2022 - Năm của người lao động

Lương cao vẫn chưa đủ

Trong gần 2 năm kéo dài, đại dịch Covid-19 đã khiến NLĐ có trình độ phổ thông, vốn có mức lương thấp, phải chịu nhiều tác động, rơi vào cảnh thất nghiệp, hoặc phải chấp nhận mức lương thấp hơn nữa để tồn tại. Theo số liệu của Viện Nghiên cứu ADP, có tới 64% lực lượng lao động toàn cầu bị ảnh hưởng tiêu cực bởi Covid-19, bao gồm 28% bị mất việc làm, bị sa thải hoặc bị cho thôi việc tạm thời và 23% bị cắt giảm lương. 

Khi các nền kinh tế nỗ lực để phục hồi trở lại những tháng cuối năm 2021, khi các gói hỗ trợ của chính phủ (như các chương trình bảo hiểm thất nghiệp bổ sung, khẩn cấp) kết thúc, nhiều nhà kinh tế kỳ vọng NLĐ sẽ quay trở lại làm việc. Nhưng trớ trêu thay, cho đến nay, có rất ít dấu hiệu rõ ràng về xu hướng này. Các nền kinh tế đang bị cản trở bởi tình trạng thiếu lao động, khiến nhiều ngành, trong đó có ngành dịch vụ, tiếp tục gặp khó khăn. Tình trạng thiếu lao động do sự kết hợp của các yếu tố như: lao động nghỉ hưu sớm, lực lượng lao động già hóa và giới hạn các quy định nhập cư... sẽ tiếp tục buộc các nhà tuyển dụng tăng lương để thu hút NLĐ. 

Theo dữ liệu từ Bộ Lao động Mỹ, đã có 4,4 triệu người bỏ việc vào tháng 9-2021. Con số kỷ lục này giảm nhẹ vào tháng 10, xuống còn 4,16 triệu, nhưng song song đó, số lượng việc làm đang chờ người lại tăng lên hơn 11 triệu, có nghĩa là nhiều người vẫn chưa tham gia lại lực lượng lao động. Kết quả một cuộc khảo sát với hơn 6.000 người được Công ty tuyển dụng Randstad công bố cho thấy, có gần 1/4 công nhân Anh đang có kế hoạch chuyển việc trong vòng 3 đến 6 tháng tới.

Sau đại dịch, NLĐ cũng muốn xác định lại tương lai của họ, và một thực tế trở nên rõ ràng hơn là có một số công việc họ thích và những công việc họ không còn thích nữa. Tình trạng thiếu lao động đang ngày càng trầm trọng, buộc người sử dụng lao động phải tiếp tục tăng lương để thu hút lao động, nếu không, sẽ rất khó tìm được nhân sự. Theo Bloomberg, các doanh nghiệp Mỹ hiện nay bấm bụng tăng lương kỷ lục, đồng thời cung cấp một loạt các đặc quyền khác cho nhân viên như giờ làm việc linh hoạt, thưởng tiền mặt để thu hút và giữ chân họ. 

Luật chơi sẽ thay đổi

Theo đánh giá, NLĐ đã nhận ra rằng, họ không phải chịu những điều kiện rẻ rúng và thu nhập ở mức nghèo khổ nữa. Và tất cả các dấu hiệu chỉ ra quan điểm này đang lan rộng. Lần đầu tiên sau nhiều thập niên, thị trường lao động dường như đang chuyển dịch sang những người thực sự làm công việc nặng nhọc giúp xã hội vận hành. NLĐ có thể tiếp tục tận dụng điều đó vào năm 2022.

Mức lương cao hơn chỉ là một phần của phản ứng đối với tình trạng thiếu lao động trên toàn nền kinh tế năm 2021 và sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2022. Giới chủ doanh nghiệp đang không thể thuê đủ nhân viên để đáp ứng nhu cầu, bất kể họ đề nghị trả bao nhiêu. Hiện có khoảng 30 triệu vị trí vẫn đang tìm người ở các nước phát triển. Đây là con số kỷ lục. Sự chuyển đổi của lực lượng lao động toàn cầu đã tăng tốc, và các ưu tiên của NLĐ đã thay đổi vào năm 2021. NLĐ trong năm 2022 sẽ có nhiều quyền thương lượng hơn bao giờ hết, và người sử dụng lao động chắc chắn phải suy nghĩ lại về luật chơi trong bối cảnh thiếu lao động kỷ lục.

Một trong những chìa khóa để giành chiến thắng trong cuộc chiến giành lao động hoặc nhân sự hàng đầu là sự tập trung đổi mới văn hóa công ty. Các tổ chức thành công sẽ xem xét lại sự gắn bó của nhân viên và phát triển một môi trường làm việc lấy nhân viên làm trung tâm. Đó cũng là lý do giới phân tích cho rằng năm 2022 cũng là năm của văn hóa công sở hoặc văn hóa môi trường lao động.

Thế giới công việc luôn trong trạng thái chuyển động liên tục, nhu cầu của lực lượng lao động toàn cầu đang phát triển song song với sự phát triển công nghệ. Trong bối cảnh các công việc lao động phổ thông và dịch vụ trở nên khó tìm người hơn, sự xuất hiện của máy móc trong thời đại dịch cũng là một tác động mạnh khác trong dài hạn. Do vậy, phát triển robot tất yếu sẽ trở thành nhân tố làm thay đổi cuộc chơi của ngành sản xuất. Khi hệ sinh thái công nghiệp thích nghi với tình trạng khan hiếm lao động, các nhà sản xuất buộc phải nghĩ đến giải pháp tích hợp người và robot như một cách tốt nhất để tăng cường sản xuất. Một khi robot đã và đang can dự, biến đổi thế giới công việc, NLĐ có mức lương thấp hoặc trình độ thấp sẽ lại phải chịu nhiều tác động hơn. Năm 2022 chắc chắn sẽ là năm của NLĐ, nhưng một số nhà phân tích lo ngại rằng đại dịch Covid-19 sẽ mở ra một kỷ nguyên khắc nghiệt sau đó. Trong đó, nhóm lao động này sẽ phải vật lộn tìm việc hoặc chứng kiến công việc của họ được thực hiện bởi robot.