Vịt có còn… chạy đồng?

Nuôi vịt chạy đồng là nghề truyền thống của khá nhiều nước, nhất là các nước ở Đông Nam Á. Vì vậy, dịch cúm gia cầm xuất hiện từ cuối năm 2003 đã ảnh hưởng rất lớn đến đàn vịt của các nước.

Hiện nay, số lượng vịt nuôi ở vùng đồng bằng sông Cửu Long khoảng 24,6 triệu con, chiếm 36% tổng đàn cả nước, trong đó vịt chạy đồng chiếm khoảng 70%. Từ đầu năm đến nay, 7/13 tỉnh trong vùng đã xảy ra dịch cúm gia cầm.

Tại diễn đàn phát triển bền vững nuôi vịt ở đồng bằng sông Cửu Long do Trung tâm Khuyến nông quốc gia và Báo Nông nghiệp VN tổ chức, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Bình, Phó Giám đốc Trung tâm Thú y vùng 6 cho biết, đến thời điểm này vaccine cúm gia cầm vẫn còn hiệu quả.

Trong những đợt tiêm phòng gần đây, nếu tuân thủ nghiêm thì hiệu giá kháng thể trên đàn vịt rất cao so với năm 2007, lên đến 74,5% - 81,65% tổng đàn, cao hơn cả vaccine của gà (70,85%). Vì vậy, từ cuối năm 2007 đến nay, bệnh cúm gia cầm có xảy ra nhưng chỉ rải rác trên đàn nhỏ lẻ chưa tiêm phòng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Bình cảnh báo, so với năm 2003 - 2005, các bệnh không biểu hiện rõ như trước đây. Dù tỷ lệ bệnh không cao, chỉ khoảng 20% - 30% hoặc 40%, nhưng rất khó phát hiện nếu chỉ nhìn bên ngoài, trong khi phần nội tạng hầu hết đều bị phá hủy. Vì vậy, trong thời gian tới, biến chủng có khả năng xảy ra, độc lực có thể cao hơn. Trong khi đó, vaccine chỉ là 1 trong các biện pháp phòng chống dịch bệnh, còn lại là các biện pháp an toàn sinh học như con giống, tiêu độc sát trùng, giảm số lượng đàn, tăng quy mô đàn và thay đổi phương thức chăn nuôi, nhất là nuôi vịt chạy đồng.

Sau dịch cúm, nhiều mô hình nuôi vịt khép kín trong chuồng trại, quy mô công nghiệp đã xuất hiện, có độ an toàn cao, dễ kiểm soát và quản lý dịch bệnh. Hiện có khoảng 15% - 17% tổng đàn nuôi theo mô hình này, nhưng không phải ai cũng có khả năng đầu tư vì chi phí lớn, giá thành cao, nhất là trong bối cảnh chi phí thức ăn, thuốc thú y tăng mạnh.

Nhìn sang nước bạn Thái Lan, năm 2003, 70% trong số 23,8 triệu con vịt là vịt chạy đồng. Sau khi dịch cúm gia cầm xuất hiện, 39% tổng đàn vịt bị tiêu hủy, cuối năm 2006 còn khoảng 10 triệu con vịt. Hiểu rõ vịt thả rông là tác nhân liên quan nhiều nhất đến bùng phát cúm gia cầm, vì vậy từ năm 2005, Thái Lan quyết liệt thực hiện quy định, vịt phải nuôi nhốt trong chuồng, áp dụng quy trình vận chuyển, xét nghiệm tìm virus trước khi cấp giấy phép lưu hành, xử lý nghiêm trường hợp vi phạm và có chính sách hỗ trợ tài chính, khuyến khích nuôi vịt có chuồng trại. Nhờ thế, ngay trong năm 2005, Thái Lan đã không còn vịt chạy đồng. Thế nhưng, giữa năm 2006, Thái Lan lại phải cho phép nuôi vịt chạy đồng trong phạm vi vài tỉnh và sau đó gia hạn thêm thời gian chấm dứt nuôi vịt thả rông. Điều đó cho thấy, nên hay không nên tiếp tục nuôi vịt chạy đồng cho đến nay vẫn là điều còn chưa ngã ngũ không chỉ ở Việt Nam.

Bà Phạm Thị Huân, Giám đốc Công ty TNHH Ba Huân (TPHCM) cho biết, nuôi vịt thịt tập trung, nhất là kết hợp nuôi cá còn lời, nhưng với vịt đẻ lấy trứng thì mô hình này không hiệu quả. Giá trứng từ tháng 5 trở lại đây chỉ có xuống và xuống rất thấp, nuôi vịt chạy đồng, tận dụng nguồn lúa thừa trên đồng ruộng sau thu hoạch còn gặp khốn đốn huống hồ sử dụng thức ăn công nghiệp. Do vậy, trong tình cảnh này, khi mà nuôi vịt tập trung chưa khả thi, điều quan trọng là vấn đề thông tin, tạo ý thức cho người nuôi, tạo điều kiện để các hộ nuôi vịt chạy đồng liên kết lại theo từng nhóm, tổ hay hợp tác xã. Với hình thức này người nuôi vừa có được tiếng nói hơn trong việc thương lượng giá cả với người mua, vừa cùng nhau động viên tuân thủ quy định chăn nuôi, tiêm phòng, hạn chế dịch bệnh và trên hết là bán được với giá hợp lý thay vì mạnh ai nấy nuôi và đều bị ép giá.

Công Phiên