Kể từ khi Việt Nam chính thức gia nhập Công ước Berne, chưa bao giờ, hoạt động giao dịch bản quyền lại sôi động như trong một vài tháng gần đây. Tại Hội sách TPHCM lần thứ 4, hàng loạt nhà xuất bản đã công bố danh mục sách ký kết bản quyền của mình.
- Phương thức cũ được làm mới
Tạo ấn tượng khá đậm nét đối với các tác giả trong nước là chương trình ký kết hợp đồng giao dịch bản quyền của NXB Trẻ với các tác giả: Mạc Can, Lư Nhất Vũ và Lê Giang… Theo hợp đồng này, NXB Trẻ mua quyền sử dụng 8 tác phẩm của các tác giả Lư Nhất Vũ - Lê Giang và 2 tác phẩm của nhà văn Mạc Can trong 10 năm và chịu mọi trách nhiệm in ấn, phát hành sách bằng tiếng Việt trong nước và thế giới.
Có thể nói, với sự đảm bảo về “đầu ra” như vậy, các nhà văn hoàn toàn có thề yên tâm ngồi viết và hoàn thành tác phẩm của mình. Trao đổi thêm về vấn đề này, Giám đốc NXB Trẻ - TS Quách Thu Nguyệt cho biết: “Ký kết hợp đồng mua bản quyền là thế phát triển chung hiện nay.
Chúng tôi chỉ thực hiện thao tác nghiệp vụ của người làm công tác xuất bản, phát hành. Khi sử dụng tác phẩm nào đó, NXB phải có những ứng xử văn hóa đối với tác giả đứa con tinh thần của họ”. Điều đáng chú ý là trong số 10 tác phẩm thì có 4 tác phẩm còn trong giai đoạn “thai nghén”. Liệu NXB Trẻ có “liều lĩnh” trong việc mua bản quyền các tác phẩm như vậy? Nhà văn Mạc Can tâm sự: “Là người viết, chúng tôi cũng có những băn khoăn trong quá trình hoàn thành tác phẩm để đưa đến công chúng.
Mỗi tác phẩm tôi đã lập đề cương chi tiết, NXB đã xem và đánh giá được yếu tố khả thi cao nên quyết định mua bản quyền những cuốn sách”. Không riêng gì tác giả, về phía NXB cũng có nhiều trăn trở. Đó là sự vận hành của tất cả các khâu một cách liên tục. Mỗi bên phải có trách nhiệm với phần việc của mình. Dĩ nhiên, yếu tố đầu tiên để các NXB tiến hành mua bản quyền là phải đánh giá được chân dung của người viết và tự tin vào khả năng của tác giả đó.
Thực ra việc mua đứt tác phẩm của một nhà văn để độc quyền xuất bản không phải là mới trong ngành xuất bản. Phương thức này khiến cả NXB và tác giả đều có lợi. Nhà văn yên tâm về “đầu ra”, NXB có được sách đúng với mục đích của mình.Trong quá trình thực hiện giữa NXB và tác giả có sự trao đổi để tác phẩm được hoàn tất một cách tốt nhất. Đây chính là con đường để các NXB phát triển một cách chuyên nghiệp.
- Đa dạng hóa trong đầu tư mua bản quyền
Việc mua bán bản quyền đang dần trở thành xu thế chung bắt buộc các NXB phải có sự lựa chọn kỹ để tìm được những tác phẩm độc đáo, chất lượng cao, tạo thương hiệu cho mình. Vì thế các đầu sách được các NXB mua bản quyển cũng rất đa dạng. Nếu như First News mua 60 đầu sách của các NXB Mỹ thì Công ty Văn hóa Phương Nam (PNC) lại chủ lực “tấn công” vào các nhà văn trẻ Trung Quốc.
NXB Giáo Dục tại TPHCM lại khai thác mảng sách dành cho thiếu nhi kết hợp việc học và chơi với hợp đồng chuyển nhượng bản quyền dịch và xuất bản 44 đầu sách cho trẻ em của các nước Nga, Pháp, Đức, Thái Lan… thông qua Công ty TNHH Starprint Việt Nam. Sau ba năm độc quyền khai thác các bộ sách này, NXB hướng tới việc cùng phối hợp với Starprint chuyển giao công nghệ sản xuất và phát hành sách thiếu nhi cao cấp tại Việt Nam, tổ chức in và dịch những truyện cổ tích Việt Nam để giới thiệu với thế giới…
Việc các NXB Việt Nam hào hứng tham gia hoạt động giao dịch bản quyền trong và ngoài nước không chỉ mở ra cơ hội cho bạn đọc Việt Nam được tiếp cận với nhiều tác phẩm hay của thế giới mà còn giúp các NXB khẳng định được phong cách, bản lĩnh của mình và còn là “cách ứng xử văn hóa của người làm sách đối với người viết sách” như lời của một người làm sách đã chia sẻ.
