn của VCB như hiện nay thì theo tôi, mức giá khởi điểm 10 chấm là khá rẻ. Tuy nhiên, giá này có thể chấp nhận là mức giá tối thiểu mà NĐT có thể mua được và tổ chức phát hành không bị thiệt. Giá đấu CP VCB sẽ do thị trường quyết định nhưng nếu giá khởi điểm là 10 chấm thì chắc chắn thị trường sẽ đẩy giá cao hơn nhiều. Tùy vào tình hình thị trường nhưng khả năng NĐT có thể đẩy giá đấu lên từ 120.000 -150.000 đồng/CP, đặc biệt là các NĐT nước ngoài có thể sẵn sàng đặt giá 200.000 đồng/CP. Giá đấu thành công của IPO VCB chắc chắn sẽ có tác động đến CP các NH khác và không loại trừ sẽ hình thành một mặt bằng giá mới cho CP NH. Ông Nguyễn Đình Tùng, Phó tổng giám đốc VIB Bank: Thực tế đợt phát hành này của VCB là tăng vốn chứ không phải phát hành chia nhỏ từ phần vốn hiện hữu. Vì vậy, Chính phủ quyết định giá khởi điểm của VCB 10 chấm là phù hợp và NĐT có thể chấp nhận được. Đến thời điểm này vẫn khó có thể định giá được giá trị thực của VCB, phải cổ phần hoá một thời gian mới có thể xác định được chỉ số EPS của VCB. VCB hiện đang là NH có thị phần lớn nhất trong hệ thống NH thương mại trong nước (có quan hệ thanh toán ngoại tệ liên NH với trên 100 NH trong và ngoài nước, dịch vụ thanh toán quốc tế và thanh toán xuất nhập khẩu dẫn đầu với thị phần 30%, tổng số lượng phát hành thẻ chiếm 40% số thẻ đang lưu hành…). Điều này đã làm cho giá vốn huy động của VCB rẻ nhất trong hệ thống NH Việt Nam, tạo biên độ lợi nhuận của VCB rất cao so với các NH khác. Đặc biệt hầu hết tài sản của VCB đã có sẵn, được hoạch toán giá trị thấp nên chi phí hoạt động của VCB rất thấp. Giá khởi điểm của CP VCB nếu là 10 chấm thì mức giá đấu thành công sẽ không quá 20 chấm. Theo tôi, với mức giá đấu khởi điểm này sẽ kéo giá CP của các NH khác tăng theo. Ông HOÀNG XUÂN QUYẾN, Giám đốc nghiên cứu, Công ty Chứng khoán Tân Việt: Với số lượng tỷ lệ 6,5% cổ phần VCB được đưa ra đấu giá và với mức giá khởi điểm 100.000 đồng/cổ phần thì tổng giá trị ước đạt 10.000 tỷ đồng. Nếu mức trúng giá của VCB ở mức khoảng 150.000 đồng/cổ phần thì lượng tiền trên thị trường sẽ bị “hút” khoảng 1 tỷ USD. Rõ ràng, điều này sẽ có những tác động khá mạnh đến thị trường cả chính thức và tự do. Sức ảnh hưởng từ VCB có thể thấy qua những lần trì hoãn của doanh nghiệp này từ tháng 8 đã ảnh hưởng đến mức lên – xuống của VN Index. Tôi cho rằng sẽ có rất nhiều nhà đầu tư tham gia đấu giá VCB, dù PE của doanh nghiệp này (nếu tính cả kết quả kinh doanh năm nay) lên đến 50. Tuy nhiên cổ phiếu VCB sẽ có sức hút lớn với các nhà đầu tư và đó sẽ là các nhà đầu tư, nhất là đối với nhà đầu tư có tầm nhìn và kế hoạch sử dụng vốn dài hạn. Dịu Ngân - Hà My (ghi) |
