Ngày 10-11, Thủ tướng Anh David Cameron gửi tới Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC) Donald Tusk bản kiến nghị cải cách Liên minh châu Âu (EU) gồm 4 điểm. Đây là bản kiến nghị được dư luận chờ đợi, quan tâm lâu nay, bởi nó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chuyện đi hay ở lại Liên minh châu Âu của đảo quốc sương mù.
Theo New York Times, vấn đề đầu tiên mà Thủ tướng Cameron đưa ra là bảo vệ thị trường chung cho Anh và các nước thành viên EU khác nằm ngoài Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone). Đây là một yêu cầu đòi hỏi thay đổi hiệp định của EU nhưng hiện nhận được sự ủng hộ nhất định ở Berlin, Paris và Rome. Vấn đề thứ hai Anh muốn EU cải cách, tăng tính cạnh tranh trên toàn EU, trong đó có biện pháp cắt giảm chi phí kinh doanh. Vấn đề thứ ba, Thủ tướng Cameron cho rằng, cần tăng cường vai trò của quốc hội các nước thành viên trong quá trình xây dựng luật tại Nghị viện châu Âu (EP). Những vấn đề trên, theo giới quan sát, các thành viên của EU có thể sẽ “nương” nhưng nội dung cuối trong kiến nghị cải cách là hạn chế tiếp cận thanh toán phúc lợi xã hội cho lao động nhập cư, thì chính Thủ tướng Anh cũng phải thừa nhận là khó khăn nhất. Kiến nghị này có khả năng vấp phải sự phản đối gay gắt từ Ba Lan cùng các nước thành viên EU khác ở Đông Âu.
Theo kế hoạch, kiến nghị của Anh sẽ được gửi tới 27 nước thành viên còn lại trong EU. Quá trình đàm phán giữa London với EU sẽ dựa vào các nội dung nói trên và nếu hai bên không đạt được thỏa thuận trong tháng 12 tới, Chủ tịch EC Donald Tusk có thể triệu tập một hội nghị thượng đỉnh đặc biệt vào đầu năm 2016 để kết thúc vấn đề, tạo điều kiện cho Thủ tướng Anh có thể tiến hành cuộc trưng cầu ý dân về vị thế thành viên của Anh trong EU trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 9-2016. Trước đó, Thủ tướng Cameron cam kết tiến hành trưng cầu ý dân trước cuối năm 2017 để cử tri Anh quyết định việc nước này nên tiếp tục ở lại hay rời khỏi EU.
Giới quan sát nhận định, không loại trừ khả năng Anh sẽ ra đi nếu tiến trình đàm phán sắp tới không mang lại kết quả mà London mong muốn. Mối quan hệ giữa nước Anh và EU hết sức đặc biệt. Vương quốc Anh có lợi từ thị trường nội địa châu Âu và cũng đóng góp cho thị trường này. Giới kinh doanh ở trung tâm tài chính London đóng vai trò quan trọng đối với toàn bộ EU. Tất cả các kịch bản được tính đến đều cho thấy việc nước Anh rời khỏi EU sẽ gây ra một tác động lớn đối với nền kinh tế của EU. Việc Anh rời khỏi châu Âu còn làm suy yếu đáng kể dự án châu Âu mà trước hết là về mặt chính trị. Tuy nhiên, các quan chức cấp cao của EU còn có mối lo ngại trước mắt đó là việc Anh kiến nghị cải tổ EU có thể châm ngòi cho làn sóng “đòi hỏi” từ các nước thành viên khác.
Còn đang mệt mỏi, chưa giải quyết xong vấn đề di cư, châu Âu lại phải đối mặt thêm sức ép từ nguy cơ Anh rời bỏ châu Âu (Brexit). Cựu Thủ tướng Bỉ Guy Verhofstadt đã từng phải thốt lên rằng những cuộc khủng hoảng hiện nay đang đe dọa nghiền nát trái tim châu Âu và trọng tâm của kế hoạch xây dựng một châu Âu thống nhất.
MINH CHÂU
