Cần Thơ là đô thị loại I, mang đặc trưng của một trung tâm đa chức năng, có sức thu hút, tác động lan tỏa đến các địa phương trong vùng. Những năm qua, bộ mặt đô thị của Cần Thơ ngày càng sáng hơn, tăng trưởng đạt khá, vai trò trung tâm vùng thể hiện trên nhiều lĩnh vực kinh tế, thương mại, tài chính, ngân hàng, du lịch, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, y tế chuyên sâu và là đầu mối giao thông vận tải.
Tuy nhiên, kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, chức năng của một đô thị lớn của Cần Thơ chưa nổi trội. Cần Thơ là địa phương có quy mô nền kinh tế, dung lượng thị trường và thu ngân sách nhỏ nhất trong nhóm 5 thành phố thành phố trực thuộc Trung ương. Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, nhất là quy hoạch đô thị của Thành phố còn nhiều bất cập, chưa thật sự trở thành hạt nhân kết nối, tạo ra đột phá phát triển vùng ĐBSCL.
Quy hoạch TP Cần Thơ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và công bố với mục tiêu đến năm 2030 là cực tăng trưởng của vùng, thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại, mang đậm bản sắc văn hóa xứ Tây Đô.
Làm gì để đạt mục tiêu, hiện thực hóa tầm nhìn và quy hoạch Thành phố? Cái mà Cần Thơ cần là sự vượt trội phù hợp bối cảnh thực tiễn, khả năng huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực. Cơ chế, chính sách đặc thù tăng chủ động cho Cần Thơ đi liền với trách nhiệm, kiểm tra, giám sát của Trung ương liên quan đến các lĩnh vực nhạy cảm như đầu tư, tài chính, ngân sách, đất đai, quản lý đô thị.
Không có nhiều lợi thế như Cần Thơ, Hậu Giang là tỉnh có xuất phát điểm thấp, dân số ít, đông nông dân, cơ sở hạ tầng khó khăn, quy mô nền kinh tế nhỏ, nguồn thu ngân sách hạn chế, nhưng có 2 năm liên tiếp sau đại dịch CoVid-19, tỉnh này thuộc nhóm có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất nước. Tăng trưởng GRDP năm 2023 của Hậu Giang xếp thứ 2 cả nước, chỉ sau tỉnh Bắc Giang, cao nhất vùng ĐBSCL. Hậu Giang được ghi nhận là một trong những địa phương có sự năng động vượt khó, nỗ lực xây dựng các thiết chế pháp lý hỗ trợ doanh nghiệp, giảm chi phí thời gian tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư.
Tuy nhiên, từ nỗ lực vượt khó đến phát triển bền vững của một địa phương là khoảng cách đòi hỏi sự bứt phá liên tục. Thực tế không ít trường hợp tạo ra “hiện tượng” rồi bị bỏ lại phía sau. Quy hoạch tỉnh Hậu Giang thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và công bố với mục tiêu trở thành tỉnh công nghiệp đạt mức khá của vùng ĐBSCL. Chiến lược phát triển của Hậu Giang là “1 tâm, 2 tuyến, 3 thành, 4 trụ, 5 đột phá chiến lược.
Tỉnh chọn 1 trung tâm là phát triển huyện Châu Thành trở thành trung tâm công nghiệp và đô thị của tỉnh. 2 tuyến hành lang kinh tế động lực là cao tốc Cần Thơ - Cà Mau kết nối với Thành phố Hồ Chí Minh và cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng kết nối với các tỉnh Nam Sông Hậu, hình thành hành lang kinh tế trọng điểm của tỉnh. 3 thành (3 đô thị trọng điểm) là Vị Thanh, Ngã Bảy và Long Mỹ. Trong đó, thành phố Vị Thanh là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh, thành phố Ngã Bảy là đô thị ven sông Hậu và thị xã Long Mỹ là trung tâm tiểu vùng Tây Sông Hậu trong thế liên kết phát triển của “tam giác’ Kiên Giang – Hậu Giang – Sóc Trăng. 4 trụ cột kinh tế của tỉnh là công nghiệp hiện đại, nông nghiệp sinh thái, đô thị thông minh và du lịch chất lượng. 5 nhiệm vụ trọng tâm là hoàn thiện thể chế, chính sách; phát triển nguồn nhân lực chất lượng phục vụ các lĩnh vực; cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; hoàn thiện hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông và công nghiệp; phát triển văn hoá - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
Vấn đề cốt lõi của TP Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang vẫn là định vai trò, bố trí không gian và huy động các nguồn lực phát triển, nhất là các nguồn lực mới sẽ được tạo ra khi vùng ĐBSCL được quan tâm đầu tư các công trình trọng điểm mà địa phương có chủ động đón đầu. Cần đặc biệt quan tâm tổ chức huy động vốn đầu tư, giải quyết các “điểm nghẽn” hạ tầng, nhân lực, ứng dụng công nghệ và tăng cường liên kết vùng ĐBSCL cùng phát triển.
