Sáng 31-12, Câu lạc bộ Nhà báo công nghệ thông tin Việt Nam (ICT Press Club) tổ chức công bố 10 sự kiện ICT tiêu biểu năm 2020. Năm 2020, là năm rất đặc biệt vì đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế - xã hội của Việt Nam. Thế nhưng, trong khó khăn đó, công nghệ lại nổi lên, đóng góp mạnh mẽ đưa đất nước vào trạng thái bình thường mới.
Rất nhiều các công nghệ đã được ứng dụng và phát huy hiệu quả như: ứng dụng Bluezone truy vết Covid-19, phòng chống lây nhiễm trong cộng đồng. Các ứng dụng không tiếp xúc cũng đã được ứng dụng mạnh mẽ như các phương tiện thanh toán điện từ, học qua truyền hình hay các nền tảng học trực tuyến… đã hỗ trợ tích cực và hiệu quả đến việc phòng, chống Covid-19. Bên cạnh đó, các ứng dụng giúp hỗ trợ điều hành các bệnh viện chống dịch hay chẩn đoán, khám bệnh từ xa cũng đã phát huy hiệu quả mạnh mẽ trong đại dịch Covid-19…
Dưới đây là 10 sự kiện ICT tiêu biểu ở Việt Nam trong năm 2020, được các nhà báo thuộc ICT Press Club bình chọn từ danh sách đề cử 18 sự kiện. Thứ tự các sự kiện, xếp theo số điểm bình chọn cao nhất xuống dần.
1. Việt Nam ban hành chiến lược Chuyển đổi số quốc gia
Tháng 6-2020, chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng phê duyệt. Chương trình xác định tầm nhìn đến năm 2030 Việt Nam trở thành quốc gia số, ổn định và thịnh vượng, tiên phong thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới; đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động quản lý, điều hành của Chính phủ, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, phương thức sống, làm việc của người dân, phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp.
Chương trình Chuyển đổi số quốc gia hướng tới mục tiêu kép là vừa phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có năng lực đi ra toàn cầu. Đây là một chiến lược nhiều chức năng, nhưng quan trọng nhất là ngoài việc tạo ra nguồn tăng trưởng của đất nước, nó còn giúp tăng năng suất lao động và làm thay đổi cơ cấu việc làm, tạo ra nhiều giá trị xã hội.
2. Cấp phép thử nghiệm thương mại 5G cho 3 nhà mạng lớn
Cuối năm 2020, 3 nhà mạng lớn tại Việt Nam gồm Viettel, VinaPhone, MobiFone được cấp phép và triển khai thử nghiệm thương mại 5G tại hai thành phố Hà Nội và TPHCM. Với tốc độ triển khai thực tế cao hơn khoảng 10 lần so với 4G hiện tại, 5G được kỳ vọng sẽ giải quyết các bài toán khó hơn về mạng dữ liệu, mang tới những trải nghiệm tốc độ mượt mà hơn. Tại Việt Nam, 5G được kỳ vọng sẽ mang đến những trải nghiệm vượt bậc cho người dùng di động, những thay đổi ấn tượng thực chất của các ngành kinh tế. Việc triển khai 5G sớm sẽ giúp Việt Nam trở thành một trong những nước tiên phong ứng dụng công nghệ di động 5G sớm nhất, đồng thời trở thành động lực quan trọng để phát triển, ứng dụng các công nghệ mới, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế số.
Dịch Covid-19 bùng phát, Việt Nam là một trong số ít quốc gia kiềm chế và ngăn chặn hiệu quả virus lây lan. Các sản phẩm Công nghệ Make in Vietnam nhanh chóng được phát triển, kịp thời hỗ trợ ngành y tế. Nhiều ứng dụng công nghệ hỗ trợ công tác phòng, chống dịch Covid-19 như: Ứng dụng khai báo y tế cho người dân (NCOVI) do VNPT cùng các công ty công nghệ thông tin và truyền thông lớn ở Việt Nam nghiên cứu và phát triển; Ứng dụng Vietnam health declaration do Viettel Solutions xây dựng; Ứng dụng phát hiện tiếp xúc gần (Bluezone) do 4 doanh nghiệp công nghệ hợp tác phát triển: BKAV, Memozone, VNPT và MobiFone. Hàng loạt các giải pháp hữu ích như thiết bị đo thân nhiệt từ xa, tự động. Robot lau sàn, khử khuẩn nhanh chóng ra đời… thực sự là những tác động tích cực, chủ động của cộng đồng ICT Việt Nam chung tay cùng Chính phủ và ngành y tế chặn đứng dịch bệnh.
4. Chính phủ ra Nghị định 91 chặn cuộc gọi rác, tin nhắn rác và email rác
Nghị định số 91/2020/NĐ-CP về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác có hiệu lực thi hành từ ngày 1-10-2020. Theo đó, những hành vi vi phạm liên quan tới thư điện tử, tin nhắn, gọi điện thoại cung cấp thông tin về sản phẩm, dịch vụ tùy theo hành vi, mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng; mức phạt cao nhất có thể lên đến 100.000.000 đồng và buộc thu hồi số điện thoại do thực hiện hành vi vi phạm. Những hành vi vi phạm quy định về cung cấp dịch vụ thư điện tử, tin nhắn, gọi điện thoại quảng cáo, dịch vụ nội dung qua tin nhắn tùy theo hành vi sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng; mức phạt cao nhất có thể lên đến 170.000.000 đồng. Nghị định 91 là hành động cụ thể của Chính phủ để xử lý dứt điểm vấn nạn cuộc gọi rác, tin nhắn rác đã tồn tại nhiều năm qua.
Ngày 17-1-2020, Viettel đã thực hiện cuộc gọi 5G đầu tiên trên thiết bị do chính Viettel sản xuất. Mạng di động 5G chính thức được kết nối thử nghiệm tại Việt Nam lần đầu tiên vào ngày 10-5-2019, tuy nhiên, đây là lần đầu tiên một cuộc gọi 5G được thực hiện bằng thiết bị mạng do chính Việt Nam tự sản xuất, bao gồm cả phần cứng và phần mềm. Với sự kiện này, Việt Nam vào nhóm nước dẫn đầu thế giới trong việc triển khai mạng 5G trên các thiết bị do doanh nghiệp trong nước tự sản xuất. Trước Viettel, trên toàn thế giới chỉ có 5 công ty sản xuất thành công các thiết bị mạng 5G, là Ericsson, Nokia, Huawei, Samsung và ZTE. Viettel đã trở thành công ty thứ 6 trên thế giới sản xuất thành công thiết bị 5G. Hiện trên thế giới chỉ có duy nhất nhà mạng của Việt Nam vừa là nhà khai thác viễn thông, vừa có khả năng tự sản xuất các thiết bị mạng 5G.
6. Bùng nổ học online trên truyền hình và các nền tảng học trực tuyến
Sự bùng phát của dịch bệnh do virus SARS-CoV-2 trên toàn cầu nói chung và tại Việt Nam nói riêng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến hình thức học tập và làm việc. Tại Việt Nam, khi dịch bệnh bắt đầu xuất hiện, nhiều trường học đã phải đóng cửa để đề phòng sự lây lan của virus. Tuy nhiên, để không làm cho việc học tập của học sinh và sinh viên bị gián đoạn, nhiều hình thức học tập từ xa đã được áp dụng, bao gồm việc dạy và học trên truyền hình cũng như trên các nền tảng trực tuyến. Nhiều chương trình dạy và học trên truyền hình đã được thực hiện để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, sinh viên, đặc biệt với các học sinh lớp 12 để chuẩn bị cho kỳ thi cuối cấp.
Bên cạnh đó, các ứng dụng dạy học trực tuyến như Zoom, Microsoft Teams, Google Classroom… cũng đã được nhiều nhà trường sử dụng để giáo viên có thể truyền đạt kiến thức và tương tác trực tiếp với các học sinh, như một buổi học thực sự trên lớp. Chính nhờ những giải pháp học trực tuyến và qua truyền hình đã giúp cho năm học 2019-2020 vẫn kết thúc đúng thời điểm, đảm bảo cho kỳ thi quốc gia cuối cấp vẫn được diễn ra đúng như kế hoạch ban đầu.
Tại Diễn đàn phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam lần thứ 2 được tổ chức diễn ra tại Hà Nội ngày 23-12-2020, lần đầu tiên Bộ TT-TT tiến hành trao giải thưởng sản phẩm số Make in Vietnam. Đây là giải thưởng mang tầm quốc gia, lần đầu tiên được tổ chức để tôn vinh các sản phẩm công nghệ số do người Việt Nam, doanh nghiệp Việt Nam thiết kế, sáng tạo tại Việt Nam.
Đây là những sản phẩm có đóng góp trong việc giải các bài toán Việt Nam, phục vụ công cuộc chuyển đổi số, phát triển kinh tế số quốc gia nhằm góp phần thực hiện sứ mệnh đưa Việt Nam trở thành một nước công nghiệp phát triển. Đây cũng là nơi tôn vinh các sản phẩm công nghệ số xuất sắc, có giá trị thực tế, góp phần phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, kiến tạo quốc gia số tại Việt Nam. Giải thưởng cũng sẽ giúp các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm công nghệ số Make in Vietnam tới đông đảo người dân và doanh nghiệp.
8. Lần đầu tiên Quốc hội Việt Nam họp trực tuyến
Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV (khai mạc vào ngày 20-5-2020), được chia thành 2 đợt và lần đầu tiên thực hiện họp trực tuyến. Cụ thể, đợt 1 họp trực tuyến qua cầu truyền hình từ Nhà Quốc hội đến 63 điểm cầu của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tại các phiên họp trực tuyến, đại biểu tại điểm cầu của 63 Đoàn thực hiện đăng ký phát biểu, tranh luận qua đường dây nóng. Về biểu quyết, các đại biểu Quốc hội sử dụng phần mềm cài đặt trên iPad để biểu quyết. Kết quả biểu quyết sẽ được hiện trên màn hình ở Hội trường Diên Hồng.
Đây được xem là một kỳ họp đặc biệt trong lịch sử Quốc hội Việt Nam hơn 70 năm qua. Xuất phát từ thực tế, do tác động của dịch Covid-19 đã làm thay đổi nhiều vấn đề của đời sống, kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế, trong đó có liên quan đến hoạt động họp của các nghị viện. Vào thời điểm đó, trên thế giới có hơn 20 nghị viện tiến hành họp trực tuyến, trong đó có Việt Nam.
Cuối năm 2020, hãng Foxconn - chuyên sản xuất các sản phẩm cho Apple đã chuyển một phần dây chuyền sản xuất máy tính bảng (iPad) và máy tính xách tay (MacBook) từ Trung Quốc sang Việt Nam theo yêu cầu của Apple. Việc Foxconn có khả năng chuyển một số hoạt động lắp ráp iPad sang Việt Nam sẽ đánh dấu đây là lần đầu tiên iPad được lắp ráp bên ngoài Trung Quốc. Apple đã tăng cường năng lực sản xuất iPhone tại Ấn Độ và các công ty lắp ráp AirPod bổ sung một số dây chuyền lắp ráp tại Việt Nam, với khoản đầu tư mới 270 triệu USD vào Việt Nam. Hiện một số AirPod đã được sản xuất tại Việt Nam. Năm 2021, thế hệ thứ ba của AirPod dự kiến cũng sẽ được sản xuất tại Việt Nam.
10. Việt Nam đưa ra chương trình smartphone giá rẻ
Năm 2020, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ TT-TT chỉ đạo thực hiện các biện pháp thúc đẩy hạ tầng, sản xuất thiết bị viễn thông, hướng tới mục tiêu mỗi người dân có một điện thoại thông minh (smartphone), mỗi hộ gia đình có một đường Internet cáp quang tốc độ cao. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng chỉ đạo Bộ TT-TT xác định rõ lộ trình phù hợp với phổ cập smartphone giá rẻ bảo đảm thuận lợi cho người dân dùng các dịch vụ số.
Bộ TT-TT cho biết, việc phổ cập smartphone và mạng Internet đến từng người dân, từng hộ gia đình sẽ là cơ hội để thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế số và Chính phủ điện tử. Đồng thời, đẩy nhanh việc chuyển đổi sử dụng thiết bị đầu cuối từ 2G sang điện thoại thông minh 4G với mục tiêu sớm dừng công nghệ 2G để triển khai các công nghệ băng rộng di động thế hệ mới. Các tập đoàn lớn của Việt Nam như Viettel hay Vingroup cũng đã tuyên bố tham gia chương trình phổ cập smartphone giá rẻ cho người dân. Viettel phối hợp cùng các nhà cung cấp Việt Nam có kế hoạch phân phối loạt smartphone 4G giá dưới 1,5 triệu đồng/máy và feature phone 4G có giá khoảng 400.000 đồng/máy.
